Morgunblaðið - 30.05.2009, Blaðsíða 43

Menning 43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. MAÍ 2009
EKKI er oft sem goðsagnirstanda á sviðinu í Há-skólabíói. En hljómsveit-arstjórinn Gennadíj Ros-
destvenskíj er goðsögn. Hann hefur
staðið í fremstu víglínu rússneskra
tónlistarmanna um árabil. Tónskáld
hafa tileinkað honum verk og hann
hefur frumflutt nokkrar öndveg-
istónsmíðar 20. aldarinnar.
Rosdestvenskíj er líka þekktur
fyrir að vera hörundsár. Hann hætti
nýlega við að koma fram með Sinfón-
íuhljómsveitinni í Boston fyrir þær
sakir að nafn hans var ekki eins áber-
andi og nafn einleikarans á plakati.
Einnig vegna þess að hans var ekki
getið eins og vera bar í auglýs-
ingapésa á vegum hljómsveitarinnar.
Svipað átti sér stað með Sinfóníett-
unni í Amsterdam nokkru áður.
Þrátt fyrir að líta stórt á sig hefur
Rosdestvenskíj mjög hófstilltan
stjórnunarstíl. Í fyrra verki kvölds-
ins, píanókonsert nr. 24 eftir Mozart,
tók maður varla eftir honum. Eig-
inkona hans, Viktoría Postníkóva,
var einleikarinn. Túlkun hennar var
fögur og einkenndist af mýkt, fág-
uðum blæbrigðum og skáldlega mót-
uðum laghendingum.
Það er þekkt staðreynd að tónlist
Mozarts er mjög viðkvæm í flutningi.
Hún er svo tær að minnstu misfellur
í leiknum heyrast óþægilega vel.
Þetta gerir að verkum að menn
leggja stundum ofuráherslu á ná-
kvæmni í túlkun. Afleiðingin getur
verið leiðinlega vélræn. En Postní-
kóva spilaði Mozart óvanalega frjáls-
lega, svo jaðraði við rómantík. Hún
fór samt aldrei yfir strikið, þvert á
móti var túlkun hennar heiðarleg,
innileg og blátt áfram. Útkoman var
sjaldheyrður unaður.
Svipaða sögu er að segja um hina
ógnarlöngu Leningradsinfóníu eftir
Sjostakóvitsj. Þrátt fyrir gríðarleg
átök var Rosdestvenskíj hinn af-
slappaðasti, bendingar hans voru
markvissar og fumlausar, og ekkert
óþarfa handapat. Enda spilaði Sin-
fóníuhljómsveit Íslands eins og einn
maður. Slagverksleikararnir, með
Steef van Oosterhout í broddi fylk-
ingar, voru með allt sitt á hreinu.
Risavaxin málmblásarasveit skilaði
þéttum heildarhljómi. Tréblás-
ararnir voru líka frábærir, og mörg
falleg flautusóló áberandi. Streng-
irnir voru áferðarfagrir, en jafnframt
ógnandi þegar við átti.
Ógnin er einmitt sterkur þáttur í
sinfóníunni, burtséð frá því hver
merking hennar er. Oft er merking
lögð í tónlist út frá sögulegum stað-
reyndum, frá því hvað var að gerast í
lífi tónskáldsins þegar það samdi til-
tekið verk. Eins og tónlist sé ein-
hvers konar dagbókarfærsla og alltaf
um eitthvað áþreifanlegt.
Sjostakóvitsj var staddur í Len-
ingrad árið 1941 þegar hann byrjaði
að semja verkið, en þá voru sveitir
nasista að nálgast borgina. Það þýðir
ekki að sinfónían sé um það. Hún
getur verið um eitthvað allt annað.
Eða ekki um neitt. Sinfónían er sjálf-
stætt verk, atburður í sjálfu sér. Í
henni eru innhverf, hugleiðslukennd
augnablik, en líka ofsafengin eldgos.
Þau þýða ekki endilega neitt annað
en það sem þau eru, þ.e. tónlist. Og
tónlistin dugði alveg ein og sér á tón-
leikunum. Sem slík komst hún full-
komlega til skila í magnaðri túlk-
uninni.
Óhætt er að fullyrða að þetta hafi
verið með merkustu tónleikum Sin-
fóníuhljómsveitarinnar frá upphafi.
