Morgunn - 01.06.1995, Blaðsíða 14
MORGUNN
sem er svo fremi það hafi gott af trú sinni - rétt eins og sann-
leikurinn skipti engu máli!)
I báðum þessum tilfellum er öll rökræða vonlaus eða vonlít-
il, því að rök eru hætt að skipta máli. í rauninni er ofbeldi alls-
ráðandi í hugum þeirra sem trúa án allra raka. Sérhver trú eða
trúarbrögð sem neitar að leggja spil sín á borðið og ræða for-
sendur sínar eftir leikreglum skynsamlegrar rökræðu er mál-
svari og fulltrúi andlegs ofbeldis. Ef kristin kirkja vill stuðla að
vitibornum samskiptum fólks, verður hún að gerast opinber
málsvari skynsamlegrar rökræðu og hugsunar um allar lífs-
skoðanir og allar spumingar sem á mannsandann leita.
IV
Hvemig á kirkjan að taka þátt í eða gangast fyrir þeirri rök-
ræðu um lífsskoðanir og lífsstefnu sem samtíminn þarfnast?
Ég er þess að sjálfsögðu ekki umkominn að svara þessari
spurningu með viðunandi hætti. En ég vil benda á tvennt sem
þarf að hafa í huga og skoða vandlega, eigi að takast á við
hana. Annað lýtur að hlutverkum kirkjunnar. Hitt lýtur að
áhrifamestu starfsmönnum kirkjunnar, prestunum. Þessi tvö at-
riði eru raunar nátengd og nauðsynlegt að ræða þau saman. Ég
ætla þó að ræða fyrst um hlutverk kirkjunnar eins og ég sé þau
fyrir mér - með hliðsjón af rökræðuhlutverkinu sem ég ætla
henni að sinna. Síðan mun ég víkja að prestunum.
Það hvarflar ekki að mér að reyna að fjalla skipulega um hin
mörgu og flóknu verkefni sem kirkjan sinnir í þjóðfélagi okk-
ar. Fyrir mér vakir eingöngu að lýsa meginhlutverkum hennar
eins og ég tel að þau eigi að vera og muni verða í framtíðinni,
ef kristin kirkja á að lifa af þann dauða trúarbragðanna sem ég
hef áður lýst. Auk hins almenna og víðtæka rökræðuhlutverks,
sem ég ætla að lýsa nánar á eftir, hefur kirkjan, að mínu viti,
tvö önnur meginhlutverk. Ég verð stuttorður um fyrra hlut-
verkið. Það felst í að viðhalda ákveðnum hefðum og siðum og
treysta þar með líf okkar sem framvindu ákveðinnar sögu. Hér