Bankablaðið - 01.07.1985, Blaðsíða 57

57
sem nú verður vart í tæknisamvinnu
bankanna. Undirbúningur þessarar
vinnslu, sem mun gera útibúum eins
banka mögulegt að fylgjast nákvæmlega
og samstundis með breytingum reikn-
ings hjá útibúinu sjálfu og öðrum úti-
búum bankans, hefur verið í undirbún-
ingi í mörg ár. Nú þegar kerfið er að fara
í gang, hvetja tæknimenn sumra banka-
manna óspart til þess að bankarnir taki
eins fljótt og auðið verður beinlínu-
vinnslu sína í eigin hendur. Og einn
bankinn, Verslunarbankinn, sem þegar
hefur farið nokkuð eigin leiðir í tölvu-
málum sínum, er alvarlega að velta fyrir
sér að taka ekki þátt í beinlínuvinnsiunni
í gegnum Reiknistofuna.
Geir Magnússon, bankastjóri Sam-
vinnubankans, telur að í framtíðinni,
þegar hver banki verði farinn að þróa sín
sérmál á sjálfstæðan hátt, þá verði
Reiknistofa bankanna eins konar milli-
færslustöð, eða „clearing-stöð“, á milli
þeirra aðila sem að Reiknistofunni
standa.
ÁHRIF BEINU
LÍNUNNAR
Hvernig sem beinlínuvinnslunni verður
fyrir komið er ljóst, að vinnslan mun
hafa veruleg áhrif á öll vinnubrögð bank-
anna. Um þetta virðast bankastjórarnir
sammála. Þeir gera sumir ráð fyrir að
nokkur tími muni líða þar til áhrifin
verða að fullu komin í Ijós, en að lokum
geti beinlínuvinnslan gerbreytt öllum af-
greiðslustörfum í bönkunum og riðlað
deildaskiptingu þeirra. „Þaö leiðir af
þessu að gjaldkerarnir verða að gera
rneira sjálfir en þeir hafa gert; hver gjald-
keri verður að taka við verkefnum sem
færu núna bæði í sparisjóðsdeild og
víxladeild. Þannig hlýtur deildaskipting
að vissu marki að þurrkast út af sjálfu
sér. En ég á ekki von á því að hún þurrk-
ist mikið út fyrr en eftir langa þróun“,
segir Helgi Bergs. „Þegar viö erum
komnir á skrið með þjálfun starfsfólks-
ins“, segir Ólafur Ottósson, „getum við
notað þessa tækni til að afgreiða við-
skiptavininn á einum stað með allt sem
hann þarf að losa sig við þegar hann
kemur í bankann, hvort sem það er að
spyrjast fyrir um lán, sækja um kredit-
kort eða stofna nýjan reikning".
Beinlínuvinnslan mun stórlega draga
úr pappírsflóðinu í bönkunum. Engin
nauðsyn verður lengur að prenta áfram
út allar færslur sem færðareru á hverjum
degi eins og nú er gert.
TÖLVUBÖNKUM FJÖLGAR
Besta dæmið um áhrifin sem samkeppni
bankanna hefur haft á tæknivæðingu
þeirra er útbreiðsla tölvubankanna. Iðn-
aðarbankinn byrjaði eins og kunnugt er
með tölvubanka á síðasta ári, en enginn
annar banki hafði þá uppi áætlanir um að
taka þá upp. En vegna þess að hinir
bankarnir óttuðust að Iðnaðarbankinn
næði forskoti á þá í aukningu innlána,
vegna þægindanna sem hann bauð nú
sparifjáreigendum við að geta komist í
bankann hvenær sem er sólarhringsins,
þá hafa þeir nú bundist samtökum um að
koma upp sínu eigin tölvubankaneti, við
hiið nets Iðnaðarbankans.
„Ég tel ekki ástæðu til að kalla þetta
samkeppni við Iðnaðarbankann“, segir
Helgi Bergs nú um áætlun bankanna.
„Þetta byggist á allt öðrum grundvelli en
hjá Iðnaðarbankanum. Þar geta við-
skiptavinimir fengið aðgang að potti
Iönaðarbankans. Við í hinum bönkunum
viljum gera þetta almennt, þannig að
hvaða reikningshafi sem er geti farið í
hvaða sjálfsafgreiðsluvél sem er og kom-
ist í samband við sinn reikning. Við telj-
um að markaðurinn sé svo lítill í þjóð-
félagi þar sem eru kannski 100 þúsund
reikningshafar, að það verði svo óskap-
lega dýrt að segja upp svona net nema
allir noti það saman".
