Nýi tíminn - 01.08.1932, Side 1

NYITÍMINN
ÚTGBFANDI: BÆNDANEFND KOMMÚNISTAFLOKKS ÍSLANDS.
REYKJAVÍK, ÁGÚST 1932. 7. TBL.

I. ÁRG.
Hvar á að taka peninga?
í 4. og 5. tbl. Nýja tímans
liefir verið á það bent, bvaða
kröfur fátækir bændur á íslandi
verða að setja fram og berjast
fyrir, ef þeir eiga ekki að glata
öllum möguleikum til að draga
fram lifið og réttindum til að
eitja á jörðunum, sem þeir með
takmarkalausri elju og þraut-
seigju og striti hafa bætt á ótal
vegu. Þess var áður getið, að
margur bóndinn myndi spyrja
á þessa leið: »En hvar á að
taka fé, til þess að hægt sé að
uppfylla þessar kröfur?« Þeir
hafa lesið það i auðvaldsblöðun-
um, ísafold og gamla Timanum,
að atvinnurekstur allur sé á
hvinandi hausnum. Og hvar á
þá að taka peninga? Nú ætlar
Nýi tíminn að færa litilsháttar
svör við þeirri spurningu.
Á það hefir áður veríð minst,
að eitthvað myndi vera hægt
að draga af launum þeirra
manna. sem eru starfsmenn rík-
isins. Nú hefir verið athugað,
hvað mikið væri hægt að spara
með því, ef enginn opinber
starfsmaður hefði hærri laun en
300 kr. á mánuði. Það sér hver
bóndi, að engum er vorkunn að
draga fram lífið á þeim launum.
Nýjar skýrslur um starfs-
mannahald ríkisins eru ekki
fyrir hendi, en samkvæmt eldri
skýrslum má með þessari launa-
lækkun spara 1 miljón króna á
ári, og er þó vitanlegt, að sú
breyting verður með ári hverju,
að þessi upphæð fer síhækkandi.
Og athugum, hvað sú upphæð
gildir á mælikvarða sveitabænd-
anna. Tökum til dæmis bændur,
sem selja eingöngu sauðfjáraf-
urðir. Nú er gert ráð fyrir lágu
verði næsta haust. í einu héraði
gerir kaupfélagsstjórinn ráð fyr-
ir, að dilkurinn geri 3 kr., og
miðar svo lán til félagsmanna
við það, hve mörgum dilkum
þeir geta lofað. Segjum nú samt,
að hver dilkur kæmi til með að
leggja sig á 6 kr. Tökum hóp
smæstu bændanna, og gerum
ráð fyrir, að þeir á ári hverju
þurfi að greiða í vexti og afborg-
anir skulda 300 kr.; eru það þá
50 dilkar, sem í það fara, og er
ekki hægt að gera ráð fyrir, að
þeir að meðaltali geti selt meira
en það frá búum sinum. Ef þess-
ari 1 miljón væri nú varið til
að taka við þessarri kvöð bænd-
anna, þá mætti á þann hátt
hjálpa 3333 bændum.
En nú ber að gæta þess, að
ríkið greiðir starfsmönnnm sín-
um mjög lág laun móts við það,
sem aðrar stofnanir greiða fyr-
ir samskonar störf. Og þótt ekk-
ert væri farið út fyrir venjuleg-
ar leiðir, sem farnar hafa ver-
ið, til að afla rikissjóði tekna,
þá mætti ná ærnu fé af þeim
mönnum með hækkuðum tekju-
og eignaskatti. En allir þessir
launþegar búa þó við smá kjör,
mótB við þær gnægðir, sem
renna til atvinnurekendanna
sjálfra og stóreignamannanna.
Samkvæmt skattskýrslum frá
1930, þá eru það 8 manns í
Reykjavik, sem hafa á milli 50
og 70 þús. króna tekjur, 58 hafa
á milli 20 og 50 þús. Ef skatt-
ur af hátekjum væri hækkaður
svo mikið, að þessir menn
greiddu til jafnaðar 10 þús. kr.
hver, — og hafa þeir þó eftir
sem áður yfirfljótanlegt til allra
hluta, — þá væru fengnar af
þessum mönnum 660 þús. kr.,
og ef þeirri upphæð væri skift
á milli 3 þús. smábænda, þá
kæmu 220 kr. í hlut, og jafn-
gildir það 30—40 dilkum.
Samkv. skattskýrslum frá
sama ári eru í Reykjavik 6
menn, sem eiga hreina eign,
samkvæmt eigin framtali, sam-
tals á 5. miljón kr. Samkv. nú
gildandi lögum er eignaskattur af
1 miljón á einni hendi aðeins 6
þús. kr., svo að ekki er nú geng-
ið nærri stóreignamönnunum.
En hér eru fyrir hendi 4 milj.
í eign 6 manna, svo að greini-
legt er, að með hækkuðum eign-
arskatti af stóreignum má ná
álitlegri upphæð, án þess að
menn þessir séu gerðir öreigar.
— 30 manns eiga samtals 8
miljónir, 285 þús., eða til jafn-
aðar 276 þús. kr. hver. Ef tekn-
ar væru 100 þús. af hverjum,
þá eru þar 3 miljónir. 47 menn
eiga milli 100 þús. og 200 þús.