Morgunblaðið - 06.12.2008, Blaðsíða 32

32 Daglegt lífVIÐTAL
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2008
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
T
ónlistarmaðurinn Kristján Krist-
jánsson, eða KK eins og hann er
jafnan kallaður, hefur sent frá sér
nýjan geisladisk Svona eru menn.
Lögin bera titla á borð við Á
æðruleysinu, Svona eru menn, Kærleikur og
tími og Í eigin vanmætti. KK er fyrst spurður
hvort andleg leit sé farin að setja mark sitt á
tónlist hans í æ ríkara mæli. „Ég verð alltaf
jafn hissa þegar ég fæ þessa spurningu því ég
hef alltaf litið á tónlist sem andlega,“ segir
hann. „Það hlýtur að vera eitthvað guð-
dómlegt við tónlist sem hreyfir við manni og
fær mann til að líða vel. Hið andlega er
grunnþáttur í tónlist. En hvað lögin mín varð-
ar þá hef ég aldrei litið svo á að ég eigi þau.
Ég ber hins vegar ábyrgð á þeim. Ég er
gæslumaður laganna.“
Hvaða áhrif viltu að tónlist þín hafi á þá
sem hlusta á hana?
„Ég myndi gjarnan vilja að tónlist gerði
okkur að betri og skemmtilegri manneskjum.
Mér hefur alltaf fundist að tónlist eigi að vera
mannbætandi. Og sönn. Hún eigi að vera tján-
ing frá einu hjarta til annars. Það sem kemur
frá hjartanu ratar til hjartans. Hún á að segja
það sem maður getur ekki sagt í orðum.“
Þú ert tónlistarmaður sem skiptir mjög oft
um útgefendur, er það ekki?
„Það er bara af því að þeir fara reglulega á
hausinn. Þennan disk gefur JPV forlag út,
það er að segja Jóhann Páll Valdimarsson
sem er ekki plötuútgefandi heldur bókaútgef-
andi. Það er meiri siðmenning ríkjandi þar
heldur en ég hef séð til plötuútgefenda þar
sem allir eru að reyna að vera gullgrafarar.
Oft var erfitt að eiga við plötuútgefendur og
fá rétt uppgjör. Það var þreytandi og slítandi
og gerði mig tortrygginn og það er vont að
vinna með fólki sem maður tortryggir. Ég
finn að svona er þetta ekki hjá bókaútgef-
endum. Ég vil helst halda áfram að vinna hjá
Forlaginu. Þeir hafa reyndar nóg að gera í
bókaútgáfu og útgáfan á disknum mínum er
eins konar gæluverkefni þeirra þetta árið.“
Andleg velmegun er lykill að velsæld
Þú ert mjög upptekinn af hinu andlega, er
það ekki? Lögin þín benda a.m.k. til þess.
„Hið andlega er eins og lyf sem lætur mann
líða vel. Andleg velmegun er svo góð vegna
þess að hún gerir manni kleift að upplifa
heiminn á jákvæðan og skemmtilegan hátt án
þess að notast við efni sem hafa oft mjög
slæmar aukaverkanir. Við erum manneskjur
sem þurfum á öðrum að halda, ekki bara þeim
sem við þekkjum heldur líka þeim sem eru
okkur ekki eins kunnugir. Sumir standa innan
um aðra og hugsa: Þetta fólk hatar mig og ég
hata það. Það getur ekki talað við mig og ég
get ekki talað við það. Sá sem svona hugsar
leitar kannski í áfengi og eftir þrjú glös finnst
honum þetta sama fólk elska sig og getur ekki
beðið eftir að tala við það og honum finnst að
það sé að bíða eftir að hann tali við það. Samt
hefur ekkert breyst nema hugsunin í höfði
hans og það var áfengið sem breytti henni.
Andleg velmegun hefur ekki þessar auka-
verkanir í för með sér. Andleg velmegun er
lykill að velsæld. Ef fólk býr ekki að andlegri
velmegun getur það lent í því að festast í eigin
vanmætti og það er ekki góð líðan.“
Snýst andleg velmegun um Guð?
