Morgunn - 01.06.1995, Blaðsíða 12

MORGUNN
Ef að er gáð kemur líklega í ljós að kristindómurinn á sjálfur
mikilvægan þátt í að svipta trúarbrögðin gildi sínu; hann er,
eins og einn franskur fræðimaður kemst að orði, trú sem leiðir
burtu frá trúarbrögðunum. Hann á að geta frelsað fólk undan
oki hleypidóma og forneskju allra hefðbundinna trúarbragða
með því að tefla fram Kristi sem ímynd hins fullkomlega
frjálsa manns sem stendur einn andspænis öllum heiminum.
Þess vegna á kristindómurinn sennilega meiri framtíð fyrir sér
en nokkur önnur trú; vera má að hann lifi með einum eða öðr-
um hætti eftir að trúarbrögðin eru endanlega úr sögunni. Síðar
í þessu erindi mun ég gera grein fyrir því hvemig ég tel að eig-
inleg kristin trú geti lifað - laus úr viðjum hefðbundinna trúar-
bragða - en ég vil vekja eftirtekt á greinarmun sem ég hef gert
hér á trúarbrögðum og trú. Með trúarbrögðum á ég við kerfi
hugmynda, skoðana og siða sem tengjast ákveðnum stofnun-
um samfélagsins, en með trú á ég við huglæga afstöðu fólks til
æðri máttarvalda.
Þessar hugmyndir um að kristindómur sem hefðbundin trú-
arbrögð sé liðinn undir lok er fjarri því að vera nýmæli. Á síð-
ustu tveimur öldum hefur því oft verið haldið fram að kristin-
dómurinn heyri sögunni til sem trúarbrögð og að hann eigi ein-
göngu erindi við alla menn sem siðferðilegur boðskapur;
kjami kristninnar sé siðferðilegt fordæmi Krists, gagnrýni
hans á spillingu manna og sú hugarfarsræktun sem hann vill
brýna okkur til ásamt þeirri kenningu að hver manneskja sé
óendanlega dýrmæt í augum Guðs: manneskjan sjálf sé heilög.
Af þessu leiðir meðal annars að kristindómurinn flytur hið
heilaga frá veruleikanum utan mannheims inn í hinn mennska
veruleika sjálfan. Þar með verður til skilyrðislaus krafa um
virðingu fyrir manneskjunni og réttindum hennar, krafa sem
lifir í guðlausu þjóðfélagi nútímans óháð hinum kristnu trúar-
brögðum. Jafnframt gerir kristin kenning þá kröfu til mann-
eskjunnar að hún standi skil gerða sinna gagnvart skapara sín-
um: hún sé sjálfstæð, ábyrg og skapandi vera sem lúti ekki