Útvarpstíðindi - 27.03.1939, Page 5

ÚTVARPSTÍÐINDI
„EGMONT" EFTIR GOETHE
verður flutt á laugordaginn fyrir páska. — Sören
Sörensen pýddi. Þorst. O. Steph. annast leikstjórn.
Hér er á ferðinni eitt stærsta og-
merkasta leikrit, sem flutt hefur ver-
ið í útvapið hér nú um langt skeið.
1 þessu leikriti birtist Goethes ó-
viðjafnanlegi hæfileiki til að lýsa
mönnunum sjálfum og því mannlega.
— Þótt leikritið sé gamalt, er það þó
einmitt nú orð í tíma töluð, því örlög
Egrnonts -— aðalpersónunnar — end-
urtaka sig ein,mitt á okkar dögum.
Goethe hefur sjálfur sagt um þetta
verk sitt, að með því vilji hann sýna,
að jafnvel rótgróið skipulag og venj-
ur fái ekki staö'izt gegn harðfylginni,
vel íhugaðri einræðisharðstjórn.
Hugmyndina í leikritið »Egmont«
fékk Goethe haustið 1775, þá aðeins
26 ára að aldri — og talið er að uppi-
staða leiksins hafi þá þegar verið
fullgerð í huga han,s. Sagt er að fað-
ir hans, sem kynntist hugmyndinni
hjá syni sínum, hafi þráð það mjög
ákaft að sjá verk þetta prentað. Það
látið í Ijós velvilja sinn. Ég tek það
fram, að naínlausar nöldursgreinar
í vissu blaði tek ég nánast sem lof
góðra manna.
Ég hef á ýmsan hátt oröið þess var.,
að ég hef eignast marga »útvarps-
vini« hér og hvar á landinu. Ég þekki
nokkuð vel til alþýðu manna í þessu
landi, þekki kjör hennar og viðhorf,
get sett, mig í spor hennar. Eg er al-
inn ujjp í strjálbýlli sveit og hef unn-
iö að flestum daglegum störfum, sem
auðnaðist honum þó ekki, því leikrit-
ið var ekki prentað fyrr en 1787, svo
seint gekk skáldinu; að fullgera það.
Viö þetta vannst þó það, að það var
þroskaður listamaður, sem lagði síð-
us,tu hönd á verkið, sem þó fekk að
varðveita ferskan djarfleik æsku-
mannsins.
»Egmont« er ekki að öllu leyti
skáldskapur, þ. e. a. s., aðalpersónan
sjált, Egmont, var einu sinni til.
Hann var uppi á 16. öld og var nið-
urlenzkur fursti, en greifi af Egmont.
Hann gat. sér frægð í orustum við
Frakka 1557 og 1558. Hann varði
þjóð sína, s,em var mótmælendatrúar,
gegn katólsku gerræði. Filip II. Spán-
arkonungur sendi hinn illvíga her-
toga af Alba til Niðurlanda til þess
að koma skipun á ýmis mál eftir
sínu höfði. Egmont trúði á sigur síns
góða málefnis og vildi ekki flýja. En
Frh. á bls. 374.
fyrir koma, og með fjölda mörgu
fólki. Ef ég á að gera grein fyrir við-
horfi mínu til þessa fólks, þá vil ég
gera að mínum orðum kvæði Einars
Benediktssonar:
Mér hlýnar við þjóðarþdsim yl —
það þekkir allt. mannlegt og finnur til,
og þar er ég góður og glaður.
En niðurlag vísunnar?
— Það geta þeir tekið til sín, sem
eiga!
365