„Hún snýst um að hafa siðferðisleg gildi í
heiðri. Það vill svo til að Kristur talaði um
mikilvægi flestra þessara gilda sem eru nyt-
söm og rökrétt í samfélagi manna, eins og til
dæmis það að menn eigi að hjálpast að.
Mamma mín kenndi mér í æsku að maður
ætti ekki að taka stærstu kökuna heldur þá
minnstu þegar manni væri réttur kökubakk-
inn í boðinu. Maður á heldur ekki að vera
hræddur um að verið sé að taka allt af manni
heldur vera tilbúinn að hjálpa náunganum og
gefa af því sem maður á.“
Hvernig finnst þér staða þjóðarinnar vera í
dag?
„Samfélagið í dag er eins og vél sem hefur
brætt úr sér. Vélin er mjög skemmd en það er
auðvelt að laga hana. Það sem okkur skorti í
hinni peningalegu velmegun voru siðferð-
islegu gildin sem menn taka yfirleitt ekkert
mark á og telja bara vera barnalegt hjal. Þeg-
ar ég tala á þennan hátt segja menn: Já, já, en
hann Kristján er svo trúaður og þess vegna
talar hann svona. Við sjáum alþingismenn
ganga í Dómkirkjuna og sverja þess dýran eið
að fylgja sannfæringu sinni og svo ganga þeir
út úr kirkjunni og eftir það er ekkert minnst á
Guð eða hin andlegu gildi og það er eins og
þeir hafi aldrei svarið nokkurn eið. Og hver er
afleiðingin? Nú erum við sem þjóð komin í
fjárhagslegt þrot sem er afleiðing af því and-
lega þroti sem varð fyrir löngu. Andleg vel-
megun skiptir mestu máli fyrir þjóðina, fjár-
hagsleg velmegun kemur þar á eftir. Og það
kemur tali um Guð eða trúarbrögð ekkert við,
þetta er bara lógík.“
Var með rétta planið
Þú talaðir áðan um flóttann í áfengi. Þú hef-
ur talað mjög opinskátt um glímu þína við
áfengi. Hvenær byrjaðir þú að drekka?
„Ég byrjaði að drekka fjórtán ára gamall.
Alkóhólismi virkar þannig að maður byrjar að
drekka og getur ekki hætt og þegar maður er
edrú þá líður manni illa og hefur rang-
hugmyndir um lífið í kringum sig. Hugurinn
staðsetur mann í alls konar vitleysu og vanlíð-
an og svo drekkur maður nokkur glös og lífið
tekur stakkaskiptum og maður er hamingju-
samur. Á þessum tíma fannst mér ég vera að
skemmta mér og man bara eftir skemmtilegu
stundunum. Lífið er einfaldlega þannig að
maður gengur í gegnum margs konar erf-
iðleika en man yfirleitt bara eftir því
skemmtilega, sem er bara gott. Ég drakk
hverja einustu helgi, reyndi að skjóta inn dög-
um þar á milli og drakk oft nokkra daga í
einu. Mér fannst þetta gaman en það var ekki
gaman fyrir konuna mín, börnin mín, móður
mína og vinnufélaga. Þegar ég var fullur var
ástandið ekki gott og þegar ég var ekki fullur
var ástandið heldur ekki gott. En það sá ég
ekki meðan á því stóð. Mér fannst bara vera
fjör. Ég áttaði mig ekki á því fyrr en ég var
búinn að vera edrú í nokkur ár að þetta hafði
verið ánauð.“
En ef þér fannst þetta ekki vera ánauð, af
hverju ákvaðstu þá að hætta að drekka?
