Nýtt kvennablað - 01.02.1942, Blaðsíða 5

SPÍTT
KVEMNABLAÐ
2. árg. -[5.-6. tbl.
Jan.-febr. 1942.
Almenningsþvottahús.
Eiris og öllum niun kunnugl, hefir slöðugl
verið að færast nieir og meir i það horf hin sið-
uslu ár, að húsmæður geti ekki fengið slúlkur
sér lil hjálpar við heimilisstörf. Á þetta jafnt
við lil sveita og sjávar. Ungu slúlkurnar vilja
ekki fara i vistir, ef þær eiga nokkurs annars
úrkosta. Þetla er staðreynd, sem við verðum að
horfast í augu við, og við verðum einnig að gera
okkur ljóst, að það má leljast nókkurnveginn
vist, að þeir tímar koma ekki aftur, að alþýðu-
lieimili geti notað lil muna aðkeypta hjálp við
hin daglegu störf. Til þess er vinnukrafturinn
of' dýr og framboðið o.f lííið.
í sannleika sagt er heldur ekki hægt að
harma það, þó að stúlkurnar geri nú hærri
kröfur hvað laun og aðhúnað snertir, jafnvel
þó afleiðingin verði sú, að allur þorri heimila
hafi ekki ráð eða tök á að halda vinnukonu.
En um leið og við viðurkennum þann veru-
leika, að það muni þýðingarlausl fyrir okkur
að dreyma um hjálparstúlkur eins og fyrr á
árum, þá förum við að leita að ráðum til að
lélta heimilisstörfin, og vil ég þá sérstaklega
snúa mér að Reykjavík og þar með bæjúnum
yfirleitt.
Það má með sanni segja, að slórfelldar breyt-
ingar hafi orðið síðuslu áratugi. Rafmagn er
komið í stað olíulampa og kolaeldavéla, renn-
andi vatn leitt í hvert eldliús í slað þess að áður
þurftí að sækja það í hrunna, slundum all-
langan veg, og skólp þurfum við ekki framac
að rogast með úl í göturæsi. Og nú síðast eigum
við von á hitaveitunni, heitu valni, sem hitar
upp hýbýli okkar, svo að við ekki þurfum ð
basla með kol og ösku, reykurinn hverfUr úr
bænum, en loftið verður hréint og tærl.
Þetta alll er geysilegur vinnusparnaður og
þægihdi, og svo mikil bylting á heimilishátlum,
að þeir, sem ekki þekkja annað en nútímann,
munu vart geta skilið þann mun.
En svo stórstigar framfarir sem þetta eru,
og fleira, sem ekki er talið hér, þá er það saml
ekki nóg lil að rnæta hinu breytta viðhorfi i at-
vinnuhállum og fólksekhmni, sem stafar af
hinni miklu eflirspurn, sem er eftir hverskonar
vinnukrafli.
Okkur vantar ennþá mörg dagheimili, svo
að mæður, sem þurfa að ganga til vinnu, geti
haft börn sín þar á daginn.
Okkur vantar marga leikskóla fyrir börn inn-
an skólaskyldualdurs, þar sem húsmæður, sem
eru einar m,eð lílil börn, geli komið þeim fyrir
nokkrar stundir daglega, eða þegar þær geta
ekki gætt þeirra sjálfar, vegna starfa eða af
öðrum ástæðum.
Og okkur vantar almennings-þvottahús. —
Þvottar á mannmörgum heimilum eru með
erfiðari verkum.
Margar húsmæður, seni hafa um stór heim-
ili að hugsa, en eru stúlkulausar, voru vanar
að taka þvottakonu til stórþvotta. Sömuleiðis
þær, sem heilsuveilar eru, eða ef iasleiki var á
heimilinu eða aðrar ástæður voru fyrir hendi,
er gerðu það að verkum, að húsmóðirin vildi
ekki bæla þvottinum við önnur störf sín.
Nú eru þvottakonurnár horfnár eins og vinnu-
konurnar.
En við skulum, ekki heldur harma það. Lang-
flestar þær konur, sem gerðu sér atvinnu að
þvi að þvo þvotta í húsum, voru aldraðar,
þreyttar og vinnulúnar og við skulum vona,
að þær þurfi aldrei að hverfa að þvottabölun-
um aftur, né aðrar í þeirra stað.
Mér er meira að segja nær að spá þvi, að eftir
10—20 ár verði hugtakið „þvottakona", eins
og það nú er notað, jafn úrelt og orðið „vatns-
karl", sem flestir gamlir Reykvíkingar kannast
við, lætur i eyrum þeirra, sem nú vaxa upp í
bænum.
Reykjavík stendur líklega flestum bæjum