Morgunn - 01.06.1995, Blaðsíða 36

MORGUNN
fundarmenn töldu sig upplifa. Þeir sköpuðu rétta stemmningu
og góð skilyrði til að beint samband næðist við guðlegan heim.
En með helgisiðunum sjálfum var ekki hægt að komast í neitt
raunverulegt samband við helga dóma. Þetta viðhorf virðist
hafa mótað guðfræði Haralds.
Haraldur sá ekki í ritúali eða helgisiðum kirkjunnar neitt
sem gæti komið í staðinn fyrir yfirnáttúruleg fyrirbrigði.
Dramað sem tjáningarform leyndardómsins var ekki raun-
verulegur möguleiki á öld sem smættaði allan veruleikann
niður á svið raunhyggju og rökræðu. Þetta viðhorf er algerlega
gagnstætt því viðhorfi sem hin svokallaða litúrgiska hreyfing
beitti sér fyrir sem var einmitt það að rekja sig aftur að
frumheimildunum varðandi trúarlega tónlist og helgisiði og
endurnýja þannig messuna og gera hana virkan og lifandi þátt í
trúarlífi fólks. Markmið þessa nýja sjónarmiðs gagnvart
helgisiðunum er að miðla helginni og tilfinningunni fyrir nær-
veru Krists. Þessi hreyfing, sem átti eftir að verða alþjóðleg
var í uppsiglingu í upphafi aldarinnar og náði fótfestu hér á
landi um og eftir miðja öldina.
Haraldur hefur því vart haft möguleika á því að kynna sér
sjónarmið litúrgisku hreyfingarinnar og þeirrar guðfræði sem
þar lá að baki. Hann var auk þess of mótaður af raunhyggjunni
sem hann var í raun að berjast gegn. Honum hefði sennilega
fundist að litúrgísk hugsun væri lftt í ætt við frjálsa hugsun og
samviskufrelsi og jafnvel talið að hún hindraði rannsókn og
leit að sannleikanum.
Viðhorf og skoðanir sem tengjast helgisiðum voru að mati
margra sem kölluðu sig frjálslynda stirðnaðir og merkingar-
lausir frasar og allt sem var tengt fornum játningum eða
dogmum var talið hindra samviskufrelsi og raunverulega
trúarreynslu. Þó voru til undantekningar frá þessu.
Það virðist því ekki hafa verið raunverulegur möguleiki
fyrir Harald að endurlífga það trúarlíf sem tengt var fomum
helgisiðum í því skini að vinna gegn þeirri efnishyggju og
34