17. júní - 01.06.1925, Blaðsíða 12

12
17. JUNÍ
sjer embættinu. — En eítir kosningarnar
vorið 1920 myndaðist hin fyrsta jafn-
aðarmannastjórn Svía, með Branting
sem forsætisráðherra; alls hefur Brant-
ing myndað stjórn þrem sinnum, siðast
haustið 1924, og situr það ráðaneyti
ennþá við völd eftir dauða hans.
Á þessum síðustu árum — meðan
heimsstyrjöldin stóð og siðan — var
það að Branting vann sjer mesta frægð
úti um heim, og mun óhætt að íyllyrða,
að enginn annar, sem á þessum tímum
tók þátt í stjórnmálum eða milliþjóða-
málum, haii notið jafnmikils eða meira
trausts og virðingar, bæði heima fyrir
og erlendis. Og sýnir það einna best,
hversu mikils metin störf hans voru,
og hversu óeigingjarnar tillögur hans,
að mönnum úr öllum flokkum fanst
málefnum sænsku þjóðarinnar best
borgið, þegar hann fjallaði um þau í
alþjóðabandalaginu.
Fyrir sjálfan hann var eflaust breyt-
ingin frá sænskum jafnaðarmanna-
höfðingja í alheims- stjórnmálamann,
sem barðist og beitti kröftum sínum
og áhrifum fyrir friði, eindrægni og
rjettlæti meðal allra þjóða, að eins
eðlilegt framþróunarspor. Hann byrjaði
á að skipa rjettlæti heimafyrir, en vegir
hugsjóna hans voru langir, og rjett-
sýni hans og kærleikur náði til alls
mannfjelagsins . . .
Annar fulltrúi Dana i Alþjóðabanda-
laginu, dr. P. Munch, sagði eftir lát
Brantings, að hann hefði verið eins
og samviska margra fulltrúanna í
Genéve, og óskir allra voru að hann
feldi sig við tillögur þeirra,— þeir eins
og fundu sig ekki á öruggum grundvelli
fyr en Svíinn hafði sagt álit sitt . . .
Sæti Brantings er ekki autt hvorki
úti nje heima, því maður kemur í
manns stað. — En heimurinn hefur
orðið fátækari og saknar atgerfis hans
og göfugmensku.
Lát hans kom mönnum ekki að
óvörum, sjúkleiki hans hafði haldið
honum rúmföstum vikum, já mánuðum
saman.
Og svo mun flestum hafa orðið, að
þeir eins og fundu sting i hjartað og
líkt og auðn og tómleik í hug sínum,
þegar fregnin barst ut um heiminn:
Hjalmar Branting er dáinn!
Því er þannig varið þegar stór-
mennin falla . . .
Bækur, blöð og tímarit.
Bækur handa sjómönnum. Svein-
björn Egilsson getur þess í góðri
grein, er hann ritar um mannskaðana
í vetur og prentuð er í Morgunblaðinu
30. des. f. á., að „á Íslandi sje ekki
til ein einasta bók til leiðbeiningar
sjómönnum við vinnu sína nema á
erlendum tungumálum“. Slíkt er mikill
skaði, og þarf auðvitað að ráða bót
á þessu svo fljótt sem hægt er, því að
fiksiveiðar og siglingar eru hinn arð-
samasti atvinnuvegur landsmanna, en
hinsvegar sú atvinnugrein, sem reynist
mjög mannskæð, svo mannskæð, að
slíks eru tæplega dæmi hjá öðrum
þjóðum nema um loftsiglingar.
Fiskiíjelag íslands ætti að