Borgarinn - 01.03.1921, Blaðsíða 2

6
BORGARINN
Nokknr orð.
að gefnu tilefni.
I.
Harmakrein baniunanna.
Síban bannheimskan tók aö
verða sjer til stórskammar um gjör-
vallt íslaud, haía harmakvein helztu
baunjálkanna — í blöðum og á
mannfundum — hafið sig hátt upp
úr öllu veldi allra skala, sem enn
etu kunnir i ríki tónanna.
Bannmenn hafa — eins og nú er
komið sögunni — reynt til
þrautar allar þœr leiðir, sem hugs-
anlegar eru framrás bannvillunnar
til eflingar
En ekkert dugar.
Alltaf versnar.
Og þó er þetta í sjálfu fásinninu,
hjerna norður við íshaf — yzt úti
á hala veraldar.
Eins og flesta rekur minni til —
var það eitt hið siðasta stórvirki
bannmissjónarinnar hjer, að vinna
landlæknir til þess að takmarka, svo
sem unnt var, ávisana-útgáfu
læknanna á lyfjabúðirnar.
Þetta var látið eftir bannlýðnum
í byrjun júnímánaðar i sumar.
Þeir bitu sig fasta í þá fjarstæðu,
íorustusauðir bannsins, að þaðan
stafaði vínnautn náungans — eða
„vín-áusturinn*, er þeir svo nefná.
Og jeg man það vel, hvað
gleðin í heibúðum bannheimsk-
unnar var algjör yfir þessu þrauta-
meðali læknisins.
Og jeg minnist þess ekki siður,
hversu kátlnan var hjartanlega
einfeldningsleg, sem gagntók hugs-
unarsnauðan bannlýðinn yflr því,
að fá—‘með svo róttækum hætti,
svalað sjér á læknastjett landsins.
En — skamma stund verður
hönd höggi fegin.
Hláturinn er nú horfinn!
Bannmenn eru teknir að veina
á nýjan leik.
— Óumræðilegar kvalastunur
breiða út þann boðskap, að þrátt
fyrir síðasta Lokaráð þeirra, og
landlæknis, sje nú drykkjuskapur
engu minni, og jafnvel miklu meiri
en nokkru sinni áður.
Þetta er gamla sngan — þessi
sem sí og æ endu t kst við hveija
nýja morðtilraun bannmanna gegn
öllu því, er þeir hyggja, að geti
verið bann-andstæðingum til þókn-
unar.
Og nú er svo komið — rjett
einu sinni — að bannmenn standa
kengbognir, og vita ekkert í sinn
haus — fálmandi uin allar gáttir
eftir nýjum liöggslað. Pess vegDa
veina þeir ailir — í kór!
II.
Lýðsmjaður bannbroddanna
Og ráðjrrot.
Sjeraklega verður manni það
fyrst fyrir, að minnast þess með
„sjerstökum feginleik", hversu sár
þau voru og nístandi, veinin, í ein-
hvei jum I. J,, í einu blaðanna hjer,
í hneikslanlegri lýðsmjaðursgrein,
er hann nefndi „Alvörumál".
Þar er „ónytjungsskap stjórn-
arinnar og andvaraleysi" kennt um
drykkjuskapinn — svo og „sam-
ábyrgð(!) lagavarða og lögbrjóta*,
og ýmsu fleiru.
Samábyrgð(l)? Hváv er hún, og
hverjir stjórná henni?
Eða er þetta bara stúkulýgi?
— En sjálfir banulagaverðir bann-
klíkunnar! — Hvað er um þá?
Eru þeir i „samábyrgðinni?"
Til hvers fjandans hefur klíkan
„umdæmisgæzlumann(!) bannlag-
anna* — og „umdæmis-útverði*(l),
og njósnara-sæg úti uin alltíþeirra
þágu.— og hver veit hvað?
Því gera þeir ekki neitt að gagni
— þessir dátar?
Eru þeir hafðir upp á stáss?
Og hvað þýðir að skamma yfii -
völdin — þegar sjálfir varðhundar
bannklikunnar standa ráðþrota?
