Stundin - 01.10.1940, Blaðsíða 38

38
tíTUNDIN
ríkisstjórnarinnar og Blaöa-
mannafélagsins. Áður en
þeir lögðu upp í þessa kynn-
isferð höfðu sumir þeirra
hraflað í sig glefsur úr sögu
íslendinga og fýsti þá mjög
aö koma til Bessastaða. En
er þangað kom, og gengið
var í kirkjuna, sem er
nálega þaö eina, er eft-
ir stendur óraskað til
minningar um hiö forna
Bessastaðavald, brá mér og
samferöamönnum mínum
illa í brún, því nýupptekn-
ar kartöflur höfðu verið
breiddar til þerris inn eftir
kirkjugólfinu, allt inn að
kórdyrum. Slík umgengni
er óafsakanleg og jþví sví-
viröilegri, sem hér er um aö
ræða þjóðminja- og sögu-
stað, er ekki liggur nema
fárra mínútna akstur frá
sjálfri höfuðborginni. —
Lengra getur virðingarleysi
vort í vanhelgun arfleifða
og minjastaða ekki gengið.
Og svo erum við aö stæra
okkur af því aö vera bók-
mennta- og söguþjóð, er
betur kunni skil á ættum,
lifnaðarháttum og störfum
feðra vorra, allt frá fyrstu
byggö landsins, en nokkur
þjóð önnur.
Ameríka hefur stundum
verið nefnd hinn nýi heim-
ur, hin unga veröld, landið
sögulausa, og fram eftir
þeim götunum. Og þá er átt
við það, að byggð álfunnar
sé svo ný, atburðarásin svo
stutt, og sagan svo ung, að
enn hafi ekki arfleyfðahelg-
Framhald á næstu síðu.
mér tiiefni til þessara hugleiðinga og hafa valdiö
hjá mér ótta um að allt væri ekki eins og helzt yrði
ákosið og þaö ætti að vera, sem hafa lætt þeim grun í
huga mér, ,að hin siðferðilega vörn okkar íslendinga
væri ekki eins sterk og krefjast veröur, af þjóö, sem
hefur háð langa baráttu fyrir frelsi sínu og vill gæta
arfsins frá feðrum sínum og vill skila landinu í hendur
óborinna kynslóða, fegurra og betra en það var. —
II.
Fyrir skömmu birtist í víðlesnu ensku blaöi grein
eftir íslenzkan mann, Snæbjörn Jónsson bóksala hér í
Reykjavík. Grein þessi fjallaði um samband Islendinga
við brezka heimsveldiö. — Auk nokkurra missagna, sem
þar var að finna viðvíkjandi setuliðinu hér og skiptum
þess við íslenzka menn, og mjög leiðinlegan og óverö-
skuldaðan vitnisburð, er íslenzkri blaöamennsku var
borinn, var nokkuð rætt um framtíðarskipulag ís-
lands, og samband þess viö Bretland. — Greinarhöf-
undi fannst þaö alveg sjálfsagt, aö í framtíöinni lytum
vér hinni brezku krúnu. — Meira aö segja bar hann
fyrir sig íslenzka menn, er hefðu þessa skoöun, og hefðu
látið hana í ljósi, án þess að mótmælum hefði veriö
hreyft. —
Fannst honum það óræk sönnun þess að vilji hinnar
íslenzku þjóðar væri aö verulegu leyti alveg sá sami,
— og hann tækizt aðeins á hendur að skýra Bret-
um frá þessu, svo að þeir vissu á hvern hátt þeir ættu
að koma fram við okkur, — viö værum í raun og veru
þegnar hins brezka heimsveldis, að vísu ekki löglega
ennþá, en vildum vera það og hlytum að verða það í
framtíðinni. Það þarf í rauninni ekki aö eyða mörgum
orðum viðvíkjandi þessum skrifum. Allir sjá hversu frá-
leitur, ósannur og háskalegur málflutningur þetta er.
— Ekkert hefur verið látið í ljósi hér á landi, er gefi
tilefni til þess aö halda, að íslenzka þjóöin standi ekki
sameinuö ,um að verja frelsi sitt og sjálfstæði. — Aö
vísu hefur þessi hugmynd skotið upp kollinum áður,
hjá einum manni, og hann hefur flutt hana inn á Al-
þing —, en þá virtist öll þjóðin sameinast um aö bann-
færa þennan hugsunarhátt, alveg á sama hátt og allir
landsmenn fyrirlíta þessi skrif Snæbjarnar Jónssonar.
— En þrátt fyrir það, að menn almennt hneykslist á
þessari framkomu og telji hana eigi samboðna nokkr-
um Islendingi, er þó fyllsta ástæöa til þess að gefa
henni gaum. — Hver veit nema þessum manni og öðr-