Nýi tíminn - 01.04.1932, Qupperneq 1
1. árg. Apríl 1932. 3. tbl.
JÓSAFAT OG JÓHAS.
JÓsafat er höfuðpersónan í skáldverki
eins Jpekktasta rithöfundar á íslandi. Hann
hefir verið tekinn sem ímjmd harðdrægninnar
og miskunnarleysisins í viðskiftum. Hans
æðsta dygð er að græða fje, og þá eina hasfi-
leika met\xr h.ann einhvers, sem hjálpa til
að komast áfram í heiminum á auðvaldshyggju
mælikvarða. Bann er persónugervingur auð-
valdsins, sem fjeflettir alþýðuna í skjóli
borgaralegra laga. Hver einasta ejrix í
auði hans er framleiddur með annara erfiði,
hver einasta viðbót í fjárpyngju hans gerir
einhvern annan fátækari.
jónas er höfuðpersónan í stjórnmála-
lífi íslendinga nú á tímum. Hann komst til
valda á þann hátt, að hann skammaði JÓsafat
blóðugum skömmum, og talaði snörpum eggjun-
aroráum til alþýðu manna til sjávar og
sveita, að vara sig á honum, að láta hann
ekki arðræna sig og steypa honum af stóli.
0g íslenzk alþýða fl^jkkti sjer um JÓnas
og fól honum á hendur að hrifsa völdin úr
höndum jósafats og "byggja upp nýtt ríki
fyrir vinnandi stjettirnar. Hann hefir setið
að völdum í fimm ár, hundskammar jósafat
og mælir sterkum örfunarorðum til alþýð-
unnar tun að taka fyrir kverkar honum og
láta hann ekki leika lausum hala í viðskifta-
lífi þjóðarinnar.
En hví er verið að tala um samtök á
móti jósafat? HÚ hefir jónas haft meiri-
hlutavald í Alþingi í 5 ár. Er því ekki
búið að gera jósafat útlægan með lögum? Er
ekki búið að leggja völdin í hendur alþýð-
unni til sjávar og sveita?
Ó-nei. öllum lýð er ljóst, að jónas
hefir setið við völd £ 5 ár. En jafnljóst
er mönnum einnig, að enn lsetur JÓsafat
greipar sópa og fer ránshendi um hibýli al-
þýðtmnar og skilur eftir sig örbirgð og
hungur £ öðrtihverju husi . Auðvaldið hefir
aldrei riðið feitara fáki um sveitir lands-
ins en einmitt nú. Gegnum vaxtatökur einar
tektir það alla framleiðslu mikils þorra
bænda, svo að nauðsynjarnar, sem að hænd-
urnir fá til að draga fram l£f sitt og sinna
verða nýr skuldabaggi á herðum þeirra, og
gerir þeim enn ómögulegra að losna undan
skattskyldunum við hinn illrsanda jósafat.
í kaupstöðunum og þorpunum svelta
verkamennirnir heilu og hálfu hungri, þrátt
’fyrir mokafla land um kring.
Nýir tollar óg skattah eru lagðir á-
alþýðu manna og allt lendir það i hina sömu
hit hins óseðjandi JÓsafats.
En hví í ósköpunum kemur JÓnas ekki £
veg fyrir þetta, með þingmeirihlutann á bak
við sig, - fulltrúa bænda og verkamanna?
Fyrir jxessu skal nú gerð nokkur ^grein.
Josafat er tekinn sem persónugervingur
auðvaldsins. Jeg vil leyfa mjer að taka
jónas sem persónugerving ákveðinna afla,sem
láta mjóg til sin taka í þjoðlifi allra auð—
valdsríkja og leika þar mjög þýðin^armikið
hlutverk, - svo þýðingarmikið, að an þeirra
hefði auðvaldsskipulagið ekki komist fram
á þennan dag.
JÓnas er persónugervingur umbótavið-
leitninnar innan auðvaldsskipulagsins.Starf
hans allt, persóna hans og lífsferill er a-
gætt deani þess, hvernig fer um þá starfsemi,
sem eingöngu er við það miðuð að bæta hag
undirstjetta í auðvaldsskipulagi ,an þess að
ráðast á skipulagið sjálft. JÓnas er mörg-
um þeim hæf'ileikum búinn,sem virtst gastu
æskilegastir til þess að gefa þessari við-
leitni sigursæld. Hann er maður duglegur
og gáfum gæddur meira en í meðallagi .Honum
er töluvert lagið að laða að sjer menn og
vinna traust þeirra,og er það m,jög þýðing-
armikið fyrir foringja ástjórnmálasviðinu.
Hann hefir listfengi til að^stinga á kýlum,
hitta mark og gera öðrum Ijósar skemdirnar
log spillinguna,sem ávextir þessa skipulags
|eru gegnsmognir af. Honum virðist hafa ver-
|ið i lífa lagið, að fylkja alþýðu manna sam-
í-an til áhlaups á hinn ógurlega jósafat og
leggja hann að velli.
En þetta, hefir hann vænrækt, og hvers
vegna? Af því einu, að hann setti sjer al-
drei annað hlutverk en það, að eltast við
skeínda ávexti á feysknu trje. Hann lokaði
augunum fyrir þvi, að skemt trje hlýtut
altaf að bera skemda ávexti. Hann hefir
gripið á einstaka kýlum og háeypt oþverranu
út. En undir handleiðslu bans hefir grafið
á öðrum stöðum og ný kýli komið, enn verri
hinum fyrri,af því að hann rjeðist aldrei á
sýkilinn sjálfan,-auðval.dsskipulagið sjálft.
Og egginn veit,hvílikar ógurlegar meinsemdir
enn eru huldar og enginn hefir hugmynd um,
fyrri en hann er kominn úr ráðherrastólnum
og farið er að róta í hreiðrinu.
jónas aflar sjer fylgir með því að xka
skamma JÓsafat.HÚ fer hann með völdin £ umbo
hans.JÓnas hefir svikið,segja nú hver af
öðrum þeirra manna,sem gáfu honum umboð sitl
til að berjast fyrir frelsi undirstjettanna.
Og nú er farið að benda á veilumar í fari
jónasar og þeim kennt um,hve öll hans um-
bótaviðleitni hefir farið í hundana.
Því skal ekki neitað,að jónas er mein-
gallaður maður á ýmsan hátt. En hitt er víst
að þeim göllum hans er ekki fyrst og fremst
um að kenna,að hans hlutskifti hefir orðið