Faxi - 01.12.1975, Blaðsíða 34

á skipinu. Sveinbjörn hugsar sig um
góða stund. „Óttinn náði að mig minnir
ekki tökum á okkur. Miklu fremur var
það reiði. Maður hefði viljað geta svar-
að fyrir sig, varið sig, en við höfðum
engin vopn, sáum ekki óvininn, sem
læddist að okkur í náttmyrkrinu. Er
hægt að hugsa sér aumingjalegri að-
ferð. Var það nema von þótt maður
reiddist?"
Bjargaði jakkinn lífi mínu?
„Þegar búið var að kalla í björgunar-
bátinn og við hugðumst yfirgefa skipið,
fór ég inn í káetuna til að sækja jakk-
ann minn, en við vorum ávallt hlýlega
klæddir um borð, í föðurlandsnærbuxum,
eins og skyldan bauð, ekki má gleyma
því. Ekki er ósennilegt að þetta atvik
hafi bjargað lífi mínu. í sama mund og
ég teygði mig eftir jakkanum, fann ég
dynk mikinn og sáran verk við olnboga
á hægri handlegg, og í vinstri úlnlið.
Fallbyssukúla hafði gengið niður um þil-
farið og brot úr henni hæfði mig. Hefði
ég hins vegar verið staddur í brúnni,
má telja með ólíkindum að mér hefði
auðnast að sleppa. Þrír fórust þegar
kúlan sprakk þar. Aðeins einn slapp, sá
er við stýrið sat, alveg ósærður og lifir
enn í dag að því er ég bezt veit, Guð-
mundur Einar Guðmundsson."
„Eftir skotið í brúna reyndi ég að
komast út á þilfar, mig langaði í ferkst
loft, einhver köfnunartilfinning hafði
gripið mig sem snöggvast. Blóð dreyrði
úr sárinu á hægri handleggnum. Þarna
kom sér vel að ég hafði lært hjálp í við-
lögum, og kunni því að stöðva blóðrás.
Ég batt um handlegginn fyrir ofan oln-
boga, en gætti þess á leiðinni í land að
slaka af og til á, svo að drep kæmi ekki
í framhandlegg og hendi. Mig minnir
að ég hafi notað handklæði til þessara
hluta, sem ég hafði ávallt nærtækt um
borð. Á leiðinni út á þilfar sá ég hvar
einn kyndarinn sat hinn rólegasti og
spurði hvað hann væri eiginlega að
gera, en hann svaraði hinn rólegasti.
„Er ekki sama hvar maður drepst?"
„Skipstjórinn, Gunnar Ámason, særð-
ist í sama skotinu og ég, eftir að hann
hafði kallað okkur í bátana. Brot lenti
í mjöðm hans og særði til ólífis. Þegar
ég, svona á mig kominn, reikaði út úr
káetunni, var verið að reyna að koma
Gunnari í skjól. Ég reyndi að verða þar
að liði, þótt ég gæti lítið með aðra hend-
ina aflvana. Þegar búið var að koma
Gunnari niður í káetu, reyndi ég að hlúa
að honum eftir beztu getu og kunnáttu.
Af og til fékk hann rænu, en lézt
skömmu áður en náð var landi í Vest-
mannaeyjum. Steinþór bróðir Gunnars
hafði einnig særst og lézt hann litlu
eftir að hafa hjálpað til við að koma
bróður sínum í skjól. Hann og hinir
þrír skipverjarnir sem fallið höfðu, voru
lagðir til ofanþilja. Hinir fimm skip-
verjamir sluppu án þess að fá á sig
skrámu.“
„Oft er skammt á milli lífs og dauða,
það sannaðist á Fróða. Ég get ekki lát-
ið hjá líða að minnast á Guðmund, sem
ég minntist aðeins á áðan. Hann stóð við
stýrið þegar fallbyssukúla hæfði brúna.
Þeir þrír sem féllu þá, stóðu rétt við
hann í stýrisklefanum. Hafa sennilega
orðið fyrir kúlnabrotum. Auk þess féll
áttavitinn niður og straukst við höfuð
Guðmundar. Sálgrstyrkur hans hefur
áreiðanlega verið mikill. Þrátt fyrir
þetta allt, hélt hann sálarró sinni allan
tímann. Nú, eftir að þessi ósköp höfðu
dunið yfir, var ekki um annað að ræða
en að láta reka, og kveikja ljós. Búið
var að stöðva vélina og drepa á kötlun-
um, til að forðast ketilsprengingu og
bíða og sjá hverju fram yndi. Árásin
hafði hafizt klukkan að ganga fimm og
mig minnir að þegar hún nálgaðist sex
hafi allt verið afstaðið."
