Morgunn - 01.12.1978, Blaðsíða 86

180
MORGUNN
Svar: Með berum augum má greina Andrómeduþokuna,
sem er í meira en 2 milljón ljósára fjarlægð. Einstakar stjörn-
ur í þokunni verða þó ekki greindar nema í beztu sjónaukum.
Fjarlægustu stjömuþokur (vetrarbrautir), sem greindar
verðá í sjónaukum, eru sennilega í nálægt tiu þúsund milljón
ljósára fjarlægð. Ef átt er við stakar stjörnur, þegar spurt er,
verður svarið að' sjálfsögðu annað. Með berum augum má
sennilega greina stjörnur í allt að fimmtán þúsund ljósára
fjarlægð, en í sjónaukum sjást stakar stjörnur þúsundfait
lengra í. burtu.
17. sp.: Em stjörnufræðingar ekki á sama máli um, að slá
megi því föstu, að allir hnettir í albeimi séu myndaðir -— og
alltaf að myndast -— lir sömu ljós- eða frumþokunni, og því
sé efnasamband þeirra mjög svipað í meginatriðum?
Svar: Stjörnufræðingar lita svo á, að alheimurinn bafi i
upphafi verið ákaflega samanþjappaður, þannig að segja megi,
að allir hnettir séu, i þessum skilningi, myndaðir úr sömu
frumþokunni. Efnasamsetning allra hnatta ber merki þessa,
þó mismunandi þróun einstakra stjarna og stjörnukerfa hafi
leitt til ýmiss konar breytinga og frávika frá upphaflegri
samsetningu.
18. sp.: Mætti ekki með sanni segja að við tækjum beina
stefnu ef okkur væri boðið i ferðalag um himindjúpið — heið-
skira desembernótt, á hugans fleyi og kysum að umhverfi
stjörnu, er við greinum vel, þegar lagt er af stað, við brún
Siriusar, en sú stjarna er í niu þúsund ljósára fjarlægð frá
honum. Frá þeirri stjörnu höldum við svo áfram sömu stefnu
á stjörnu, sem væri i þúsund milljón ljósára fjarlægð frá
okkar jörð?
Svar: Beina linu mætti vafalaust hugsa sér á þann hátt,
sem þarna er lýst.
19. sp.: Bendir ekki flest til þess, að sumar þær ljós- eða
geimþokur, sem greina má í beztu sjónaukum, muni hafa í
sér fólgið nægjanlegt efni í hnattamergð heilla vetrarbrauta?
Svar: Geimþokur, þ. e. efnismekkir í geimnum, gela búið