Morgunn - 01.06.1981, Page 19

SKII.NINGUR . . .
17
því goðsagnakerfi, sem samtíðin bjó við. Goðsögnin var
eðlilegur þáttur í hugarheimi fornaldar. Ef til vill finnst
sumum ekki viðeigandi að tala um goðsögn í sambandi við
Krist. En þó er slikt engin fjarstæða, ef rétt er skilið. Það,
sem vér nefnum goðsögn eða „myþu“ er algengt fyidrbæri í
öllum trúarbrögðum í fornöld. Um öll lönd voru til sögur um
guði eða gyðjur, sem dóu og rísu upp aftur til lifsins. Oftast
voru það gróðrargoðin, sem þessi örlög hlutu. Af hverju söln-
aði gróðurinn á haustin? Af þvi að sá guð, sem hélt lífi nátt-
úrunnar við, hafði verið knúinn til að hverfa niður
til dánarheima og hafast þar við um stund. Þegar að þvi kom,
að hann risi upp til lífsins að nýju, kom vorið með nýjum
gróðri. Þannig var dauði og upprisa á vixl, og goðsagan af
hverjum guði gat verið harla fjölbreytileg, en kjarninn hinn
sami. Þó var eitt sameiginlegt öllum þessum guðum, sem
þannig dóu og risu upp. Þeir áttu sér enga ævi sem jarðneskir
menn. Þeir voru ekki tengdir ákveðnu tímabili eða stað eða
þætti úr sögu mannkynsins. Goðsagnirnar voru ótímabundnar,
nema hvað dauði og upprisa hins sama guðs gerðist á hverju
einasta ári, aftur og aftur. Gyðingar voru sérstakir að því
leyti, að þeirra guð var ekki þessum hringsveiflum háður.
Hann var „lifandi Guð“. En nú voru kristnir menn vottar að
því, að Kristur dó og birtist aftur. Hvernig var hægt að koma
slíkum atburði fyrir í heimsmynd eða hugarheimi samtíðar-
innar? ESlilegast var að skynja dauða hans og birtingu hans
út frá góSsögn, sem allir þekktu. Hann hafði stigið niður tíl
heljar, þ.e. farið niður í undirheima og risið upp aftur. Munur-
inn á þessu og goðsögnunum var þó svo geysilegur, að hann
skipti öllu máli. Jesús var ekki ósýnileg persóna í goðsögu-
kerfi, heldur lifandi maður, og dauði hans og upprisa sann-
sögulegir atburðir, vottfestir af ákveðnum mönnum.
1 gyðingdómnum voru fornar sagnir um menn, sem höfðu
stigið upp til himna. Menn gátu séð það fyrir sér, eins og farið
væri með einhverjum hætti af neðri hæð hússins upp á loftið,
af jörðinni til hinna efstu himna. Nú birtist Jesús eftir dauða
2
L