Kristilegt stúdentablað - 01.12.1967, Blaðsíða 5

HEYRAST ENN
brautina fyrir siðbótina. En það voru fleiri
atriði, sem þar komu til og ég vil nefna.
Kirkjunnar menn nutu geysilegra fríðinda
um skyldur og skatta. Meðan kirkjan rakaði
saman auði, var hún undanþegin öllum skött-
um. Og oft beitti kirkjan beinni kúgun til að
sölsa undir sig eignir manna og fjármuni.
Þetta olli stöðugt meiri vandræðum í hinum
vaxandi iðnaðarborgum, sem nú þutu upp víðs
vegar um Evrópu, skattabyrðin varð almenn-
um borgurum óbærileg. Auk þess fór að fær-
ast mjög í vöxt, að höfuðklerkar, sem sátu í
feitustu og tekjumestu embættum kirkjunnar,
hættu sjálfir að gegna embættum sínum, en
létu aðstoðarmenn sína um allan embættis-
rekstur. Sjálfir lifðu þeir í svalli og óhófi og
eyddu hinum ríkulegu tekjum, sem embættin
veittu þeim.
Húmanisminn ruddi sér braut í menningar-
lífi álfunnar. Menn fóru að gefa aukinn gaum
að hinni fornu heiðnu menningu Grikkja og
Rómverja. Upp reis ný stétt veraldlegra
menntamanna og embættismanna, sem neituðu
að lúta valdi kirkjunnar í einu og öllu.
Landafundirnir miklu gerbreyttu heims-
myndinni. Kirkjan hélt fast í hinar gömlu og
úreltu kenningar, sem fyrri tíðar menn í fá-
fræði sinni höfðu gert beinlínis að trúaratrið-
um. Landafundirnir leiddu til meginbreytingar
í þjóðfélagsefnum, borgir stækkuðu ört, eins og
ég vék að áður, og borgarastéttin lét stöðugt
meira til sín taka. Loks fór að bera meira á
kröfum manna til aukins sjálfstæðis fyrir ein-
staklinga, stéttir og þjóðir. Einkum bar mikið
á togstreitu manna sunnan og norðan Alpa-
fjalla. Má raunar segja, að slíkrar togstreitu
hafi alltaf gætt í rómversku kirkjunni og m. a.
s. hefur hennar orðið vart á nýafstöðnu kirkju-
þingi í Róm.
Þetta eru nokkrar helztu ytri ástæðurnar,
sem grófu undan valdi kirkjunnar. Þær eru þó
aðeins aukaatriði hjá hinu, hversu mjög kirkj-
an hafði breytt hinni upphaflegu kenningu
Nýja-Testamentisins. Nægir þar að minna á
nokkur helztu atriðin:
1. Biblían var öllum almenningi lokuð bók,
aðeins þýdd á latínu, sem lærðir menn einir
kunnu full skil á. Meira var lagt upp úr því,
að fólk læsi þau rit, er kirkjan lét sérstaklega
semja fyrir almenning. Þar var að finna skýr-
ingar kirkjunnar á trúaratriðum. Páfi og
kirkjuþing höfðu algert úrskurðarvald um
kenningar kirkjunnar. Voru þau talin óskeik-
ul. Að öðru leyti var megin áherzla lögð á hina
ytri guðsdýrkun, kirkjugöngur, föstur, góð-
verk og ölmusugjafir, einkum voru menn hvatt-
ir til að gefa kirkjunni gjafir.
2. Mikil áherzla var lögð á fegrun og skreyt-
ingu kirkjuhúsanna, en minna hirt um, að al-
menningur skildi það, sem fram fór í guðs-
þjónustunni, en meginhluti hennar var víxl-
söngur milli kórs og prests á latínu.
Ef prédikun fór fram, sem var alls ekki allt-
af, fór hún fram á latínu.
3. Dýrlingadýrkun kirkjunnar var komin í
algleyming. Dýrlingar urðu milliliðir milli
manna og Guðs. María mey, móðir Jesú, var
höfuðdýrlingurinn. Jafnframt fóru menn að
keppa eftir að eignast ýmsa hluti, sem talið var,
að dýrlingarnir hefðu átt 1 lifanda lífi. Blómg-
KRISTILEGT STÚDENTABLAÐ
5