Lindin - 01.01.1957, Blaðsíða 57
L I N D I N
51
ar né rökræður né heldur atkvæðagreiðsla. Þar þýðir ekki
að tala um, að maður verði nú helzt að fá að gera eitthvað
annað fyrst. Þar gildir á hispurlausasta hátt þessi guðdóm-
lega regla: Enginn, sem leggur hönd sína á plóginn og lít-
ur aftur er hæfur — ekki aðeins til guðsríkis, — hann er
ekki einu sinni hæfur til sjós.
Við þetta tækifæri er stundum minnst á trúrækni sjó-
manna. Er mér það einnig hugstætt efni, þar eð ég hygg
eftir því, sem ég hef komist næst, að þessi trúrækni sé ekki
orð út í bláinn, heldur staðreynd, þótt vitaskuld eigi þar
við sem annars staðar, að ekki eru allir sama sinnis. En
eftir því, sem ég þekki til, er þessi trúrækni einföld og sönn
og þess vegna eftirbreytnisverð. Fyrir trúrækni ber að vísu
ekki að hæla neinum, hvorki sjómönnum né öðrum. Hún
á að vera svo sjálfsagður hlutur í fari manna, að engum
detti slíkt í hug, enda efni, sem hafið er yfir allt hól og
orðagjálfur. En mig langar til að geta um aðeins eitt í þessu
sambandi. Ég hugsa, að það sé nokkuð aimenn skoðun þeirra,
sem í landi búa, að trúrækni sjómanna sé aðallega sprottin
upp af því, að þeir vinni hættulegri störf en aðrir menn, —-
að þeim finnist sem sagt, að þeir séu í stöðugri mannraun,
lífshháska og öryggisleysi. Ekki felli ég mig við þessa skýr-
ingu, sízt fyrir hönd sjómanna. Ég er nefnilega alls ekki á
þeirri skoðun, að hræðsla eða ótti skapi trú. En fyrir
hundrað árum var þeirri kenningu mjög á lofti haldið af
mönnum, er kallaðir hafa verið heimspekingar efnishyggj-
unnar og varla höfðu dyfið hendi í kalt vatn, hvað þá kom-
ið nálægt sjómennsku. Að sönnu getur verið, að óttatilfinn-
ing geti orðið trú til viðhalds á vissan hátt, en það er allt
annað mál. Mjög gaumgæfilega hefur þetta síðan verið rann-
sakað og þessari kenningu, sem næstum því taldist til vís-