Það skýtur nokkuð skökku við þessa
röksemdafærslu að Iðnaðarbankinn
bauð, að sögn Ragnars Önundarsonar,
bankastjóra, hinum bönkunum aðgang
að sínu tölvubankaneti þegar hann hafði
veður af vangaveltum þeirra um kaup á
öðru kerfi. Helgi Bergs gefur í skyn að
ástæðan fyrir aö þessu boði var hafnað
hafi verið aö bankarnir hafi óttast að í
slíku samstarfi myndi Iðnaðarbankinn
alltaf halda forskotinu á hina bankana:
„Þetta boö hefur ekki komið fyrr en þeir
voru búnir að ganga frá öllu eins og þeirn
hentaði hjá sér“, segir hann. „Hinirhafa
svo boðið Iðnaðarbankanum aðild að
sínu neti, en það verður að teljast eðli-
legra að þeir sem hafa 90-95% af inn-
lánunum bjóöi þeim sem hafa 5-10%.
En ef Iðnaðarbankinn væri með í þessu
hjá okkur, þá yrði hann náttúrlega að
sætta sig þau skilyrði sem hinir settu, og
gæti ekki haft allt óbreytt hjá sér“.
Því eru horfur á að töluverð offjárfest-
ing verði í tölvubönkum í landinu á næst-
unni. Fyrstu tölvubankar í samvinnu
bankanna, svokallaðir hraðbankar,
verða settir upp í nóvember, og verða 7
talsins í fyrsta áfanga. Iðnaöarbankinn
hefur nú einnig 7 tölvubanka í sínum af-
greiðslustöðum. Hver sjálfsafgreiðsluvél
er talin kosta þrjár til fjórar milljónir
króna, og er þá ótalin fjárfesting í hug-
búnaði vélanna og móðurtölvunni sem
heldur utan um starfsemina.
Það má greinilega heyra á stjórnend-
um annarra banka en Iðnaðarbankans að
þeir eru sárir bankanum fyrir að knýja þá
út í þessa miklu fjárfestingu. Þeir tala um
„Iönaðarbankaævintýrið" í þessu sam-
bandi. Þeir segja að fyrir utan vélarnar
sjálfar og búnaðinn muni það t.d. miðað
við núgildandi vexti kosta bankana um
300 þúsund krónur á ári að liggja með
hverja milljón krónur í reiðufé í
tölvubönkunum. „Við teljum að það sé
mjög ótímabært og óarðbært að fara út í
„tölvubanka", segir Ólafur Ottósson í
Alþýðubankanum. Þessu vísar Ragnar
Önundarson á bug, og segir að ef hinir
bankarnir teldu þetta óarðbært, þá hefðu
þeir alls ekki elt Iðnaðarbankann með
sitt eigið tölvubankakerfi. „Við reiknum
með að endingartími vélanna sé 7-10 ár,
og höfum ekki áhyggjur af því að þær
muni ekki vinna fyrir sér“.
Ragnar bætir því við að bankastarf-
semin sé í dag láglaunagrein, m.a.
vegna þess að verið sé að láta starfsfólk
framkvæma færslur sem auðvelt væri að
vélvæða; tölvubankinn vélvæði sumar
stöðluðustu færslumar. Með því að
minnka þörf bankanna fyrir vinnuafl,
gætu bankarnir larið að greiða starfsfólki
sínu betri laun og orðið samkeppnisfærir
á vinnumarkaðnum. Þeir gætu einnig
dregið úr fjárfestingum sínum í útibúum
vegna vélanna. Reyndar taka fleiri en
Iðnaðarbankamenn undir að sjálfsaf-
greiðsluvélar geti sparað bönkunum
kostnað í öðrum þáttum. Pétur Erlends-
son í Samvinnubankanum kveðst hafa trú
á að tölvubankarnir dragi úr þeirri fjölg-
un útibúa sem annars yrði ef þeirra nyti
ekki við.
Stjómendur Samvinnubankans. Talið frá vinstri;
Pétur Erlendsson bankastjóri, Snæþór Aðal-
steinsson skrifstofustjóri, Geir Magnússon banka-
stjóri.