Bankablaðið - 01.12.1987, Page 9

Framtíð bankakerfisins
9
GunnarHans Helgason:
Hugleiðingar bankamanns
Enginn getur dregið í efa, að á
allra síðustu árum hefur átt sér stað
gífurleg breyting á vinnuhegðan
bankastarfsmanna. Komið hefur til
í bönkunum ný tækni, sem koll-
steypt hefur áragömlum vinnu-
brögðum sem bankamenn höfðu til-
einkað sér til margra ára.
Ekki þarf að horfa nema 15 ár
aftur í tímann (þ.e. þann tíma sem
greinarhöfundur hefur starfað í
banka) og bera saman hvernig ný
tækni eða ýmis tölvukerfi hafa
leyst af hólmi gamaldags og úrelt
vinnubrögð í bönkunum. Tökum t.d.
starfsmann í sparisjóðsdeild fyrir
15 árum, sem þá þurfti að hand-
reikna vexti vegna eyðileggingar
sparisjóðsbókar og síðan að vél-
færa viðkomandi færslur áður en
til útborgunar kom hjá gjaldkera. í
dag fer handhafi bókarinnar aftur
á móti beint til gjaldkera sem fram-
kvæmir aðgerðina á nokkrum
augnablikum.
Nú er kannski komið að megintil-
gangi þessa greinarkorns, sem er
sá, hvort þú samstarfsmaður góð-
ur, sért ávallt fyllilega meðvitaður
um hina nýju tækni. Líður þér bet-
ur? Ertu ánægðari í starfi þínu?
Telur þú, að fullt samráð sé ávallt
haft við starfsmenn áður en hol-
skefla nýrra tölvukerfa dynur yfir?
Kannski í flestum tilfellum.
í kjarasamningi starfsmanna
bankanna, grein 12.1.2. segir: „SÍB
fái svigrúm til að fylgjast með og
hafa áhrif á umfang og eðli starfa
félagsmanna SÍB“ (tilvitnun lýk-
ur). Þó að þessi viðleitni bankanna
sé skjalfest í kjarasamningi okkar,
er ljóst að full ástæða og þörf er á
að hver og einn haldi vöku sinni.
Vitna ég þá til heilsufarslega þáttar-
ins, að tækniþróunin geti leitt til
atvinnusjúkdóma, t.d. augnsjúk-
dóma, rannsókna sérfræðinga
vegna starfa þungaðra kvenna við
tölvuskjái, svo eitthvað sé nefnt.
Að þessum orðum lesnum, gæti
einhver spurt: Eru bankamenn á
móti gangi tækniþróunarinnar?
Nei, langt í frá. Bankamenn hafa
kannski öðrum stéttum fremur
gengið í gegnum mestu breytingar
sem átt hafa sér stað í þjónustu-
starfsemi hér á landi undanfarin
ár. Bankastarfsmanninum er það
fyllilega ljóst, að það er maðurinn
sem stjórnar tækninni, en ekki
tæknin sem stjórnar honum. Þess
vegna hefur hann haft það að leiðar-
ljósi, að það vinnuumhverfi sem
honum er skapað, fullnægi hans
kröfum og væntingum, til þess að
hann uppskeri það sem krafist er
af honum.
Þannig er starfsmönnum bankanna,
sem hingað til hafa haft til þess lítinn
tíma, gert kleift að veita viðskiptavinum
betri tíma til sérfræðilegrar ráðgjafar.
Á ferð minni í Noregi á vegum tækni-
nefndar NBU árið 1986 var okkur nefnd-
armönnum sýnd tilraun með notkun á
nýrri tegund af greiðslukorti. t>etta kort,
sem kallað er Smart-kort, er uppfinning
komin frá Frökkum. í hægra horni korts-
ins er komið fyrir lítilli örtölvu, sem
geymir upplýsingar um eigandann, inn-
stæðu á reikningnum, yfirlit yfir út-
tektir ásamt leyninúmeri. Kortið kemur
í staðinn fyrir tékkhefti, því þegar búið
er að nota það til úttekta 165 sinnum, þá
verður að fara í bankann og fá nýtt
kort. í bankanum og víðar eru tæki,
sem þú getur rennt kortinu þínu í til að
skoða úttektir og stöðu. Að sjálfsögðu
er hægt að prenta út þessar upplýsingar
og hafa með sér heim í heimilisbókhald-
ið. Við hverja úttekt kemur fram hvar,
t.d. í hvaða verslun og hvaða daga út-
tektin átti sér stað.
