Morgunblaðið - 30.12.2008, Blaðsíða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 2008
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
ÍSLENDINGAR verða í fyrsta sinn
meðal keppenda í lengstu og erf-
iðustu vélsleðakeppni í heimi, The
Tesoro Iron Dog Race, sem hefst í
Alaska 8. febrúar næstkomandi.
Hjónin Þóra Hrönn Njálsdóttir ráð-
gjafi og Sigurjón Pétursson fram-
kvæmdastjóri ætla þá að aka 3.172
km á vélsleðum um óbyggðir Alaska
á aðeins níu dögum. Með þeim í liði
verða bræðurnir Will og Wally
Smith sem báðir eru búsettir í
Alaska. Keppnin hefst í Wasilla,
heimabæ Söru Palin, ríkisstjóra
Alaska. Frá Wasilla er ekið til Nome
við Barentshaf og þaðan til Fair-
banks.
Sigurjón og Þóra Hrönn hafa
langa reynslu af vélsleðaakstri og
hafa átt vélsleða frá 1981. Enn
lengra er síðan Sigurjón ók fyrst vél-
sleða. Hann var um tíma formaður
Landssambands íslenskra vélsleða-
manna. Hjónin hafa farið í margar
vélsleðaferðir í útlöndum, m.a. um
Klettafjöllin. Þau tóku þátt í árlegri
vélsleðaferð frá Tok í Alaska til
Dawson City í Kanada 2006 og 2008.
Eknir voru um 1.000 km og lá leiðin
m.a. um slóðir gullgrafara í Klondike
og könnuða norðurslóða á borð við
Vilhjálm Stefánsson og Jack Lond-
on. Þegar þau voru á leiðinni til Tok
2006 sprakk á bílnum hjá þeim.
„Þar sem við vorum að bisa við
dekkið komu tveir bílar inn á bíla-
stæðið og var sprungið á vél-
sleðakerru hjá öðrum þeirra. Við
enduðum með að hjálpast að við að
skipta um dekkin. Þarna kynntumst
við bræðrunum Will og Wally
Smith. Þetta byrjaði því með tveim-
ur sprungnum dekkjum,“ sagði Sig-
urjón. Bræðurnir voru einnig í Tok-
Dawson-ferðinni og tókust svo góð
kynni með þeim og hjónunum að
þau ákváðu að mynda lið fyrir Iron
Dog-keppnina.
Iron Dog er haldin þremur vikum
á undan mikilli hundasleðakeppni
sem haldin er árlega í Alaska, Idit-
arod. Þá keppast menn um að fara
sem hraðast frá Anchorage til
Nome. Iditarod er haldin til að
minnast þess þegar barnaveiki-
faraldur braust út í Nome veturinn
1925 og farið var á hundasleða frá
Fairbanks með lyf gegn veikinni.
Iron Dog-keppendur fara sömu leið
og Iditarod-keppendur og legginn
frá Wasilla til Nome að auki.
Lið þeirra Sigurjóns og Þóru
Hrannar keppir í Trail Class-flokki.
Markmiðið er að ljúka öllum dag-
leiðum, en eknir eru 300-400 km á
dag. Í Pro Class keppa liðin um
verða fyrst á leiðarenda. Þau aka
sömu leið og Trail Class en að auki
til Fairbanks. Þóra Hrönn og Sig-
urjón ætla sömu leið og Pro Class.
„Þetta verður langt og kalt ferða-
lag. Mikið líkamlegt og ekki síður
andlegt álag – þolakstur. Það er
ekki margt ungt fólk í keppninni,
mest á fertugs- og fimmtugsaldri,“
sagði Sigurjón. Hann sagði að hver
dagleið jafngilti því að aka frá Hafn-
arfirði á Þingvöll, þaðan norður yfir
Langjökul, inn á Hveravelli, austur
með Hofsjökli norðanverðum að
Mývatni og þaðan í Möðrudal.
„Svona er keyrt dag eftir dag. Fyrst
í fimm daga samfleytt, svo er eins
dags hvíld og síðan er keyrt í þrjá
daga. Þetta tekur á.“ Leiðin liggur á
milli lítilla þorpa frumbyggja og
veiðimanna. Þar verður hægt að fá
eldsneyti og gistingu. Þau hafa með
sér tjöld og svefnpoka ef þau skyldu
neyðast til að gista í óbyggðum.
