Bankablaðið - 01.12.1946, Blaðsíða 31

Bankar í Rússlandi
RÁTT fyrir það, hvað ráðstjórnarríkin
eru víðlend, annast aðeins sex bankar
lánastarfsemi þeirra. Stærstur þessara banka
er að sjálfsögðu rússneski ríkisbankinn,
Gosbanki, sem er miðstöð allra stuttra lána
til iðnaðar, samgangna, landbúnaðar og
verzlunar. Við ltlið hans starfar einnig
Wneschtorgbanki (bankinn fyrir utanríkis-
verzlunina), sem veitir stutt lán til fyrir-
tækja, sem annast útflutnings- og innflutn-
ingsverzlun. Hinir fjórir bankarnir veita
lán til langs tíma.
Prombank (Iðnaðarbankinn) veitir stofn-
fé til iðnaðarfyrirtækja ríkisins, samgöngu-
mála og póstmála, vegalagningar og götu-
gerðar, svo og íbúðabygginga að því leyti,
sem þær teljast til iðnaðar. Viðskiptaveltu
Prombanka má nokkuð ráða af hinum háu
upphæðum stofnfjárframlaga til þessara
framkvæmda, sem ár hvert birtast í fjár-
hagsátælun Rússlands. Á tímabili fyrstu
fimm ára áætlunarinnar námu þessar ijár-
upphæðir 52.5 milljörðum rúblna og á
tímabili annarrar fimm ára áætlunarinnar
133.4 milljörðum. Árið 1938, sem var fyrsta
ár þriðju fimm ára áætlunarinnar, veitti
ríkið 38.3 milljarða til slíkra stofnfjárfram-
laga. Upphæðir þessai' eru að verulegu
leyti runnar úr Prombanka. Bankinn ávaxt-
ar auk þessa fé iðnfyrirtækjanna, sem varið
er til viðgerða og nýbygginga. Afborgunar-
sjóðirnir námu í fyrra 1.6 milljörðum
rúblna. Þó skyldi enginn ælla, að banki
Jiessi annist aðeins greiðslur á fjárframlög-
um ríkisins. Hann hefur einnig það hlut-
verk á hendi að fylgjast með því, hvernig
með fé þetta sé farið af hverjum og ein-
um. Bankinn veitir því aðeins fé til iðn-
borið fram að nýju og samþykkt með
nokkrum breytingum 7. apríl 1936 sem lög
um Þjóðbanka Danmerkur. í fyrstu grein
þeirra laga er tekið fram, að lilutverk
bankans sé að tryggja fjármál landsins og
stjórna peningaveltu og lánveitingum.
Tilgangur bankans er Jiví enn hinn
sami og forðum daga að heita má. Áður
en löggjöf þessi var sett, stóðu lengi yfir
samningar milli stjórnar Þjóðbankans í
Kaupmannahöfn og ríkisstjórnarinnar, sér
í lagi um Jialð meðl hvaða liætti liluta-
bréfin skyldu afhent og leyst út. Gömlu
hlutabréfin voru leyst um með þeim hætti,
að skipt var á hverju hlutabréfi og skulda-
bréfi, sem hljóðaði upp á helmingi hærri
upphæð en lilutabréfið. Skuldabréf Jiessi
eru forvöxtuð með 4%, en ríkið ábyrgist
Jiau. Þau eru éiuppsegjanleg til 1948 og
greiðast upp á 27 árum. Gamli bankinn
hafði verið lilutabréfabanki, en nýi bank-
inn er eins konar sjálfseignai'stofnun með
stofnsjóð, sem nemur fimmtíu milljónum
króna og leggur ríkið hann til með skrif-
legri skuldbindingu. Ákveðinn hluti af árs-
tekjunum er lagður í stofnsjóðinn, og af-
skrifast skuldbinding ríkisins sem því nem-
ur. Hin nánu tengsl við ríkið sjást og á
J)ví. að allar nettotekjur renna til þess.
BANKABLAÐIÐ 15