Sindri - 01.10.1922, Blaðsíða 9

SINDRI
FITUHERÐSLA
111
geymslu. Klofnar feitin þá í glycerin og sýrur. Nú vill svo
vel til, að auðvelt er að ná sýrunum úr. Það má meðal ann-
ars gera þær að kalksápu, sem aftur er hægt að nota, t. d. í
vagnáburð. Við herðslu á lýsi, sem inniheldur mikið af sýrum,
fer líka talsvert burtu af sýrunum af þeirri ástæðu, að sýr-
urnar eru nokkuð reikular við það hitastig, sem haft er í
herðsluílátunum, og vetnið, sem látið er streyma gegnum lýsið,
meðan á herðslunni stendur, rífur þá sýrurnar með sjer. Það
sást t. d. á hákarlslýsinu, sem jeg mintist á. Engum mundi
hafa dottið í hug, að það yrði þannig eftir herðsluna, því bæði
var það orðið nokkurnveginn hvítt og óbragð og óþefur ekki
neitt líkt því, sem hægt er að hugsa sjer um margra ára
gamalt Iýsi, geymt við venjulegan hita.
En það er sá galli á, að þó sýrur og önnur óheilnæm efni
minki á þenna hátt, þá fá þau samt nægan tíma til þess að
eyðileggja tengirinn, og þurfa því að nást úr áður en herðsl-
an byrjar.
Til þess að gefa mönnum ofurlitla hugmynd um, hve mikið
af vetni þarf til feitiherðslunnar, skal jeg nefna nokkrar tölur.
Til fullrar herðslu eða mettunar þarf:
89 ma vetnis
69 — —
34 -- —
8 —
1 ton af olíusýru
1 — - olíuviðarolíu
1 — - tólg
1 — - kókosolíu
1 - þorskalýsi
c 135
Það er því þýðingarmikið atriði að fá ódýrt vetni, og ekki
að ástæðulausu, að margar aðferðir hafa verið reyndar. ]eg
skal nefna nokkrar þeirra.
Vatn má kljúfa sundur í súrefni og vetni, með því að leiða
rafmagnsstraum gegnum það. En af því að vatnið leiðir illa
strauminn, verður að blanda það efni sem gerir það leiðandi.
Til þess er gott að hafa pottösku. Úr 9 kg. af vatni fást 8
kg. af súrefni og 1 kg. af vetni. Rúmmálið af 8 kg. súrefnis
er við venjulegan hita og þrýsting nálægt 5,6 m3, og af 1 kg.
vetnis 11,2 m8.
Onnur Ieið er að vinna vetni úr vatnsgasi, en það er blanda
af álíka miklu af vetni og kolsýringi, að rúnimáli. Vetnið má