Alþýðublaðið - 02.10.1923, Síða 1

1923
Þriðjudasinn 2 október.
Al^ýðuflokksíundur.
ðlálstaðar burgeÍHanua lirakinn
orð fyrfr ojö.
í gærkveldi var haldinn Al-
þýðuflokksíucdur í Bárubúð, eins
og auglýst hafði verið. Þegar
fundur skyldi hefjast, var húsið
orðið troðfult. Á fundinn hafði
verið boðið frambjóðendum bur-
geisá-flokksios og Eggett CUes-
sen bankastjóra. Voru í fundar-
bryijun komnir þeir Jakob Mölier.
og Láius JóhaDnesson. Jón Þor-
láksson var ekki f bænum í
fuDdarbyrjun, en kom að áliðnum
fuudi og um líkt leyti kom
Magnús Jónsson, en Eggert
Claessen kom alls ekki.
Forseti Aiþýðuflokksins, Jón
Baidvinsson, setti fundinn og
nefndi til fundarstjóra Jón Jóna-
tansson, er leysti það starf af
hendi með rögg og prýði.
Fyrstur tók tll máls Jón Bald-
vinsson alþingismaður, efsti máð-
ur á lista alþýðunnar, Lýsti ha; n
rækiíega ástandinu í landinu og
rakti tiidrögin til þess. Síðan
gerði hann grein fyrir stefnum
flokkanná og athöfnum burgeisa-
flokkanna og benti á rnikil loforð
þeirra, en iitlar efndir á þeim til
hagsbóta fyrir alþýðu manna.
Að síðustu skýrði hann frá,
hverjir xtú væiu í framboði af
hvorum flokki, og iauk máli
sínu á því að benda á, að mest-
ar líkur væru tii, að tveir efstu
meunirnir á hvorum lista yrðu
kosnir, ef Jakob Mölier gæti náð
því að verða fjórði þingmaður
Reykvíkinga. Kvað þá við dynj-
andi lófaklapp fandarmanna til
samþykkis.
Næstur tók til máls annar
tnaður á aiþýðulistanum, Héðiun
Valdimarsson. Lýsti hana fyrst
muninum á því, hvernig gengid
hefði að semja listana. Aiþýðu-
iistinn hefði verið tilbúinn á
hálfum öðrum klukkutíma, en alt
sumarið hefðl hjá burgelsunum
farið í að semja þeirra lista og
samt hefði hann ekki komið til
kjörstjórnar fyrr en á tólftu stundu
kvöldið sem framböðsfrestur rann
út kl. 12. Kyað hann í þessu
sjást sundurleifnl þeirra mánna,
er nú hefðu ekki séð sér annað
fært en að ganga hver undir
öðrum til bosninga til þess að
vernda hagsmuni sfna fyrir fram-
sókn alþýðunnár. Að lokum
sýndi hann fram á það með
sfeýrum rökum og Ijósum dæm-
um, að alþýðan gæti með því
einu að veljá fuiltrúa úr sínum
hópi fengið kröfum sfnum um
réttarbætur og framkvæmd jafn-
aðarstefnunnar. þjóðnýtingu fram-
leiðslu og verzlunar, framgengt.
Dundi salurinn við af lófaklappi
að ræðu hans lokinni.
Þá gaf fundarstjóri frambjóð-
endum andstæðinganna kost á
taba til máls, og kvaddi þá
Jakob Möllér sér hljóðs. Gerði
hann þá grein fyrir makkl sfnu
við Jón Þorláksson, að fram-
bjóðendur á burgeisalistanum
væru mótfallnir þjóðnýtingu, og
það sameinaði þá, þótt þeir væru
ólíkir að öðru leyti, þar sem
sumlr þeirra væru íhaldssamir,
aðrir frjálslyndir og þriðju rót-
tæbir. Raunar gekk hann frá
þessu síðar og kvaðst þá vera
með þjóðnýtingu f ýmsu. Hvarf
hann síðan að því að reyna að
hrekja ræður Jóns og Héðins,
og Ienti við það út í ógöngur,
sem vakti mikinn hlátur meðal
áheyrenda vlð innskot frá þeim.
Talaði hann lengi mjög og fékk
gott hljóð sem aðrir, eins og
jafnán er á Alþýðuflokksfundum.
Þá tók til máls Ólafur Frið-
riksson. Tók hann fyrir ræðu
Jakobs frá upphafi til enda og
hrakti ummæli hans orð fyrir
orð. Kryddaði K nn mál sitt með
smelinum líkingum og fyndni,
226. töiublað.
»»«»{9
jjLBcana k,ka bezt|
|--------- Reykter mest g
svo að flestlr hjógu mjög að
hrakför Jakobs, en þeir, sem
ekki hlógu, — þá var það af því,
að þeir voikendu honum, Glumdi
við saiurinn aí lófaklappi að íok-
inni ræðu haps, er endaði á
hvatningu tii elþýðu að stacdt
saman.
Þetta voru aðalræðurnar á
fundinum, en eítir .þetta töiuðu
stuttlega, þvf áliðið var orðið,
Hallbjörn Haíldórsson um sam-
tök burgeisanna, um sð velta
skuldum sínum yfir á alþýðuna,
Felix Guðmundsson um afstöðu
frambjóðenda til bannmálsias,
Héðinn Valdimarsson, er hrakti
ýmis einstök atriði í ræðu Ja-
kobs, Jón Þorláksson, er taldi
jafnaðarstefnuna fagra trú, en
kváðst sjálfur trúa á ágæti þess,
er verið he'ði áður, en þjóðnýt-
ingu í ýmsum greinum kv^ðst
hann ekki mótfallinn og and-
mælti í því yfirlýángu Jakobs
um orsökina til samtaka þeirra,
þótt hann væri íhaldsmaður og
sparnaðarmaður, Fékk hann gott
hijóð, og klöppuðu fjórir eða
fimm af pokkurum fylgismönnum
hans, er feogið höfðu inngöngu.
Þá taiaði Sigurjón Á. Ólafsson
og hrakti ýmsár tjarstæður hjá
Jakob og Jóni Þorlákssyni áhrær-
andi útgerðarmálin. Jakob Möller
reyndi að svara Ólafi Friðriks-
syni og neyddi með því margá
af fundi, er leiddist útúrsoúningar
hans úr orðum Ólafs, er þá var
farinn af fundinum. Jón Baldvim-
son svaraði að endingu ýmsum
atriðum í ræðu Jóns og Jakobs,
og iauk máli sínu með því, að
fundurinn hefði sýnt, að erfitt
yrði milli að sjá, hvor yrði fjórði
(Pramhald á á. síðu )