Morgunn - 01.12.1980, Blaðsíða 16

110
MORGUNN
dulspekingar hafa séð gegnum blæjuna og fundið raunveru-
leikann. Gyðingar, Múhameðstrúarmenn og Hindúar hafa
enn ekki fundið samnefnarann. Hve margar aldir þurfa að
liða áður en menn finna Guð friðarins, sem elskar öll börn
sín, og hve langur tími þarf að líða áður en börn hans öðlast
þá vizku og það hugrekki, að geta fórnað lifi, auðæfum og
valdi þeim anda kærleikans, sem streymir gegnum hvert
atóm í veröldinni?
Þegar prestar Amons náðu völdum á ný eyðilögðu þeir
allar skýrslur um villutrúarkonunginn, og þess vegna er mjög
erfitt að gera sér fulla grein fyrir kerfi Atonismans. öldum
saman heyrðist nafn Atons ekki nefnt. Musterið með geisl-
uniun og höndunum féll í rúst og huldist að lokum sandi
eyðimerkurinnar. En hitt þykjast fróðir menn þó vita, að
Ekn-Aton hafi verið mótfallinn viðhafnartrúarsiðum og hinu
margþa;tta prestaskipulagi. Hann tignaði Aton þegar hann
reis, hina sýnilegu sól, sem varpaði af sér skikkju myrkursins,
tákn efnda hins eilífa fyrirheits. Hann tilbað Aton við sólar-
lag, tákn ljóssins sem hvarf niður í dimmu jarðarinnar. Til
þess að koma til móts við anda egypzkra trúarsiða, fómaði
konungur stundum með einföldum hætti blómum og ávöxtum.
En hann var alltaf að sýna hinum sínálæga anda lotningu
sína, en fjarvera hans var óhugsandi. Annars var óþarfi að
heita á þann, sem ávallt var nálægur, þvi án eyrna heyrði
Aton allt, án augna sá hann allt, og án vara hljómaði mál
hans. Orð hans voru fegurð, samræmi og líf.
Andi Atons hafði í för með sér mestu list Egypta. f fyrsta
sinn lifnaði höggmyndalist og málaralist. Menn hjuggu ekki
lengur eingöngu sfinxa með óskýranlegt augnaráð eða há-
tignarlegar og alvarlegar persónur í engu samræmi við lífið
eða umhverfið. Ekn-Aton hafði fundið hrynjandi og streymi
náttúrunnar. Hann sá Aton á hreyfingu í vindunum beygja
kornöxin á ökrunum. Hann sá pálmatrén sveigjast fyrir anda
Atons. Hann sá í hreyfingu allra hluta eitt sameiginlegt líf
á sífelldri hreyfingu. Þannig varð listin í fyrsta sinni tengd
náttúrunni. Eðlilega hafði skilningur Ekn-Atons ekki ein-