Musica - 01.12.1949, Blaðsíða 18

PERSÓNUR:
Tristan,
tenór.
Marke, konungur,
bassi.
Isolde,
sópran.
Kurvenal,
barítpn.
Brangæne,
messósópran.
Smali,
tenór.
Stýrimaður,
barítónn.
Ungur sjómaður,
tenór.
Melot.
tenór.
SONGLEIKIR VIII.:
Tristan og Isolde
cftir Richard Wagner
Söngleikur í þrem þáttum, texti eftir tónskáldið, saminn eftir harmleik Gootjricd von Strass-
burgs, með sama nafni. — 1857 er Wagner var landflótta, bjó hann í villu skammt frá
Ziirich í Svisslandi, en þar kynntist hann Matthildu Wesendonh, konu hins ríka kaupmanns
Otto Wesendonk, en hún hafði meiri áhrif á Wagner, en nokkur önnur kona. — Matchilda
benti honum á sögu von Strassburgs, og efni sögunnar tók hann fanginn, því honum fannst
margt líkt með sér og Tristan. — Hann hætti að vinna að tveim söngleikjum er hann vann að
um þessar mundir, og tók til að vinna að Tristan. — Samband hans við Matthildu fékk snögg
og sorgleg endalok, er hin afbrýðissama kona Wagners olli, og Wagner varð að flýja frá
Zúrich, en stuttu síðar var söngleikurinn uppfærður í fyrsta sinn í Múnchen árið 1865, undir
stjórn Hans von Biilows. — Tristan oog Isolde er efalaust merkasta verk Wagners, og hefir
öðrum verkum meira sett svip sinn á tónlist nútímans, og með þessum söngleik náði
Wagner þeim fínleik í hljómum og útfærslu sem honum tókst aldrei að ná síðar. — Það sézt
greinilega að Wagner hefir orðið fyrir miklum áhrifum frá heimspekingnum Schopenhauer,
e. t. v. meiri en í fljótu bragði má álíta. — 1. þáttur fer fram á skipi Tristans, 2. þáttur fyrir
framan höll Marke konungs í Cornwall, og 3. þáttur fyrir utan höll Tristans Kareol á
Bretagne skaga.
1. þáttur.
Tristan er að fylgja hinni írsku prinsessu Isolde
til Cornwall, en þar á hún að giftast hinum gamla
kcnungi Marke.
ísolde örvæntir, að þurfa að giftast konungin-
um, og lætur þjónustustúlku sína Brangæne leita
til Tristans, en hann afsakar sig, og fylgdarmaður
hans Kurvenal svarar henni háðslega.
Er Brangæne færir Isolde svarið, er nístir hana
inn að hjartarótum, segir Isolde henni söguna af
fyrstu fundum þeirra Tristans.
Tristan drap biðil Isolde, Morold, en særðist sjálf-
ur hættulega, og ísolde, er vissi ekki, að Tristan
hefði drepið biðil hennar, hjúkraði hinum særða
riddara, er kallaði sig Tantris, þar til dag einn, er
hún sá, að stálflís er var í höfði Morolds, er hafði
verið send henni í háðungarskyni féll í skoru er
var á sverði Tristans.
Hún greip sverðið, gekk að beði Tristans, til
að hefna dauða Morolds, enn þá opnaði hinn sjúki
augun, og horfði í augu hennar, og kraftur henn-
ar þvarr, og hún hjúkraði honum þar til hann var
heilbrigður orðinn.
Stuttu síðar kom hin sami Tristan aftur sem
biðill fyrir frænda sinn, Marke konung.
ísolde finnst auðmyking sín svo mikil, að hún
óskar þess, að Tristan og hún mættu deyja, og er
Brangæne ræður henni til að gefa Tristan ástar-
drykk, skipar ísolda stúlkunni að setja eitur í
drykkinn.
Hún lætur aftur kalla á Tristan, og er hann
kemur, réttir hún honum drykkinn, og biður hann
að drekka sáttarskál.
Tristan skilur þegar áform hennar og drekkur
glaður úr bikarnum er hún síðar tæmir.
I djúpri eftirvæntingu bíða þau síðan dauðans,
en hin slungna Brangæne, hefir í stað eitursins
gefið þeim ástardrykk, og þau fallast í faðma.
Skipið nálgast nú land, og Brangæne sem nú
sér árangurinn af verknaði sínum, minnir elskend-
urna um hvar þau séu, ísolda fellur í yfirlið, en
með miklum gleðibrag búa allir sig undir að taka
18 MUSICA