„Eftir eitt fylliríið vaknaði ég upp í fangelsi
á Akureyri og mundi ekki hvernig ég hafði
komist þangað. Þegar mér var sleppt út sat
ég í bíl fyrir utan fangelsið og íhugaði stöðu
mína. Mér fannst ömurlegt að vera fertugur,
tveggja barna faðir, þekktur í þjóðfélaginu og
hafa verið hirtur upp úr götunni og settur í
fangaklefa. Þetta var staða manns sem var
kominn í þrot. Mig hafði oft áður langað til að
breyta lífi mínu og þá vissi ég alltaf hvað ég
þyrfti að gera. Ég var með rétta planið en ég
gerði ekkert annað en að leggjast upp í sófa,
fá mér hasspípu og hugsa um að hlutirnir
þyrftu að breytast. Og í stað þess að vakna
klukkan átta næsta morgun til nýs og betra
lífs vaknaði ég klukkan tvö eftir hádegi. Svona
var þetta í mörg ár. En ég fékk eldingu í
hausinn fyrir utan fangelsið á Akureyri og
gerði mér í fyrsta sinn grein fyrir því að ég
væri alkóhólisti. Ég fór í meðferð daginn eft-
ir.“
Þakklátur eiginmaður
Þú segist hafa fengið þér hasspípu. Hvaða
áhrif hafði hassneyslan á þig?
„Hassneysla virkar svo saklaus og þess
vegna vilja margir leyfa hana og um tíma vildi
ég það líka. Hassneysla hefur slæm áhrif og
dregur úr starfsorku. Hluti af andlegri vel-
megun manns felst í því að gera hluti sem
manni ber skylda til að gera. Við mættum til
dæmis á réttum tíma í viðtal sem við höfðum
ákveðið að taka. Við vorum að vinna vinnuna
okkar, gera það sem við ákváðum og þess
vegna líður okkur vel. Þeir sem fara í hass-
neyslu fresta hlutum og klúðra þeim. Þeim
verður lítið úr verki og um leið fer þeim að
líða illa, sjálfsvirðingin minnkar og þeir draga
sig í hlé frá öðru fólki. Hass er mjög hættu-
legt efni.“
Hafði þetta sukk þitt í gamla daga ekki
áhrif á hjónaband þitt?
„Það gat varla annað verið. Konan mín fékk
nóg einn daginn og við skildum þegar ég var
þrítugur og áttum þá tvö börn. Við vorum
ekki skilin nema í eitt ár. Ég kom að heim-
sækja börnin og hitti hana og við tókum sam-
an aftur án þess að hafa ætlað okkur það. Ég
er óskaplega hrifinn af konunni minni og gríð-
arlega feginn að eiga hana. Ég er þakklátur
eiginmaður og reyni að gera hana að þakk-
látri eiginkonu.“
Eilíft sumarfrí
Þú virkar ekki sem mikill efnishyggjumað-
ur.
„Ég er ekkert betri en næsti maður að því
leyti að ég hef ekkert á móti því að eiga nóg af
peningum. En hvenær á maður nóg? Ég þekki
þrengingar og veit að það er ekki alsæmt að
lenda í þeim. Foreldrar mínir fluttu til Banda-
ríkjanna á sínum tíma og þar fæddist ég. Við
Gæslumaður
laganna
» Krakkar í grunnskóla vildu ekki lengur verða slökkviliðs-menn eða löggur heldur verðbréfaspekúlantar og græða á
tá og fingri og keyra um á lúxusjeppum og fara á milli landa í
einkaþotum. Þetta eru slæmar fyrirmyndir fyrir æskuna. Von-
andi breytist þetta núna. Græðgina ætti að flokka sem sjúkdóm,
alveg eins og alkóhólisma, þunglyndi og aðra geðsjúkdóma.
» Mér fannst ömurlegt að vera fertugur, tveggja barnafaðir, þekktur í þjóðfélaginu og hafa verið hirtur upp
úr götunni og settur í fangaklefa. Þetta var staða manns
sem var kominn í þrot.
» Ég get ekki sagt fólki hvað það á að gera. En ég get sagthvað við eigum að gera til að losna við að upplifa þetta
ástand aftur. Við eigum að auka andlega velmegun, meðtaka
þau almennu siðferðisgildi sem okkur voru kennd í æsku og
fara eftir þeim. Við eigum að hlúa að þeim sem standa höllum
fæti í lífinu og losa okkur við eigingirnina.
K K t ó n l i s t a r m a ð u r