Sigurjón sagði að undirbúning-
urinn hefði verið tímafrekur. Þau
hefðu verið duglegt í líkamsrækt til
að byggja sig upp en væru lítið farin
að fara á vélsleðum það sem af væri
vetri. En hvað um kuldann?
„Maður verður bara að búa sig
vel,“ sagði Sigurjón. „Þarna er
frostið 30-40°C alla daga.“ Sett
verða há hlífðargler á sleðana til að
draga sem mest úr vindkælingu.
Eins þarf að stilla ökuhraðanum í
hóf því ef farið er of hratt myndast
fljótt kalblettir í andlitinu. Skór og
vettlingar eru með hitunarbúnaði.
Sigurjón sagði að mikilvægt væri að
borða vel og drekka mikið. Ráðlagð-
ur dagskammtur af vatni væri um
fjórir lítrar á dag.
Lið þeirra Sigurjóns og Þóru er
skráð hjá Arctic Cat Racing og
leggja þeir til sleða á góðum kjörum.
Arctic Cat-vélsleðar hafa unnið
flestar Iron Dog-keppnirnar und-
anfarin ár. Einnig hefur stoðtækja-
fyrirtækið Össur útvegað þeim allar
spelkur, Garmin á Íslandi lætur þau
fá leiðsögutæki og 66°N dúnúlpur
svo nokkuð sé nefnt.
Ljósmynd/Sigurjón Pétursson
Ævintýrafélagar Hjónin Þóra Hrönn Njálsdóttir og Sigurjón Pétursson í Alaska. Þau ætla að ferðast yfir 3.000 km í fimbulkulda á vélsleðum.
Langt og kalt ferðalag
 Íslensk hjón ætla að taka þátt í vélsleðakeppni um óbyggðir Alaska í vetur
 Leiðin er 3.172 km löng og kuldinn á þessum slóðum um -30°C til -40°C
TODD Palin „First Dude“, eiginmaður Söru Palin,
ríkisstjóra Alaska, er líklega frægasti þátttakandinn í
Iron Dog-keppninni. Hann hefur tekið þátt fimmtán
sinnum og sigrað í fjögur skipti. Todd sigraði 2007 og
lenti í 4. sæti 2008 ásamt liðsfélaga sínum Scott Davis.
Davis hefur verið einn helsti ráðgjafi þeirra Þóru
Hrannar og Sigurjóns við undirbúninginn.
Iron Dog-vélsleðakeppnin var fyrst haldin 1984.
Keppt er um peningaverðlaun en ekki síður að ljúka
keppninni sem reynir mikið bæði á keppendur og bún-
að. Í fyrra skráðu 40 lið sig til keppninnar og tókst 27
liðum að ljúka henni. Keppendum er skipt í tvo flokka,
Pro-Class og Trail-Class. Í flokki atvinnumanna (Pro-Class) eru 70 kepp-
endur skráðir nú. Í Trail-Class eru 13 keppendur skráðir og eru þeir all-
ir byrjendur. Í þeim hópi eru þrjár konur, þær einu í keppninni. Lang-
flestir keppenda eru búsettir í Alaska og eru örfáir frá öðrum ríkjum
Bandaríkjanna. Þau Þóra Hrönn og Sigurjón eru einu útlendingarnir
sem keppa nú. Á þessum árstíma má búast við að hitastigið verði á bilinu
-30°C til -45°C á þeim slóðum sem keppnin er haldin.
Frægasti vélsleðakappinn
Todd Palin
vélsleðakappi.
ATVINNULEYSI á landinu verður
líklega nálægt 5% um áramótin, að
mati Karls Sigurðssonar, forstöðu-
manns vinnumálasviðs Vinnu-
málastofnunar. Atvinnuleysið er nú
mest á Suðurnesjum og er áætlað að
það sé 9-10%.
Hægt hefur á fjölgun atvinnuleys-
isskráninga síðari hluta desem-
bermánaðar eftir mikla fjölgun fyrst
í mánuðinum. Nú hafa innan við
hundrað manns bæst við á degi
hverjum en þeir voru á þriðja hundr-
að á dag fyrstu 2-3 daga mánaðarins.
Atvinnulausum hefur fjölgað mikið á
höfuðborgarsvæðinu síðustu mán-
uði. Undanfarna daga hefur þeim
einnig verið að fjölga á Norður-,
Austur- og Suðurlandi en fjölgunin
er eitthvað hægari á Vesturlandi og
Vestfjörðum.
