Nýi tíminn - 01.04.1932, Síða 1

Nýi tíminn - 01.04.1932, Síða 1
1. árg. Apríl 1932. 3. tbl. JÓSAFAT OG JÓHAS. JÓsafat er höfuðpersónan í skáldverki eins Jpekktasta rithöfundar á íslandi. Hann hefir verið tekinn sem ímjmd harðdrægninnar og miskunnarleysisins í viðskiftum. Hans æðsta dygð er að græða fje, og þá eina hasfi- leika met\xr h.ann einhvers, sem hjálpa til að komast áfram í heiminum á auðvaldshyggju mælikvarða. Bann er persónugervingur auð- valdsins, sem fjeflettir alþýðuna í skjóli borgaralegra laga. Hver einasta ejrix í auði hans er framleiddur með annara erfiði, hver einasta viðbót í fjárpyngju hans gerir einhvern annan fátækari. jónas er höfuðpersónan í stjórnmála- lífi íslendinga nú á tímum. Hann komst til valda á þann hátt, að hann skammaði JÓsafat blóðugum skömmum, og talaði snörpum eggjun- aroráum til alþýðu manna til sjávar og sveita, að vara sig á honum, að láta hann ekki arðræna sig og steypa honum af stóli. 0g íslenzk alþýða fl^jkkti sjer um JÓnas og fól honum á hendur að hrifsa völdin úr höndum jósafats og "byggja upp nýtt ríki fyrir vinnandi stjettirnar. Hann hefir setið að völdum í fimm ár, hundskammar jósafat og mælir sterkum örfunarorðum til alþýð- unnar tun að taka fyrir kverkar honum og láta hann ekki leika lausum hala í viðskifta- lífi þjóðarinnar. En hví er verið að tala um samtök á móti jósafat? HÚ hefir jónas haft meiri- hlutavald í Alþingi í 5 ár. Er því ekki búið að gera jósafat útlægan með lögum? Er ekki búið að leggja völdin í hendur alþýð- unni til sjávar og sveita? Ó-nei. öllum lýð er ljóst, að jónas hefir setið við völd £ 5 ár. En jafnljóst er mönnum einnig, að enn lsetur JÓsafat greipar sópa og fer ránshendi um hibýli al- þýðtmnar og skilur eftir sig örbirgð og hungur £ öðrtihverju husi . Auðvaldið hefir aldrei riðið feitara fáki um sveitir lands- ins en einmitt nú. Gegnum vaxtatökur einar tektir það alla framleiðslu mikils þorra bænda, svo að nauðsynjarnar, sem að hænd- urnir fá til að draga fram l£f sitt og sinna verða nýr skuldabaggi á herðum þeirra, og gerir þeim enn ómögulegra að losna undan skattskyldunum við hinn illrsanda jósafat. í kaupstöðunum og þorpunum svelta verkamennirnir heilu og hálfu hungri, þrátt ’fyrir mokafla land um kring. Nýir tollar óg skattah eru lagðir á- alþýðu manna og allt lendir það i hina sömu hit hins óseðjandi JÓsafats. En hví í ósköpunum kemur JÓnas ekki £ veg fyrir þetta, með þingmeirihlutann á bak við sig, - fulltrúa bænda og verkamanna? Fyrir jxessu skal nú gerð nokkur ^grein. Josafat er tekinn sem persónugervingur auðvaldsins. Jeg vil leyfa mjer að taka jónas sem persónugerving ákveðinna afla,sem láta mjóg til sin taka í þjoðlifi allra auð— valdsríkja og leika þar mjög þýðin^armikið hlutverk, - svo þýðingarmikið, að an þeirra hefði auðvaldsskipulagið ekki komist fram á þennan dag. JÓnas er persónugervingur umbótavið- leitninnar innan auðvaldsskipulagsins.Starf hans allt, persóna hans og lífsferill er a- gætt deani þess, hvernig fer um þá starfsemi, sem eingöngu er við það miðuð að bæta hag undirstjetta í auðvaldsskipulagi ,an þess að ráðast á skipulagið sjálft. JÓnas er mörg- um þeim hæf'ileikum búinn,sem virtst gastu æskilegastir til þess að gefa þessari við- leitni sigursæld. Hann er maður duglegur og gáfum gæddur meira en í meðallagi .Honum er töluvert lagið að laða að sjer menn og vinna traust þeirra,og er það m,jög þýðing- armikið fyrir foringja ástjórnmálasviðinu. Hann hefir listfengi til að^stinga á kýlum, hitta mark og gera öðrum Ijósar skemdirnar log spillinguna,sem ávextir þessa skipulags |eru gegnsmognir af. Honum virðist hafa ver- |ið i lífa lagið, að fylkja alþýðu manna sam- í-an til áhlaups á hinn ógurlega jósafat og leggja hann að velli. En þetta, hefir hann vænrækt, og hvers vegna? Af því einu, að hann setti sjer al- drei annað hlutverk en það, að eltast við skeínda ávexti á feysknu trje. Hann lokaði augunum fyrir þvi, að skemt trje hlýtut altaf að bera skemda ávexti. Hann hefir gripið á einstaka kýlum og háeypt oþverranu út. En undir handleiðslu bans hefir grafið á öðrum stöðum og ný kýli komið, enn verri hinum fyrri,af því að hann rjeðist aldrei á sýkilinn sjálfan,-auðval.dsskipulagið sjálft. Og egginn veit,hvílikar ógurlegar meinsemdir enn eru huldar og enginn hefir hugmynd um, fyrri en hann er kominn úr ráðherrastólnum og farið er að róta í hreiðrinu. jónas aflar sjer fylgir með því að xka skamma JÓsafat.HÚ fer hann með völdin £ umbo hans.JÓnas hefir svikið,segja nú hver af öðrum þeirra manna,sem gáfu honum umboð sitl til að berjast fyrir frelsi undirstjettanna. Og nú er farið að benda á veilumar í fari jónasar og þeim kennt um,hve öll hans um- bótaviðleitni hefir farið í hundana. Því skal ekki neitað,að jónas er mein- gallaður maður á ýmsan hátt. En hitt er víst að þeim göllum hans er ekki fyrst og fremst um að kenna,að hans hlutskifti hefir orðið

x

Nýi tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Nýi tíminn
https://timarit.is/publication/699

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.