Nýi tíminn - 01.03.1932, Qupperneq 1

KMJPGJALDIÐ QG BÆTOHR.
Undanfarna daga kefix verið h.á búnað-
arþing1 lijer í beenum. Þar b.afa verið saman
komnir irndir forustu búnaðarmálastjóranna
ýmsir öndvegisbændur b.,jeraðanna víðsvegar
um land, til að ráða ráðum þeim er landbún-:
aðinum megi verða til viðreisnar á þessum
tímum, sem tvímselalaust mega teljast þeir
alvarlegu.stu, sem yf ir bændur bafa gengið
síðustu áratugi.
Fátt befir af þinginu frjettst. Virðist
sem þingmönnum bafi reynst erfitt að koma
auga á ráðstafanir,sem ksqgt væci að gera til
að bjarga landbúnaðinurn ur þeim vandræðum,
sem bin ægilega beimskreppa: befir steypt
h-on-um í. Her þar að vonum,þar sem undirrót
kreppunnar er auðvaldsskipulagið sjálft og
skipulagsbyltingin því eina raðið, sem að.\
iioldvru verulegu gagni gæti komið. En hitt
er víst,að ekki er örugt um að ^ú bylting.
geti orðið næstu árin, ^að verður því til
einbverra bráðabirgðaraðstafana að gripa,
til að bjarga baaidastjett þjóðarinnar frá
algerðu hruni.
Ein tillaga,sem borin befir verið fram
á þinginu, h.efir vexi ð gerð h.eýrin kunn og
vkkið allmikla eftirtelct og verður h.ún gerð
h.jer að sjerstöku \imræðuefni. SÚ tillaga
er um lældcun kaupgjalds.
Tillagan er lögð'fyrir þinj^ið af Sig-
urði Sigurðssyni 'búnaðarmálastjora, og geng-
ur í þá átt,að almenn vinnulaun í sveitum
þurfi að læklca um 30^'frá því, sem nú er og
að búnaðarþingið beini þeirri ósk til al-
þingis og ríkisst j órnar, að kaupgjald við
opinbera vinnu í þarfir ríkisins lækki x
h.lutfalli við það, .sem fyr er fram á farið,
og tillögur þessar eru rökstuddar með þnrí,
að eftir skýrslum um búnaðarástæðum 1931
geti bæadur ekki. gr.eitt þau vinnulaun, sem
nú tíðkast.
Ekki er því að neita, að ef nokkur
líkindi vseru til þess, að laakkun kaupgjalds
gæti bjargað landbúnaðinum, þá væri það sjálf-
sagt að bændur beittu sgier fyrir því. En
rjett er að athuga málið að nokkru áður en
bænd"ur. fylktu sjersamhuga um þá kröfu. .
Fyrst er þess að gæta, að x þessu efni eiga
ekki allir bændur sömu hagsmuna að gæta.
Hag af kaupgjaldslækkun lh-af‘a þeir bagndur,
sem búa á'storum jörðum og reka bú siut að
mestu með lœyptu viruiuafli. Fyrir þessum
baaidum eru greidd vinnulaun stór líður í
framlei ðs lukostnaði búsafur ðanna og því
eðlilegt að þeir leggi kapp á að kaupgjald
lækki yfirleitt,því að þá hafa þeir betri
aðstöðu til að fá verkafólk gegn lágu kaupi.
En nú er það öllum vitanlegt, að allur
f j öldi íslenzkra bænda eru einyxkjar, sem
kaupa litla eða enga vinnu. Þelr geta því
engan áhuga haft á því , að kaupgjald verlca-
manna lsácki. Og ekki nóg me ð það að þessir
bændur hljóti að vera áhugalausir fyrir því,
að kaupgjaldið lækki, vegna aðstöðu sinnar í
þjóðfjelaginu.heldur er þannig ástatt um
f jölda þeirra, að þeir hafa hagsmuna að gæta
í þá .átt,að kaupgjaldið sje sem hæst. Ástæður
fyrir því eru fleiri en ein. Fyrst er að nefna
þá bændur,sem lítil bú hafa og leita sjer at-
vinnu utan heimilis síns vor og haust, hjá
stórbændum'sveitarinnar, í vegavinnu eða þeir
fara til kauptúna og fá vinnu þar. Þannig er -;
ástatt um mikinn' f jölda bssnda og. þeim öllum :
er það hagsmunamál,að kaupgjaldið sje sem hæst.
Þegar framlei ðsluvörumar eru orðnar verðlitl-'
ar og sumar verðlausar eru aðaltekjur srmmra
smábænda laun fyrir vinnu, er þeir eða synir
þeirrá geta snapað sjer utan heimilis síns.
• Tillö^ur búnaðarþingsins eru því bein og.stór-
-feld aiás á hagsmuni þessara bænda.
,.v í öðru lagi mega bændur ekki vera blindii
fyrir því,hve mikill fjöldi þeirra á afkomu
sína undir kaupgetu verkalýðsins í bæjunum. >; '
hangbesti markaðurinn fyrir afurðir bændanna
§r innlendi markaðurinn. í hjeruðum þeim, sem
nærri l'iggja bæjum,á verðlækkun afurða rætur
sxnar að mjög miklu leyti í því,að kaupgeta
verkalýðsins í bæjunum hefir þorrið og mark-
urinn þarme ð minkað. Verkamannabörnin í bæjuh-
um líða stórlega íyrtr mjólkarskort af því að
eklci eru efni fyrir hendi að kaupa hana,nema
að mjög skornum skamti. En svo eru búnir til
verðlitlir ostar úr mjolkinni,sem verkamanna-
börnin verða líka að neita sj er um.Fyrir kjöt-
ið,sem sált er á innlenda marlcaðinum,fæst alt'o
hærra verð,og það svo um munar,en hitt sem út
er selt. - En það veltur fyrst cg fremst á af-
komh verkalýðsins ,hvort selt verður til bæjann
meira eða minna af þessari vöru. Þegar hungur
er.fyrir dyrum,þá verður verkamaðurinn fyrst
Qg' fremát að neita-sjer um jafndýra vöru og
kjötið er.
Þegar tekið er tillit til þess,hve mikill
t jö.ldi bænda það er, sem a afkomu sína mest
und'ir' sölu afur ða sinna til bæjanna og jafn-
framt,hve margir bændanna leita sjer launa-
vinnu fyrir sjálfa sig og sonu sína og hve fá
ir bændur það eru,sem kaupa vinnu sem nokkru
neitar,þá verður augljóst,að það er allur
fjöldi bænda,sem á sameiginlegra hagsmuna að
gæta me ð verkalýðnum.að kaupgjald hans sje
semhæst,en aðeins nokkrir stórbændur, sem
g'e.ta greett á því,að launum hans sje þjappað
niður,.
Samk-væmt skýrslum m grei ðsla vinnu-
launa nema sem svarar 300 kr.að meðaltali á