Enginn réttindamaður lifandi
„Hvað olli því að árásaraðilinn hætti
áður en hann hafði sökkt Fróða, veit ég
ekki, en ég hygg að það hafi verið
morgunskíman sem hrakti hann á brott.
f morgunsárið sáum við einhverja
dökka þúst við sjóndeildarhring, án
þess að greina hvers konar skip væri á
ferðinni, — með vissu. Úr því sem kom-
ið var, áttum við einskis annars úrkosta
en að snúa við. Leki hafði ekki komið
að skipinu, utan þilfarsleka eftir fall-
byssukúluna, en við gátum peglt yfir
gatið. Kannski hefur árásaraðilinn hald-
ið sig vera búinn að tortíma okkur, þeg-
ar hann sá mökk stíga upp frá skipinu,
— en það var aðeins gufumökkur."
„Þegar heimsiglingin hófst, var eng-
inn skipstjómarlærður maður eftirlif-
andi um borð, áttavitinn ónýtur, svo við
vissum ekki nákvæmlega hvaða stefnu
skyldi taka. Fljótlega eftir að við hófum
siglinguna, mættum við mótorbátnum
Skaftfellingi, en hann virtist ekki ætla
að sinna merkjum okkar um aðstoð.
Kannski var það skiljanlegt á stríðstím-
um. Þeir stönzuðu ekki fyrr en við sigld-
um í veg fyrir þá. Við tjáðum þeim
harmleikinn sem átt hafði sér stað um
borð í Fróða, og þeir tilkynntu um hann
í land. Þeir gáfu okkur síðan upp stefn-
una á pólaráttavitann, sem var í lagi,
en seinna frétti ég að allir á Skaftfellingi
hefðu verið með stýrimannsréttindi.
Sannarlega hefði því verið heppilegt að
fá einn þeirra um borð til okkar. Strax
og í land spurðist að við værum á heim-
leið á löskuðu skipi, lögðu togarar og
fleiri skip af stað á móti okkur, en við
vorum of austarlega og fórum á mis
við þau öll. Eftir 36 stunda siglingu sá-
um við Eyjamar, en þá var Gunnar skip-
stjóri látinn, eins og áður segir.“
Fjórbrotinn olnbogaliður
„Lóðsbáturinn kom strax á móti okk-
ur. Ég var drifinn um borð í hann og
fluttur í land, en farinn\að finna til mik-
illa óþæginda í' handleggnum eftir að
dofinn var farinn úr. Margt manna var
á bryggjunni, og fylgdist hljóður með
því sem fram fór. Þótt ég væri bæði
máttfarinn af .blóðmissi og vankaður af
volkinu, gekk ég óstuddur upp bryggj-
una og inn í bifreið sem flutti mig í
skyndi á sjúkrahús. Handleggurinn var
sléttbóginn frá miðjum upphandleggs-
vöðva og fram að úlnlið. Ég hafði ekk-
ert getað búið að sárinu á leiðinni. Eina
sem ég gat gert var að hella í það sára-
vatni í þeirri von, að geta hreinsað það
eitthvað. Það var ekki verra að minnsta
kosti. Ólafur Lárusson og Guttormur
læknar gerðu að sárum mínum. Hvað
þeir voru lengi að fjarlægja sprungu-
brotið veit ég ekki. Ég var fljótur að
falla í svefn, eftir nærri tveggja söiar-
hringa stanslausa vöku.“
„Sjúkrahússvistin í Eyjum var nærri
einn mánuður. Olnbogaliðurinn var
f jórbrotinn, en ég gat þó hreyft hann að-
eins. Læknamir sögðu, að ég mætti bú-
ast við að fá staurlið, en ég vildi ekki
sætta mig við þau örlög. Byrjaði ég því
að hreyfa hann strax og ég þorði og
tókst að liðka hann það mikið, að ég
gat hreyft hann um 35 gráður. En þrátt
fyrir þessar raunir, var sjómennsku
minni ekki alveg lokið. Ég átti eftir að
sigla á Fróða í flutningum fyrir herinn
innan lands, en ég kann enga skýringu á
því hvers vegna ég vildi ekki með nokkru
móti fara sem vélstjóri á honum vestur
142 — FAXI