Háskólabíó
Sinfóníutónleikar – Listahátíð í
Reykjavíkbbbbb
Sinfóníuhljómsveit Íslands flutti verk
eftir Mozart og Sjostakóvitsj. Einleikari:
Viktoría Postníkóva. Stjórnandi: Genna-
díj Rosdestvenskíj. Fimmtudagur 28.
maí.
JÓNAS SEN
TÓNLIST
Goðsögn á Listahátíð
Goðsögn „Þrátt fyrir gríðarleg átök var Rosdestvenskíj hinn afslappaðasti, bendingar hans voru markvissar og
fumlausar, og ekkert óþarfa handapat,“ segir Jónas Sen.
KJARTAN Guðjónsson þarfekki að kynna fyrir ís-lenskum myndlistarunn-endum. Hann er kominn á
efri ár en í sal Íslenska grafíkfélags-
ins stendur nú yfir sýning á völdum
grafíkverkum hans, haldin m.a. í til-
efni fjörutíu ára afmælis Graf-
íkfélagsins.
Sýningin er ekki stór í sniðum en
þó er þar um auðugan garð að gresja.
Tvær skissubækur, þykkar og stút-
fullar af meira og minna unnum
teikningum, flestar gerðar með bleki,
eru sérlega skemmtilegar að skoða.
Þar má sjá að vinnubrögð Kjartans
eru jafnan vönduð og margar skissur
gætu fyllilega staðið sem sjálfstæð
verk. Önnur bókin inniheldur teikn-
ingar sem gerðar voru þegar Kjartan
vann að myndskreytingum við ljóða-
bók Jóns úr Vör, Þorpið. Þar mætast
tveir skyldir heimar, myndrænn og
ljóðrænn og báðir draga upp eft-
irminnilegar myndir af íslensku
mannlífi og umhverfi.
Flestar myndirnar á sýningu
Kjartans eru frá lokum níunda ára-
tugarins en sumar eldri og þar er líka
eitt málverk en Kjartan er með af-
kastameiri íslenskum málurum. Það
er viss fortíðarþrá í myndum Kjart-
ans. Þær sýna til dæmis fólk að störf-
um eða konu sem tekur barn í fangið,
þær minna á liðinn tíma þegar þvott-
ur var hengdur á snúru, karlar reru
til fiskjar og konur voru börnum sín-
um griðastaður heima fyrir í amstri
dagsins.
Kjartan brýtur myndflötinn iðu-
lega upp á margbrotinn hátt þannig
að saman spila ljós og skuggar svart-
listarinnar og línuspil listamannsins,
einatt í hárfínni hrynjandi við mynd-
efnið. Hann er fínlegur listamaður og
myndir hans næmar og oft ljúfar. Í
þeim má sjá dýrmætar heimildir um
lífsmáta sem ekki er lengur okkar og
báta sem ekki róa aftur til fiskjar, en
þar er líka að finna mannlegan streng
sem tíminn fær ekki grandað. Ekki
síst eru verk hans vitnisburður um
ötulan listamann með eigin sýn á
veruleikann.
Grafíksafn Íslands
Kjartan Guðjónsson, grafíkverk og
bækur
Til 31. maí. Opið fim. til sun. frá kl. 14-
18. Aðgangur ókeypis.
RAGNA
SIGURÐARDÓTTIR
MYNDLIST
Heimur í svörtu og hvítu
Morgunblaðið/Kristinn
Svartlist Ein af dúkristum Kjartans á sýningunni, mynd af daglegu lífi
fólks eins og hann er kunnur fyrir.
Inntökupróf - lau. 6 / 6 / 09 umsóknarfrestur til 3.júní
Eins árs undirbúningur fyrir nám í
hönnun - myndlist eða arkitektúr.
Um 80% útskrifaðra nemenda fara
áfram til náms á háskólastigi.
www.myndlistaskolinn.is
Leir og
tengd efniMÓTUN
MYNDLISTA- OG
HÖNNUNARSVIÐ
Mótun A-hluti og C-hluti umsóknarfrestur til 3.júní
Myndlista- og hönnunarsvið (fornám) skólaárið 2009-2010 - 2 annir fullt nám í dagskóla
Mótun - leir og tengd efni skólaárið 2009-2010 - 2ja ára myndlista- og hönnunarnám
Námið er tilraunastofa þar sem efni,
aðferðir og hugmyndir mætast.
Ný námsbraut - leið til BA gráðu.
www.myndlistaskolinn.is
www.myndlistaskolinn.is