Bankablaðið - 01.12.1987, Qupperneq 25

Öryggismál
25
stað (trúnaðarmaður), nokkurskonar ör-
yggisfulltrúa
• útbúa „flóttaáætlun".
j - Gíslataka.
Hér á landi hafa, sem betur fer, engir
tilburðir verið gerðir í þessa átt.
' Reynsla erlendis frá sýnir, að stöðugt
fer í vöxt, að ofbeldismenn beiti þessari
aðferð til að ná fram kröfum sínum.
Þetta getur því gerst hér á landi og er
ábyrgðarhluti að loka augunum fyrir
þeirri hættu. Gera þarf ráðstafanir til
að koma í veg fyrir hana, eða að draga
úr líkum og hinum átakanlegu afleiðing-
um hennar. Fyrst og fremst þarf að:
• sjá fyrirfram hvar áhættuþættirn-
ir eru og gera viðeigandi ráðstafanir til
að minnka þá.
- Rán/Gripdeildir.
Lögfræðileg skilgreining á ráni ann-
ars vegar og gripdeild hins vegar er
sitthvor. Ég fer ekki út í þá sálma hér.
Mikilvægara er að reyna að gera sér
grein fyrir, hvernig rán getur átt sér
stað og hvernig maður skuli bera sig að
meðan ránið fer fram og eftir það. Til
að auðvelda þetta, þarf að koma á:
• kennslu, sífelldri þjálfun og æfing-
um
• prófun á tæknilegum búnaði
• eftirvernd
• samvinnu við lögreglu um hvað
skuli gert meðan rán á sér stað og eftir
það
• vinnureglum um vernd starfs-
manna, viðskiptavina og eigna meðan
rán fer fram.
- Vinnuumhverfi/vinnuvernd.
| Eflaust má deila um hvort þetta til-
heyri flokki öryggismála. Umræður um
þessi mál eru hvað sem því líður vax-
| andi. Starfsmenn eru sífellt meðvitaðri
um mikilvægi góðs aðbúnaðar. Loft-
skipti þurfa m.a. að vera regluleg, lýsing
þægileg ásamt vinnuaðstöðu. Þessu má
ná með:
• reglulegri hreinsun loftræstikerfa,
þar sem þau eru
• viðurkenndum húsgögnum og rétt
stilltum stólum
• lýsingu í samræmi við ákvæði um
vinnulýsingu
• hæfilegum hvíldum fyrir þá, sem
vinna slíka vinnu, t.d. við tölvuskjái.
- Náttúruhamfarir.
Þessi flokkur er áhugaverðari hér
en víðast hvar annarsstaðar, þar sem
íslendingar búa í mun nánari tengslum
við náttúruöflin, en á mismunandi hátt
þó eftir svæðum. Við þekkjum flest þær
hættur, sem stafa af snjó- og aurskrið-
um, eldgosum, jarðskjálftum og vatns-
flóðum. Þessum áhættuþáttum verður
ekki neitað, því verður að taka tillit til
þeirra með:
• smíði húsa samkvæmt gildandi
reglugerðum á hverjum stað
• þjálfun og fræðslu
• samvinnu við Almannavarnir og
lögregluyfirvöld.
- Skjalafölsun.
Þessi áhættuþáttur er stöðugt fyrir
hendi. Til að sporna við honum, er nauð-
synlegt að koma á ströngu ytra sem
innra eftirliti:
• kref jast persónuskilríkja
• viðhafa nauðsynlegt eftirlit á
hreyfingum innstæðna
• vera á verði gagnvart greiðslu-
kortum
• gæta varúðar í meðhöndlun tékka
og ýmiskonar skjala.
- Sprengjuhótanir.
Þetta er vaxandi vandamál, sem hef-
ur einnig skotið upp kollinum hér á
landi. Greinilegar upplýsingar þurfa að
liggja fyrir um:
• hvernig upplýsingum skuli komið
áfram
• aðgerðir í kjölfar hótana
• rýmingu húsnæðis
• samvinnu við lögreglu
• samskipti við f jölmiðla.
- Menntun og þjálfun.
Reynsla erlendis frá sýnir, að þjálfun
og fræðsla er nauðsynleg. Hún þarf að
vera skipulögð þannig að allir njóti
hennar. Hún skal ná yfir:
• fyrsta stigs kennslu
• æfingar
• endurtekningu og reglubundna
upprifjun.
Staðan á Norðurlöndum.
Meðal nágranna okkar á Norðurlönd-
um er töluverð vakning á þessu sviði. í
Kaupmannahöfn var t.d. haldinn vinnu-
fundur aðila innan Norræna banka-
mannasambandsins um þessi mál, þar
sem fjallað var um stöðuna í hverju
landi fyrir sig. Norðmenn hafa t.d. gefið
út myndarlega möppu um öryggismál.
Danir hafa látið útbúa fræðsluefni á
myndbandi, sem sýnir rán og þau áhrif,
sem það hefur á starfsmenn viðkom-
andi stofnunar, þó sérstaklega starfs-
mann, sem ræninginn knýr til að af-
henda fjármunina. Hans áfall er augljós-
lega alvarlegast. Lýst er hvernig eftir-
köstin verða og þeirri meðferð sem
hann fær. Allar frændþjóðirnar hafa
gefið út bæklinga, sem f jalla um þessi
málefni. Venjulegast er útbúinn einn
bæklingur um hvern þátt t.d. um
sprengjuhótanir er einn bæklingur,
annar fjallar um rán og gripdeildir
o.s.frv.
Öryggismálanefnd SÍB.
Á 35. þingi SÍB var ákveðið, að þessum
málaflokki skyldi sinnt. í framhaldi af
þeirri ályktun var skipuð öryggismála-
nefnd. Þessi nefnd hyggst beita sér fyr-
ir því að vekja athygli á ástandi öryggis-
mála innan bankastofnana. Hún hefur
fullan hug á að koma á samvinnu allra,
sem málið varðar og njóta góðs af þeirri
vinnu, sem þegar er hafin á Norðurlönd-
um. Við ætlum okkur ekki þá grillu að
ljúka málefninu á augabragði. Við telj-
um heppilegast að byrja á útgáfu að-
skildra bæklinga, þar sem hvert atriði
fær sérstaka umfjöllun. Þessi útgáfu-
starfsemi verði í samvinnu við stjórn-
endur banka og sparisjóða með tilstuðl-
an Bankamannaskólans. Til að undirbúa
jarðveginn, þá var þessum aðilum sent
bréf. Frómt frá sagt hafa viðbrögð verið
merkilega lítil, einn aðili hefur gefið
sig fram, þegar þetta er ritað. Ég vona
að þetta stafi ekki af andvaraleysi, en
málaleitan okkar fái jákvæðar undir-
tektir, svo að samvinna allra komist
sem fyrst á. í Noregi hefur verið skipuð
sérstök nefnd með fulltrúum innláns-
stofnana, fræðslumála innan banka-
geirans og norska bankamannasam-
bandsins. Þetta samstarf hefur gefið af
sér góðan afrakstur eins og áður er
nefnt.
Ég læt hér staðar numið og vona, að
einhverjir hafi gagn og gaman af.
Greinin svarar í sjálfu sér ekki öllu,
sem varðar öryggismál, en hún ætti að
gefa upplýsingar varðandi spurning-
una: Öryggismál í bankastofnunum,
hvað er nú það?