Útvarpstíðindi - 05.04.1948, Blaðsíða 11

OTVARPSTÍÐINDI
131
Gunnl. Briem svarar fyrirspurnum
Um orku og langdrægi
VEGNA FYRIRSPURNA í Út-
varpstíðindum (í febrúarmánuði)
um orliu og langdrægi útvarpsstöðv-
árinnar, vil ég biðja Útvarpstíðindi
að birta eftirfarandi svar.
Sökum þess hve spenna rafveit-
unnar í Reykjavík hefir verið ójöfn
og oft mjög lág í vetur, hefir orka
fjöruðu þau flóð aftur? Nú getur
ekki því vérið til að dreifa, að vatn,
sem nemur allri þeirri þurrð, hafi
bundizt aftur í jöklum. — Þetta
skýra menn þannig: í þeim löndum,
sem huldust jökli, svignaði jarð-
skorpan íliður undan þunga hans,
en þegar jökulinn tók upp, lyftust
löndin aftur. Lyfting landanna gekk
seint vegna tregðu jarðskorpunnar,
en yfirborð sjávarins hækkaði alveg
um leið og jöldana leysti. Þess vegna
vann sjórinn á í bili og gekk á land.
A jökulskeiðunum svignuðu löndin
mest niður þar, sem jökullinn var
þykkastur. Og á sömu stöðum lyft-
ust löndin mest aftur, þegar farginu
létti. Þetta skýrir fyrir okkur, hvers
vegna hinar fornu strandlínur eru
hæstar yfir núverandi sjávarborði
þár, sem þær ná lengst inn í land
(t. d. í uppsveitum Árnessýslu): Þar
var fargið þyngst og léttirinn að
sama skapi mestur.
útvarpsstöðvarinnar verið mjög
breytileg eða milli 13 og 80 kílowött
í loftnet. Þannig hefir oft ekki verið
hægt að byrja hádegis- og kvöld-
útvarp nema ,með lítilli orku, en
hún hefir svo verið aukin smám
saman eftir því sem rafveituspenn-
an leyfði. Þetta ófremdarástand
lagast þó væntanlega alveg á næst-
unni, þegar nýja eimtúrbínustöðin
við Elliðaár tekur til starfa.
Síðan útvarpsstöðin fékk 100 kíló-
watta magnarann árið 1938 hefir
það verið föst regla að útvarpa
morgunfréttum og jarðarförum með
16 kílówatta orku, en öðrum dag-
skrárliðum með 100 kílówatta orku
eða eins nálægt því og rafveitu-
spennan leyfði. Ástæðan til þess
að útvarpa morgunfréttum og jarð-
arförum með lítilli orku, mun upp-
haflega hafa verið sparnaðarvið-
deitni, þar sem það er tiltölulegá
dýrt að setja 100 kílówatta-orkuna
'á fyrir mjög stuttan dagskrárlið,
og þess síður táíin þörf á þeim
tíma dags, er truflanir frá erlend-
um stöðvum eru minnstar. Síðan
hefir ein ástæðan bætzt við, eða
nauðsyn þess að spara notkun 100
kílówatta magnarans, þar sem hann
hefir nú um hálfs árs skeið verið
rekinn án varalampa, vegna þess
að innflutnings- og gjaldeyrisleyfi
hafa ekki fengizt til kaupa þeirra.
Guðmundur Kjartansson.