í nefndri grein smjaðrar I. J. fyrir
sjómannastjettinni, og segir, að
ekki sje drykkjuskapar-ástandið
henni að kenna.
Hver hefur sagt það? Og hvað
kemur sú stjett þessu máli við
sjerstaklega?
Ekki frekar en prestastjettin. -
Þá er og rófunni dinglað óspart
framan í verkameDn — og sagt,
að ekki komi „spillingin* frá þeirra
hlið.
Þetta hvorttveggja sýnir, að
lýðskrumara-foringjarnir hjer ætla
ekki að eiga það á hættu, að
koma sjer i ónáð hjá alþýðunni,
með því að saka hennar menn um
eitt eða annað i áfengismálunum.
En það skal I. J. tjáð, að
þar stendur alþýðan margskift og
— marglit.
Þori jeg því að fullyrða, að allt
þetta alþýðusmjaður — í þessu
máli og öðrum, reynist foringjum
hennar ljelegt vopn upp í valda-
sætin — banninu til bjargar.
Alþýða manna hjer er ekki alveg
nógu blindheimsk til þess, að sjá
það ekki, að mannvonzku-þrungin
æsinga-viðleitni, gegn atorkumönn-
um, stingur hausnum alstaðar útúr
fláttskapar-gærunni, sem skreytir
þennan nýia þjóðmála-spekúlant.
Eftir laDgt raus og leiðinlegt,
kemst I. J. að þeirri niðurstöðu,
að „Bpillingin* stafi frá stórgróða-
mönnum og ístrupjökum og —
lagskonum þeirra*.
Já. Þarna fann hann púðnð! —
Þetta eina óbrigðula, til þess að
tendra ‘„rjettláta reiði* alþýðunn-
ar, svo hún, ef unut væri, íengist
til þess að hleypa af „kanónunni*
út í „fína fólkið* • -þennan óalandi
þyrni allra þeirra alþýðusmjaðrara
— sem rangla um „letigarðinn*
á kostnað almennings — með
bolsivískan glimuskjálfta. —
Og loks spyr I. J.:
„Er þá mögulegt, að sigrast á
þessari spillingu?"
Þarna er manninum heldur en
ekki örðugt um svarið. — Og til
þess að vera viss um að missa
ekki af „alþýðuhyJlinni*, sggir
hann, að allt sje undir því komið,
hvernig sá hluti þjóðarinnar snúizt
í málinu — sem máttugastur sje
og fjölmennastur.
Og síðan f yllist liann lýðsmjaðurs-
andagift — og líkir alþýðunni við
hvítu blóðkoinin(U).
Þó það væri nú!
En gallinn er bara þessi, að
skriðdýrs skak höfundarins á al-
þýðunni veldur algerðu niður^töðu-
leysi hjá honum um aðalatriðið.
„Það þarf að grafa fyrir rætur
meinsins — segir hann.
Hann minnist þess ekki, að það
ei einmittþetta, sem íslenskir bann-
broddar hafa alltaf verið að fúska
við síðan bannfarganið hófst. En
árangurinn aldrei orðið annar en
sá, að „gröfturinn* hefur ekki
orðið annað en gröftur —
látlaua mokstur út i bláinn — ör-
þrota-fálm uppgefinua þjóðmáls-
óvita.
Og í vaðalslok þykist ritkappi
þessi hafa fundið öflugt ráð við
ósómanum.
Og hvað haldið þið að það sje?
Ekki spor annað en þetta sama
gamla og góða — sem bannmenn
eru búnir að japla á alla hundstíð
banntilverunnar hjer: „að í landinu
eigi að vera, starfsöm og dugandi
stjórn, sem láti embættismönnum
landsins ekki haldast uppi að
fóturatroða landslögin — án þess
að gera tilraun til að hindra lög-
brotin“. -
Hún er ekki lítið frumleg þessi
niðurstaða(I). — Og hvað er hún
annað en þrautjöpluð fúabót á
glompusmíð bannlýðsins, semnefnd
er bannlögin?