Bankablaðið - 18.09.1935, Blaðsíða 3

BANKABLAÐIÐ
1. ÁRG. | SEPTEMBER 1935 \ 2. TBL.
/
Landsbanki Islands 50 ára.
Nokkrir þæitir úr sögu bankans.
Efiir A. J. Jobnson.
Aðdragandi og undirbúningur.
Alþingi 1881.
Eftir að íslendingar fengu fjárfor-
ræði með stjórnarskránni 1874, fór
smátt og smátt að lifna yfir verkleg-
um umbótum og framförum. Stærri og
djarfari hugsjónir í þeim efnum en áð-
ur þekktust fóru að fæðast, og svo að
taka á sig mynd veruleikans.
Alþingi, sem var endurreist 1845,
átti t. d. ekkert sérstakt hús fyrr en
1881. Það var ekki fyrri en á þriðja
löggefandi þingi, 1879, að Alþingi á-
lyktaði að skora á stjórnina (dönsku),
að láta byggja hús handa Alþingi.
Varð hún við þeirri áskorun, enda
hafði þingið veitt fé til byggingarinn-
ar í fjárlögum 1880—1881. Horn-
steinn Alþingishússins var lagður 9.
júní 1880, og var í hann múrað silfur-
spjald, og á það grafið m. a. þessi
fögru orð: „Sannleikurinn mun gjöra
yður frjálsa". Hinn 1. júlí 1881 kemur
Alþingi saman í fyrsta sinn í hinu nýja
Alþingishúsi, og við það tækifæri seg-
ir landshöfðinginn (Hilmar Finsen),
að það sé „hið skrautlegasta og örugg-
asta hús, er nokkurn tíma hafi verið
reist á íslandi, landi og lýð til sóma,
og niðjum vorum til minnis um það, að
á fyrsta kosningartíma stjórnarfrelsis-
ins hafi Alþingi íslendinga í samverkn-
aði við stjórnina haft vilja og dug til
að framkvæma eins fagurt og stórkost-
legt verk“. Síðan biður hann guð að
„blessa og varðveita húsið, og láta
íinnleikann æfinlega ríkja í því, svo
að fulltrúar þjóðarinnar og þjóðin
sjálf og landið, verði frjálst í réttum og
sönnum skilningi þessa orðs“.
Hér hefir stuttlega verið drepið á
byggingu þinghússins, fögnuðinn yfir
henni, og óskirnar í sambandi við
hana, af því að hér varð fyrsta og
stærsta hugsjónin að veruleika, eftir
að þjóðin fékk fjárforræði, og einnig
af því, að á þessu fyrsta þingi í hinni
nýju þinghúsbyggingu fæddist sú hug-
sjón, að stofna Landsbankann.
Lánsiélagið,
Sjálfsagt hafa hugsjóna-, áhuga- og
framfaramenn þjóðarinnar áður en
hér er komið sögu fundið það, að vönt-
un á lánsstofnun í landinu var versti
þröskuldurinn á leið framtaks og
framfara.
Tilraunir höfðu verið gerðar í þá
átt, að fá þjóðbankann danska og jafn-
vel fleiri banka í Kaupmannahöfn til
að stofna útibú hér á landi, en þeir
voru ekki fáanlegir til þessa, vegna