Tilraun þessi var gerð í bæjarfélaginu
Lilleström utan við Osló. Þar var hægt
að nota kortið í flest öllum verslunum,
bensínstöðvum, leigubílum, símasjálf-
sölum o.s.frv.
Ein af ástæðum þess að Frakkar hafa
þróað þetta kort er sú að þeir vilja
minnka eins og mögulegt er notkun
seðla í viðskiptum. Þar í landi eru nefni-
lega algengustu ástæður þeirra sem
fremja rán, líkamsmeiðingar og morð
að verða sér úti um peninga til kaupa á
eiturlyfjum.
í ferðinni til Osló kom ég líka við hjá
Fellesdata, reiknistofu norsku sparisjóð-
anna, þar sem kynnt var fyrir okkur
þeirra útfærsla á „Home-banking“,
bankaþjónustu inni á heimilinu.Til að
tengjast því kerfi verður viðskiptavin-
urinn að eiga smátölvu og mótald (mo-
dem). í gegnum þetta kerfi er hægt að
greiða reikninga með millifærslu af inn-
lánsreikningi, fá ýmsa sérfræðilega ráð-
gjöf, t.d. ávöxtunarmöguleika bæði inn-
an bankans og utan, fá upplýsingar um
flug-, skipa- og lestarferðir, skoða gengi
gjaldmiðla, panta ferðina í sumarfríið
o.m.fl. En það voru og eru enn tvö atriði,
sem hamla því, að þessi tækni verði
almenningseign og mikið notuð, þ.e.
stofnkostnaðurinn og afnotagjöld til
símans.
Það er eflaust hægt að halda áfram
endalaust að lýsa tækjum og tækni, sem
tekin verða í notkun í bankakerfinu á
næstu árum, t.d. tenging fyrirtækja við
sinn viðskiptabanka (Corporate Bank-
ing), upplýsingakerfi (Information Sy-
stem) og samofin skrifstofukerfi (Off-
ice Automation).
Samofin skrifstofukerfi bjóða upp á
marga möguleika svo sem tímaáætlan-
ir, skjölun, geymslu skjala, ritvinnslu,
tölvupóst (HUGI) og skilaboð í gegnum
síma og telex.
Þessi kerfi er hægt að fá í mismun-
andi útfærslum, ýmist sjálfstæð á smá-
tölvu, eða á smátölvu sem tengd er
gagnabanka í stórum tölvum t.d. hjá
RB.
Margir innflytjendur vél- og hugbún- i
aðar keppast nú við að bjóða notendum
þessi kerfi.
Til gamans ætla ég að segja frá banka
í Sviss (upplýsingar úr STERN), sem
kallaður er „Ómennski bankinn“. í
þessum banka geta viðskiptavinir notað
17 sjálfsafgreiðsluvélar til eftirfarandi
aðgerða:
Úttekt á peningum, úttekt á gjaldeyri,
innlegg með seðlum, kauphallarupplýs-
ingar, kaup og sala verðbréfa, upplýs-
ingar gegnum Teledata, kaup á ferða-
tékkum, sala á ferðatékkum, sala á gull-
mynt og stöngum, skipta gjaldeyri í
svissn. franka, upplýsingar um stöðu
reikninga, skilaboð til bankans, geymsla
fjármuna.
Það sjá allir, að við erum rétt að byrja
á sjálfvirkninni. En er slík þróun ein-
mitt það sem við þörfnumst helst hér í
okkar bönkum?