Búfræðingurinn - 01.01.1951, Síða 107

BÚFRÆÐINGURINN
105
hefur stanzlaust í 6—7 mánuði, er guli liturinn hins vegar hér um bil
horfinn, en þessir líkamshlutar mjög ljósir eða hvítleitir.
Hvað er að gerast? Það, sem gerist, er, að hinn guli litur hverfur
reglulega af þessum líkamshlutum í skipulegu samræmi við varpið.
Þarna eru fólgnar mikilsverðar upplýsingar um gæði hverrar hænu, og
þau eru eitt af því, sem hænsnabændum er nauðsynlegt að vita, svo
framarlega sem þeim er annt um, að hænsnin gefi sem beztan arð. Eft-
irfarandi tafla lýsir greinilega, hvernig. áðurnefndar litarbreytingar
eiga sér stað:
Ljósgult: Hvítt: Bláhvítt:
varpop ............. eftir 1—2 vikur eftir 4 vikur eftir 12 vikur
augnakarmar .... — 2 — — 4 — — 12 —
eyrnasneplar ......... — 2—3 — — 4 — — 12 —
nef .................. — 4 — — 8 — — 16 —
fætur ................ — 8 — — 20 — — 32 —
Til skýringar má geta þess, að t. d. nefið hefur misst allan gula lit-
inn eftir 4—6 vikur o. s. frv. Fóðrun og þó einkum varpeðli hafa nokkur
áhrif á litarbreytingarnar. Um varpeðli á ég við, að sumar hænur
"verpa t. d. tvo daga í röð og hvíla sig einn, aðrar t. d. 3 daga og jafn-
vel 4 í röð og hvíla sig svo 1 dag eða stundum 2. Fer þetta eftir upp-
lagi eða eðli hverrar hænu.
Auk þess, sem áður er talið, hafa eggjastærð, heilbrigði, hirðing og
ióður nokkur áhrif á þetta. Sumar fóðurtegundir, svo sem grænfóður
°g gulur maís, innihalda mikið af „carotenoid“-efnum, sem eru gul og
innhalda A-vitamín. Þessi litarefni fóðursins safnast fyrir í húð hænsn-
anna, séu þau ekki í varpi. En ef hænan er í varpi, eyðast litarefnin úr
húðinni kerfisbundið, eins og áður er lýst, en setjast að í rauðu
(blómu) eggsins. í þessu sambandi má geta þess, að bætiefnainnihald
eggins á ekkert skylt við lit rauðunnar, eins og margir álíta. A-vitamín
er í ýmsu öðru fóðri en grænfóðri og gulum maís, t. d. í lýsi í mjög
ríkum mæli. Lýsisgjöf eykur ekki gula litinn á rauðunni, vegna þess
að þar er A-vitamínið í öðrum samböndum en í grænfóðri og gulum
rnaís. Hitt er svo annað mál, að fóðrið í heild hefur mikil áhrif á bæti-
efnainnihald eggja.
Hænsni geta verpt vel af fóðri, sem er einfalt og bætiefnasnautt, en
þeim eggjum er oft erfitt og jafnvel ókeift að unga út sökum vöntunar
a nauðsynlegum efnum til þess, að fóstrið nái fullum þroska í egginu.