17. júní - 01.07.1925, Blaðsíða 2
18
17. JUNI
vígs Blöndals, sonar Björns sýslumanns
Blöndals í Hvammi. En móðir dr. S.
Bl. var Guðrún, dóttir Sigfúsar prests
á Undirfelli og konu hans, sem var
dóttir Björns sýslumanns Blöndals, svo
að föðurafi og móðuramma dr. S. Bl.
voru systkin.
Dr. Sigf. Blöndal tók stúdentspróf
úr Reykjavíkurskóla 1892 og kandídats-
próf við Kaupmannahafnar háskóla 1898
(í latínu, grísku og ensku). Hafði hann
þá þegar unnið sjer svo miklar vin-
sældir og álit, að hann var árið 1899
settur varaprófastur á Garði, er Eiríkur
Jónsson dó. En til allrar hamingju
fekk hann þó ekki það embætti, er
það var veitt til fulls, heldur danskur
guðfræðingur. Var það happ mikið
fyrir dr. Blöndal, því annars hefði hann
að líkindum orðið eilífur augnakarl i
lítt launuðu embætti og ljelegu, þótt
hægt sje og þægilegt að ýmsu leyti.
1900—1901 ferðaðist dr. Blöndal til
Englands og Frakklands og var svo
eftir heimkomu sína (1901) skipaður
aðstoðarmaður við konunglega bóka-
safnið í Höfn. Vann hann sjer þar
brátt svo miklar vinsældir og álit, að
hann hækkaði óvanalega fljótt í tign-
inni, varð undirbókavörður 1907 og
bókavörður 1914.
Af trúnaðarstöðum hefur dr. Blöndal
haft margar. Hann var skrifari Hafn-
ardeildarBókmentafjelagsinsl904—1911
og Fræðafjelagsings 1912—17, í stjórn
Bókasafnsfjelagsins dansna 1916-1919
og í sambandsstjórn Stúdentafjelags
Norðurlanda 1915—1922 (ritari þess
1915—1916).
Af ritstörfum dr. S. Bl. ber fyrst að
telja hina miklu íslensk-dönsku
orðabók hans, sem er bæði mikið
og gott verk og lengi mun halda
nafni hans á lofti. Er það hvorttveggja,
að verkið er vel af hendi leyst og
með henni bætt úr brýnni þörf. Því
hingað til má svo heita, að allar nýrri
bókmentir vorar hafi verið lokuð bók
fyrir nálega öllum útlendingum, af því
engin brúkleg orðabók hefur verið til
yfirnútíðarmál vort. Jafnvel þeir vísinda-
menn, sem stundað hafa forntungu
vora af kappi og skilið öll fornrit vor,
segjast hafa orðið að gefast upp við
að lesa nútíðarrit vor, af því þar úi
og grúi svo af orðum og orðtækjum,
sem hvergi hafi fundist í hinum eldri
orðabókum. En úr þessu hefur nú hin
nýja orðabók dr. Blöndals bætt, og
það svo vel, að engum er nú framar
vorkunn að geta lesið hvert íslenskt
rit með aðstoð hennar. Því þó ekki
hafi fremur í henni en öllum öðrum
orðabókum tekist að þurausa orðaforða
tungunnar, þá mun þar þó mega finna
meginþorra allra íslenskra orða. Og
ekki er það minstur kosturinn, að hún
tilfærirsvo mikinn urmul af torskildum
og vel þýddum orðtækjum, sem enginn
útlendingur mundi annars botna í, þó
hann skildi hvert einstakt orð í setn-
ingunni í sirmi eiginlegu merkingu
út af fyrir sig. Þar er og safnað svo
mýmörgum skýringum á nöfnum og
orðatiltækjum úr þjóðfræðum vorum,
sem margir íslendingar (hvað þá heldur
aðrir) ekki skilja, og sein nú eru óðum
að ganga fyrir'ætternisstapa og týnast.
Bókin verður því ómetanleg fræðslulind
fyrir komandi kynslóðir í þessum
efnum, og hún opnar útlendingum
nýjan heim, nýja leið að bókmenta-
auði vorum og menningarforða.
Að þessi orðabók hefur orðið jafn-
góð og raun er á orðin, er auðvitað
ekki dr. Blöndal einum að þakka.