Faxi - 01.12.1975, Blaðsíða 33
meistararéttindi í hvoru tveggja, Sjóinn
stundaði ég samhliða náminu til að afla
mér skotsilfurs."
„Annars var það hrein tilviljun að ég
fór sem skipverji á Fróða. Ég var flutt-
ur til Reykjavíkur og vann í vélsmiðj-
unni Héðni. Fróðaútgerðin var í hrein-
ustu vandræðum með að fá vélstjóra í
.þessa söluferð til Englands. Eitthvað
voru þeir kunnugir í Héðni og leituðu
þar eftir vélstjóra. Gísli Guðlaugsson,
yfirverkstjóri, bað mig um að fara.
Grunaði að ég slæði ekki hendinni á
móti því að skreppa út fyrir landstein-
ana, enda ungur og frískur, aðeins 26
ára, og auk þess mátti búast við góðri
sölu og mikilli þénustu. Ég var því
eiginlega lánaður á skipið og hafði ekk-
ert á móti því, þótt stríðstímar væru, —
stríðið virtist svo fjarri okkur íslend-
ingum og því ekkert að óttast, en reynd-
in varð svo sannarlega önnur."
„Við tókum fiskinn um borð í Reykja-
vík og ísuðum hann í lestina. Skipið
var drekkhlaðið, svo að flaut yfir þil-
farið fyrir aftan brúna. Engin hleðslu-
merki voru tekin til greina og reiknað
með því að farmurinn léttist það mikið
Sveinbjörn
Davíðsson
í dag
á leiðinni út, að Fróði yrði við hleðslu-
mörkin þegar til Englands kæmi. Lagt
var af stað frá Reykjavík 9. marz í blíð-
skaparveðri, fimm til sex vindstigum af
suðaustri. Áhöfnin var 11 manns á hin-
um 103 smálesta línuveiðara, sem var
af hinni svonefndu gerð Norðursjávar-
togara, eins og fleiri skip sem hingað
höfðu verið keypt, eins og t.d. Mjölnir."
„Ekki gátum við fylgt neinum öðrum
skipum, né heldur máttum við hafa
uppi nein ljós meðan á siglingunni stóð.
Talstöðvarsamband var líka stranglega
bannað. Aftur á móti skipti sér enginn
af því hvaða siglingarleið við völdum,
nema þá þeir sem hefta vildu för okk-
ar, ógnvættir undirdjúpanna, — kafbát-
Sveinbjörn, árið 1941
með tveimur börnum sinum
Iris og Hrafn
arnir. Strikið var tekið beint frá landi
á England, en hugmyndin var að selja
í Fleetwood. Ég var fyrsti vélstjóri og
siglingin virtist ætla að ganga vel. Fróði
lét vel á öldunni og allt var í bezta lagi
um borð.“
Skotið á Fróöa
„Ekki veit ég hvernig þeir komu auga
á okkur í myrkrinu," segir Sveinbjörn
og starði fram fyrir sig og pýrir augun-
um, eins og hann sé að rýna út í myrkr-
ið. „Klukkan var að genga fimm um
morguninn, þann 11. marz. Kannski þeir
hafi séð einhverja þúst á sjónum. Jarl-
inn, Péturseyjan og svo Reykjaborgin
hurfu á þessum tíma, svo að vitað var
hvaða leið aðallega var siglt. Ég var
nýkominn upp í brú, en við vorum þá
staddir um 200 mílur suður af Vest-
mannaeyjum, þegar ég heyrði einhvem
smell. Ég og einn kyndari var á vakt,
en skipstjórinn kallar á mig og segir í
spurnartón. „Ætli þeir séu að gera árás
á okkur?“ „Nei, ætli það,“ svaraði ég
kæruleysislega. Ekkert skip var hægt
að greina í grenndinni, en litlu síðar
syngur vélbyssuskothríðin á Fróða.
Skotin hittu reykháfinn, toppinn á katl-
inum, settu gat á rör, sem við urðum að
þétta svo fljótt sem auðið var til að
geta haldið ferðinni. Skipstjórinn ákvað
að setja á fulla ferð, en það var nú
reyndar ekki mikið að keyra. Á fullu
gekk skipið aðeins sjö mílur, svo óvin-
urinn átti alls kostar við okkur, hver
sem hann nú var.“
„Litlu eftir að við reyndum að auka
á ferðina, small önnur hríðskotabyssu-
hrina á skipinu, fram stjórnborðsmegin,
alveg fram að stafni og svo aftur eftir
bakborðsmegin, rétt eins og ætlunin
væri að reyna að drepa allt ofanþilfars
um borð. Þegar þetta gerðist urðum við
varir við einhverja dökka þúst og eitt
ljós. Fyrstu skotin sem við heyrðum
höfðu greinilega verið aðvörunarskot og
af því að þeim var ekki sinnt, var okkur
ekki hlýft. Þar liggur skekkjan að mínu
áliti. Okkur var engra undankomu auðið
með því að reyna að sigla árásaraðilann
af okkur, við höfðum ekki við þessum
hraðskreiðu skipum. Nú og ég held að
þama hafi verið kafbátur sem hélt sig
ofansjávar, annars hefði vart verið skot-
ið á okkur af vélbyssum.
„Eftir fyrstu vélbyssuskothríðina
fylgdu fallbyssuskot í kjölfarið. Eitt
hæfði stefnið, annað brúna og tætti
sundur hluta hennar, þriðja í þilfarið,
en ég gerði mér ekki grein fyrir því
hvar hin höfnuðu. Ég var staddur niðri
í vélarrúmi, þegar fyrsta kúlan hæfði
skipið, var að huga að katlinum. Skipun
var þá gefin um að fara í björgunar-
bátana, en það var tilgangslaust. Björg-
unarbáturinn var eins og sagaður sund-
eftir vélbyssuskothríðina.“ Og nú skjót-
um við spumingu inn í frásögnina, um
það hvort að ótti hafi ekki gripið um sig
meðal skipverja þegar kúlnahríðin skall
FAXI — 141