Musica - 01.04.1950, Blaðsíða 11
BRÉFAKÁSSINN
Sumarkyrð íslenzkra öræfa er tíðum rofin af
söng og kvaki þeirra fugla, sem þann tíma dvelja
upp á hálendinu, við hin bláu fjallavötn. Þar
sýngja mjallhvítir svanir sínum fegursta rómi,
svo að bergmálar í dökkum hamrahlíðunum undir
blikandi jöklum. Þar garga líka rámar villigæsir;
feitir og bústnir, í alla staði föngulegir fuglar, sem
aðeins vantar gleraugu til þess að vera fullkominn
líking montinna manna i þöngulhausaformi.
Helgifriður íslenzkra sumarnótta um Jónsmessu,
upp á öræfum, er dásamlegt fyrirbrigði, og söng-
ur hinna hvítu svana er þá sem guðþjónustu-
hljómleikar í kirkju lífsins. En það sem höfðingj-
arnir hafast að, hinir ætla sér leyfist það! Og
svo er með hinar mörþungu raddbrotnu grágæsir.
Þegar svana-hljómleikarnir óma um fjallprúða
víðáttuna og rauðir geislar miðnætursólarinnar
glitra á hvítum álftavængjum, setja gæsirnar upp
merkissvip og taka að raula með sínu nefi um
það, sem þær nefna frið á jörðu. En blik hljóm-
anna vill ekki heimsækja raddböndin í þessum
mörvaga fuglum, og gargið verður ámátlegt í
helgikýrðinni. Og snillingarnir, svanirnir hvítu,
verða hneykslaðir og færa sig fjær.
Sömu atburðir gerast niðri í mannheimum,
meðal tónlistarmanna, eða einkum tónskáldanna
svonefndu. Þar eru aðeins nokkrir sem gnæfa í
list sinni hátt yfir gæsir með dimm raddbönd.
Stórskáldin á því sviði eru oft trufluð af lægri
öndum, sem á sínu sviði geta verið í fullu gildi,
sem lofgjörðartungur um lífið, en tekst ekki að
ná svanahljómi í söng sinn um frið á jörðu, og
fjalla-bláma himins og vatna. Hljómblik söngva
þeirra eru annað hvort engin eða svo rám, að
hneykslun veldur, meðan snillingarnir eru nálæg-
ir. — Þess vegna færa yfir svanir sig oftast mjög
langt frá undir gæsum, til þess, að hvor radda og
söngva tegundin geti notið sín út af fyrir sig, og
er það heppilegt fyrirkomulag, því að bæði má
ekki hneyksla svanina með ódáins söngradd-
irnar, og ekki móðga gæsagreyin, sem vissulega
hafa nokkuð til síns ágætis með áhuga sínum
fyrir að lofsyngja lífið og frið þess á jörðu, um
helgar Jónsmessunætur, og að passa sína gæsa-
unga fyrir fálkum og smyrlum, í hamraborgunum
umhverfis heiðavötnin. já, elskum „svanasönginn
á heiði“ og brosum vinalega framan í gæsirnar.
Sfinx Osíris.
Staðreyndirnar blasa við.
Hr. ritstjóri,
Björgvin Guðmundsson, tónskáld, hefir svarað
mínu stutta bréfi, er birtist í 4. tbl. Musica með
heljarmikilli langloku.
Ég vil leyfa mér að benda Björgvin á, að ég
heimta ekki á nokkurn hátt að hann eða aðrir er
fást við að semja, bindi sig við einhvern ákveðin
„isma“, heldur reyni þeir að semja eitthvað þjóð-
legt, eitthvað sem skapi íslenzkri tónlist sérstöðu,
en ekki hina venjulegu upptuggu hálfstældra laga
sem á engan hátt eru þess umkominn að skapa
þann lyfting í tónlist vorri, sem með þarf.
Ég er ekki þar með að segja, að Björgvin eigi
að semja í þjóðlegum stíl, ef hann ekki geti það,
honum er vitaskuld frjálst að semja í sínum eigin
stíl, eða fara eftir sínu eigin nefi, eins hann kallar
það.
Tónlist og tónlist er tvennt, og allir vita, að
aðeins 99% af því sem samið er, geymist, hitt
tapast og gleymist.
Hið þjóðlega og hið frumlega hlýtur að geym-
ast, en hið vanabundna og upptuggna hlýtur að
gleymast og svo er það tónskáldanna að velja
hvora leiðina þeir fara.
Ég get ekki rifist við Björgvin útaf S T E F, en
eftir því sem ég hefi lesið í blöðunum (nema
Musica) er það hálfgerð okurstofnun til að klekkja
á fátækum veitingamönnum eins og Jóhannesi á
Borginni og Sjálfstæðishúsins og það finnst mér
reglulega ljótt.
Ég þakka ritstjóra fyrirfram fyrir birtingu
bréfsins. fslendingur.
MUSICA 1 1