Árroði - 01.02.1947, Qupperneq 10

Þegar stríðinu lauk, var dýrtíðin í Banda-
ríkjunum og í Englandi innan við 130, það
er, að varningur hafði ekki stigið um þriðja
hluta. En hjá okkur var dýrtíðartalan nær
300. Hver maður hlýtur þó að sjá, að auð-
veldara hefði verið að halda verðlagainu
niðri hér hjá okkur, en þar, sem viðskiftin
eru 1150 sinnum stærri, ef þeir sem fóru
með þessi mál hér, hefðu sýnt þó ekki væri
nema nokkurn hluta af þeim dugnaði, er
þeir sýndu, er með þessi mál fóru í fyrr-
nefndu löndunum.
En hvað á það annars að ganga lengi, að
leggja megi á innflutta varninginn, því meir,
sem verri innkaup hafa verið gerð, svo að
sá græði mest, sem lélegastur er kaupmaður-
inn, og sóar erlenda gjaldeyri þjóðarinnar?
GENGISBREYTING.
Þtálát ætlar hún að vera krafan um geng-
islækkun. Hafa jafnvel heyrst raddir um að
heppilegast myndi vera, að gengi íslenzku
krónunnar breyttist eftir verðlagi íslenzkra
afurða erlendis, þannig að færa mætti til verð
hennar, líkt og gerist um rennilás á tóbaks-
pung, sem opna má eða skella í aftur eftir
vild. Ættu svo þessar breytingar, á verðlagi
krónunnar, að fara fram eftir því hvað bezt
kæmi sér, fyrir eigendur eða framleiðendur
útflutningsvarningsins. En ekki virðist svo,
sem þeir sem með tillögur þessar hafa komið,
hafi gert sér fyllilega ljóst 'hvert þetta leiðir,
og er varla hægt að tala um þetta í fullri al-
vöru. Eða hefur þeim þá ekki dottið í hug,
að hafa kílógrammið með misjafnlega mörg-
um grömmum, eða meterinn misjafnlega
langan, eftir því hvernig salan á íslenzku af-
urðunum gengur erlendis?
Það er rétt að athuga, svona í stórum
dráttum, hverjir myndu græða og hverjir
myndu tapa á gengislækkun.
1. Island, sem heild, græðir hvorki né
tapar fjárhagslega á gengisbreytingu, því hér
er ekki um verðlagsbreytingu á varningi okk-
ar gagnvart útlöndum að ræða. Breytingin
er eingöngu innanland's, 'því bæði sala inn-
lendu afurðanna til útlanda, og kaupin á út-
lenda varningnum þar fara fram í erlendri
mynt. Hitt er annað mál, að þó hún valdi ekki
fjárhagslegu tjóni þjóðarheildarinnar, þá er
orsök gengislækkana nær oftast ólag á fjár-
málunum, og er því jafnan geysilegur álits-
hnekkir í augum erlendra þjóða. Ætti það
eitt aS vera nóg til þess, að enginn vildi
gtngislækkun á íslenzku krónunni, jafnvel
þó eitthvað vit væri í henni að öðru leyti, sem
þó ekki er.
2. Ef gengið lækkaði, fengju þeir, sem
hafa íslenzkan varning að selja út úr land-
inu, fleiri krónur en áður fyrir hvert sterl-
ingspund eða dollar( en verðið á ísl. afurð-
unum stæði eftir sem 'áður óbreytt erlendis,
í erlendum gjaldeyri. Vert er að athuga, aS
verðið á íslenzku afurðunum innanlands
myndi fljótt hækka í verði og þar með laga
sig eftir því hvað fengist með því að ílytja
samskonar varning úr landi, til tjóns fyrir
innlenda neytendur.
3. Allir sem ættu vörur, innlendar eða út-
lendar, fasteignir, vélar o. s. frv. myndu
græða á gengislækkuninni að sama skapi og
þeir ættu þetta skuldlaust, því verð á þessu
myndi hækka og þar með laga sig eftir hinu
nýja og lægra verði á krónunni.
4. Á gengislækkuninni myndi tapa verka-
lýðurinn yfirleitt, og al'lt annað launafólk,
því það yrði að borga bæði innlendan og
erlendan varning, er það keypti, með fleiri
krónur en áður. Þar sem langmestur hluti
þjóðarinnar telst í þennan flokk, er því um
það að ræða, að almenningur tapar að sama
skapi við gengislækkun, sem nokkrir fáir
menn græða.
En nú er að athuga: Hvað lengi stæði
I 0 ÁRROBI