Nýi tíminn - 01.11.1932, Síða 1

I. ÁRG.
ÚTGEFANDI: BÆNDANEFND KOMMÚNISTAFLOKKS ÍSLANDS.
REYKJAVÍK, NÓV. 1932. 10. TBL.
Framsðkn og bændurnir
Sé ég í anda knör og vagna
knúða
krafti, sem vanst úiyfossa
þinna úða,
Btritandi vélar, starfsmenn
glaða og prúða,
stjórnfrjálsa þjóð með
verslun eigin búða.
Þannig kvað Hannes Hafstein
um aldamótin siðustu. Þetta var
draumur bjartsýnustu íslending-
anna. Augu þeirra voru að opn-
ast fyrir þvi, að ísland var gott
land og hefir skilyrði til mikill-
ar og fjölbreyttrar framleiðslu.
En þjóðin stóð öðrum þjóðum
að baki í verklegum efnum.
Hún hafði ekki lært að beisla
náttúruöflin og láta vélarnar
vinna fyrir sig.
Og framfarirnar komu risa-
vaxnar, en svo mátti heita, að
allar væru þær við sjávarsíðuna.
Það reis . upp stór togarafloti
með fullkomnustu veiðitækjum.
Úr skauti sjávarins var ausið
æ meiri auðæfum með árihverju.
Hagur bæjabúa fór óðfluga batn-
andi Útgerðarmenn, kaupmenn
og skipstjórar reistu sér skraut-
hýsi. Sjómenn fengu hærra kaup,
og landverkamenn sömuleiðis.
Reykjavík tók að sníða sig eftir
erlendum menningarborgum. —
Draumar hugsjónamannanna
voru að rætast. Vélamenningin
var að halda innreið sina í landið.
En í sveitunum sat við hið
sama og áður. Túnin voru litil
og kargaþýfð. Grasið var losað
með orfum og ljáum. Undirristu-
spaði var helsta jarðyrkjuverk-
færið. Og svo streymdi fólkið
úr sveitunum til bæjanna, af
þvi að þar buðust meiri lífs-
skilyrði.
Þá var heimtað fé í sveitirn-
ar. Án þess var ekkert hægt
að gera. Það þurfti að byggja
hús, rækta land, virkja lækina,
til að hita og lýsa heimilin og
jafnvel til að knýja vélar til
heimilisiðnaðar. — Framsókn
beitti sér iyrir þessari kröfu, og
það fylkti bændunum undir
merki hennar. Þetta var ekkert
annað en krafa bændanna um
það að hafa í sig og á, rétta
sig úr kútnum, nema landið og
auka lífsmöguleika afkomenda
sinna.
Og alt virtist vera á sæmi-
lega góðum vegi. Ræktunin óx
hröðum skrefum og afrakstur
sumra túnanna margfaldaðist.
Ný hús risu upp, bæði ibúðar-
hús og peningshús, og í fyrsta
skifti í sögu þjóðasúnnar höfðu
bændurnir það nú á tilfinning-
unni, að þeir væru að inna af
bendi starf, sem margar óborn-
ar kynslóðir ættu að njóta. 01-
íuknúðar vélar brjóta jörðina,
og sláttu- og rakstrarvélar rífa
niður grasið og róta heyinu
saman og vinna margra manna
verk. Bílar þjóta um bygðir, þar
sem þeir hafa ekki áður sést,
og menn fá nauðsynjar sinar
heim í hlað, án þess að hreifa
hönd eða fót. Hraði vélamenn-
ingarinnar er að komast upp í
sveitirnar. Og allvíða heilsa raf-
magnsljós augum vegfarandans,
þegar hann á vetrarkvöldunum
leitar til bændabýlanna, og inni
fyrir eru olíuljósin og jafnvel
kolaeldstæðin útlæg ger.
En aldrei hafa bændur verið
meira í kútnum en nú, þegai
undan eru skilin mestu hörm-
ungaár fyrri alda. Heyjanna er
aflað með margfalt minni fyrir-
höfn en áður. En fjöldi bænda
getur ekki einusinni fengið sér
kaffi, og þeim er skamtaður
maturinn.' »Föt teljast ekki leng-
ur til nauðsynja«, sagði bóndi
einn i vor, og annar segir í
bréfi til Nýja tímans, að auð-
valdið ætli sér að reka bænd-
urna nakta af jörðunum, eins
og guð þeirra rak foreldra okk-
ar nakta úr paradís. Og frá láns-
stofnunum, sem stofnsettar voru
til að reisa við íslenskan land-
búnað, rignir bréfunum yíir
bændurna, þar sem tilkynt er,
að vixill hafi fallið þennan og
þennan dag, og »verði þessari
aðvörun ekki sint, munum vér
innheimta nefnda skuld með
málsólcn á hendur yður án frek-
ari tilkynningar af vorri bólfu.
Virðingarfylst®.
— Einn og einn eru bændurnir
farnir að hrekjast af jörðunum,
sem þeir eru búnir að fórna