17. júní - 01.06.1925, Blaðsíða 10
10
17. JUNÍ
sakir göfugmensku hans og rjettlætis.
— Þessvegna beygðu einnig þeir, sem
í stjórnmálum voru andstæðingar höfð-
ingjans, höfuðið í sorg við líkbörur
Hjalmars Brantings.
Karl Hjalmar Branting var
fæddur í Stokkhólmi þ. 23. nóvember
1860. Faðir hans var prófessor og for-
stöðumaður leikfimiskenslu-stofnunar-
innar (Centralinstituttet för Gymnastik)
þar, en móðirin var af gamalli sænskri
aðalsætt.
Það var þannig ekki sungið við vöggu
drengsins, að hann ætti að verða fröm-
uður jafnaðarstefnunnar í Svíþjóð og
foringi verkamanna í baráttu þeirra
fyrir borgaralegum og pólitískum rjett-
indum, og bættum launa- og vinnu-
kjörum. Og þegar hann varð læri-
sveinn í einni af bestu mentastofnunum
bæjarins, dreymdi víst ekki þann af
skólabræðrum hans, er síðar varð Gúst-
af konungur V., fyrir því, að Hjálmar
litli „með blíðu augun“ ætti eftir síðar
á lífsleiðinni að mæta honum, eða að
hann ætti að verða frægastur stjórn-
málamaður allra Svía síðan stórveldið,
«r Gústaf Adolf og Karl Gústaf bygðu
upp, hrundi saman, og hinni sænsku
her- og stjórnmálafrægð lauk með
Karli XII., enn síður að Hjálmar á
sínum tíma mundi taka stjórnartauma
ríkisins, sem æðsti maður í ráðaneyti
Gústafs sjálfs, og undir stjörnu „frelsis,
jafnrjettis og bræðralags“,—einkunnar-
orðum stjórnarbyltingarinnar, sem jafn-
aðarmenn gjörðu að sínum.
Branting fekk snemma orð á sig
fyrir gáfur, viljafestu og einkum sem
hugsjónamaður. Hinn þýski jafnaðar-
maður Bernstein, sem var í Svíþjóð
skömmu eftir að Branting var orðinn
stúdent, hefur sagt, að hann hafi aldrei
fundið svo sterkt hugsjónaafl eins og
hjá þessum unga sænska stúdent.
En fyrst framanaf helgaði hann sig
vísindunum eingöngu, og í hugskoti
hans var hreint og hátt til lofts og vítt
til veggja, og óendanleiki himingeyms-
ins hreif hann, stjörnufræðin varð
námsgrein hans.— Þeir sem þá þektu
störf hans, hafa síðan fullyrt að hann
hefði auðveldlega getað unnið sjer
frægðarorð á braut vísindanna. —
Var það nú af einhverri hendingu að
Branting valdi sjer þá vísindagrein, sem
krefur víðtæka athugun og langsýni?
Er nokkurt samband milli þess og síðari
starfsemi hans?
Franskurstjórnmálamaður, sem löngu
síðar kyntist sænska fulltrúanum í Ge-
néve, sagði um hann, að hann talaði
ekki lýtalausa frönsku, en að hann
hefði lýtalaust hjarta—og í þessu sfðara
liggur máske skýringin á öllum störfum
þessa manns.
Það var hjartað sem rjeði, og það
sagði honum,— um leið og sjón-
deildarhringur hans víkkaði út yfir
óendanlegar brautir stjörnugeymsins,—
að niðri ífátækrahíbýlum fósturlandsins,
já, alls mannfjelagsins— sætu kúgaðar
verur, rjettindalitlar, ómeðvitandi um
manngildi sitt og með sjóndeildarhring,
sem ekki næði lengra en til munns og
maga; og jafnframt hvíslaði hjarta hans
því að honum, að allar þessar verur
væru bræður hans og systur. —