Musica - 01.10.1948, Side 10

ERLENDIR TÓNSNILLINGAR V.:
Wladimir
Horowitz,
píanósnillingurinn frœgi.
Frægur gagnrýnandi sagði um Horowitz: „Tækni
hans þekkir engin takmöi'k og lagameðferð hans raf-
magnar allan salinn. Ég 'held, að enginn yrði hissa,
þótt hann tæki að leika með tánum. Honum virðist
Tkkert ómögulegt“.
Enginn núlifandi pianóleikari 'á jafn vel skilið að
•vera nefndur eftirmaður Padarewski eins og Horo-
witz, leikur hans er stundum eins og þúsund skærar
kristalsperlur og stundum eins og gandreið þúsund
djöfla.
Horowitz er afar taugaveiklaður, og „nervös“ í
hvert sinn er hann iheldur hljómleika, þótt hann hafi
haldið þúsundir hljómleika víðsvegar um heim. Stund-
tim neitar hann algerlega að spila, og leggst í sófa
alveg fárveikur af taugaæsing, en þegar á að afiýsa
hleypur hann venjulega kjarki í sig og fer fram á
sviðið, og strax og hann sezt við píanóið fer öll hræðsla
af honum og hann hefur brátt áheyrendur í hendi
sér.
Arið 1932 lék hann í fyrsta sinn fyrir Toscanini í
New York. Toscanini varð mjög hrifinn af leik Horo-
witz, en fannst hann þó df vélrænn og fyrir hljóm-
leik, er þeir héldu saman (þann fyrsta) unnu þeir
mjög náið saman og urðu góðir vinir. Toscanini bauð
Horowitz etftir hljómleikinn að dveljast á sveitasetri
sínu á Italíu „Lago Maggiore", og þar hitti Horo-
witz dóttur Toscaninis, Wöndu, og giftust þau nokkru
seinna.
I fjölda mörg ár hafði Horowitz ekki unnt sér
hvíldar, en nú ráðlagði Toscanini honum að taka
sér langa hvíld og reyna að ná aftur jatfnvægi því, er
hann skorti og jafnframt að öðlast ró, því taugar hans
þörfnuðust hvfldar. Horowitz fór að ráðum hins
reynda tengdaföður síns og hvarf af sjónarsviðinu í
tvö ár, en hvarf hans varð til þess að ótal kviksögur
mynduðust um hvarf hans m. a. var sagt, að hann
væri á geðveikrahæli eða hefði framið sjálfsmorð.
Fyrsti hljómleikur hans í París, eftir þetta tímabil
sýndi að þótt tækni hans væri enn jafn gífurleg var
hin listræna túlkun og innlífun hans í verkefnin
orðin nr. 1. Og er Padarewski dó árið 1941 þá 81 árs
að aldri, var Horowitz útnefndur eftirmaður hans og
þar með jafningi Rubinsteins og Busonis.
Horowitz fæddist árið 1904 í Kiev í Rússlandi.
Hann var í mótsetningu við marga hina stærstu
snillinga, ekkert undrabarn. Faðir hans var verkfræð-
ingur og móðir hans mjög sæmilegur píanóleikari.
Sex ára gamall byrjað hann að læra píanóleik, fyrst
hjá móður sinni og seinna á tónlistarskólanum í Kiev,
en þar var hann nemandi Anton Rubinstein og Felix
Blummenfeld.
Átján ára að aldri hélt hann fyrstu tónleika sína
og vakti töluverða athygli. Síðar lék hann í tríói með
þeim Nathan Milstein og Gregor Piatigorsky.
Hann, fékk ótalmörg tilboð, og fyrsta árið eftir
hljómleikinn ihélt hann 70 hljómleika víðsvegar um
Rússland og þaraf 23 í Leningrad.
En ástandið var svo ótryggt í Rússlandi að hann
fór þaðan og ferðaðist um a'lla Evrópu og lagði hana
að fótum sér. Hann lét ek'ki þar við sitja, en fór til
Bandaríkjanna. Fyrstu hljómleikur hans þar var með
phil'harmóníuhljómsveitinni í New York undir stjórn
Sir Thomas Beecham, og sigur hans var stórkostlegur.
Hann hefur nú lært, að til þess að geta sýnt góðan
leik, þartf listamaðurinn að fá hvíld, og nú leikur hann
aðeins 3—4 sinnum í viku 4 mánuði ársins og hvílir
sig annars á landsetri sínu í Beverly Hills og nýtur
hins friðsæla fjölskyldulífs, ásamt konu sinni og lítilli
dóttur, er heitir Olga.
Horowitz er eftirsóttasti píanóleikari Bandaríkjanna
og eru hljómleikar hans ávallt útseldir löngu fyrir-
fram.
Þannig er ar'fiferill Wladimir Horowitz, Rússans,
sem hlaut viðurnefnið: „Hinn nýi Liszt".
Hér fer á eftir listi yfir nokkrar plötur, leiknar af
Horowitz:
Konssrt nr. 1 op. 23 (Tchaikovsky) með „The N.
B.C. symphony orc. undir stjórn Arthurs Toscanini.
H.M.V. DB 5988—91.
Consert nr. 2 op. 83 eftir Bramhs. Sama hljómsveit
og að ofan. H.M.V. DB 5861—66.
Capriccio, éftir Dohnányi og Valse Oubliée eftir
Liszt. H.M.V DA 1140.
Marzurka í tf-moll op. 7 nr. 3 éftir Chopin og Etyde
í F-dúr eftir Ohopin. H.M.V. DA 1305.
Paganini Etyde nr. 2, Paganini-Liszt-Busoni. H.M.
V. DA 1160.
10 MUSICA