Eftir að fólk hefur skráð sig á at-
vinnuleysisskrá þarf það að stað-
festa atvinnuleit fyrir 25. dag mán-
aðarins. Í gær hófst sjálfvirk
afskráning á þeim sem höfðu ekki
staðfest atvinnuleit. Reikna má með
að margir þeirra skili sér aftur fyrir
mánaðamótin. Vefur Vinnumálstofn-
unar lá niðri í gær og því var ekki
hægt að lesa þar tölur um sjálfvirka
skráningu á atvinnuleysisskrá.
Mannvirkjagerð hefur skorið sig
úr með mikla fjölgun atvinnulausra
frá upphafi bankahrunsins. Einnig
eru hlutfallslega margir atvinnu-
lausir í iðnaði og ýmsum þjón-
ustugreinum. Nokkur dæmi eru um
að uppsagnir hafi gengið til baka. Þá
hefur færst í aukana að starfshlutfall
sé minnkað í 75% til 50% á móti at-
vinnuleysisbótum.
gudni@mbl.is
Færri
skrá sig
án atvinnu
Atvinnuleysi á Suð-
urnesjum er 9-10%
ÚTIFUNDUR til að mótmæla blóðs-
úthellingunum á Gaza verður hald-
inn á Lækjartorgi í dag kl. 16.
Kröfur dagsins eru:
Stöðvið fjöldamorð Ísraelshers á
Gaza.
Slítum stjórnmálasambandi við
Ísrael.
Ræðumenn verða: María S.
Gunnarsdóttir, formaður Menning-
ar- og friðarsamtaka íslenskra
kvenna, Ögmundur Jónasson al-
þingismaður og sr. Örn Bárður
Jónsson sóknarprestur.
Fundarstjóri: Gylfi Arnbjörns-
son, forseti ASÍ.
Fundurinn er undirbúinn af Fé-
laginu Ísland-Palestína með stuðn-
ingi fjölmargra félagasamtaka.
Blóðsúthell-
ingum mótmælt
EINAR Stefánsson augnlæknir
hlýtur heiðursverðlaun verðlauna-
sjóðs Ásu Guðmundsson Wright
fyrir árið 2008. Tilkynnt var um út-
hlutunina við athöfn í gær.
Sturla Friðriksson, formaður
stjórnar, sagði að blinda meðal Ís-
lendinga hefði farið mjög minnk-
andi á síðustu árum og það gerðist
varla lengur að Íslendingar yrðu
blindir vegna gláku eða sykursýk-
iskemmda í sjónu. Það væri frá-
bæru starfi íslenskra augnlækna að
þakka og ætti Einar Stefánsson
mikinn þátt í því.
Einar er meðhöfundur að meira
en 130 ritgerðum í ritrýndum vís-
indatímaritum og höfundur um 400
ritverka og útdrátta um augnlækn-
isfræði. Hann er því vel kunnur á
alþjóðavettvangi fyrir störf sín.
Einar veitir augnlækningadeild
Landspítalans forstöðu og er pró-
fessor í augnlækningum við Há-
skóla Íslands.
Breytingar verða hjá sjóðnum á
komandi ári. Sturla Friðriksson
sem hefur verið formaður sjóð-
stjórnar frá upphafi hyggst hætta í
sumar og mun Vísindafélagið þá
kjósa nýja stjórn Ásusjóðs. Háskóli
Íslands hefur heitið sjóðnum stuðn-
ingi við umsýslu fjármála og stefnt
er að afhendingu verðlaunanna í
hátíðarsal Háskóla Íslands að ári.
helgi@mbl.is
Einar Stefánsson hlýtur verðlaun Ásusjóðs
Sturla Friðriksson lætur af formennsku
í sjóðstjórn eftir fjörutíu ára starf
Morgunblaðið/Valdís Thor
Heiður Sturla Friðriksson afhendir Einari Stefánssyni heiðursverðlaun.
Úthlutað var úr verðlaunasjóði
Ásu Guðmundsdóttur Wright í
fertugasta sinn í gær. Ása
stofnaði hann til minningar um
eiginmann sinn, ættingja og
aðra venslamenn.
Ása fæddist árið 1892. Hún
giftist enskum lögmanni, Henry
Newcomb Wright. Þau fluttu til
Trinidad í Vestur-Indíum og ráku
þar plantekru. Þegar Ása seldi
búgarðinn lét hún hluta af and-
virði hans renna til stofnunar
þessa sjóðs.
Alcoa Fjarðaál og HB Grandi
mynda nú stuðningssjóð Ásu-
sjóðs og eru bakhjarlar hans.
Fertugasta úthlutun