Morgunblaðið - 21.06.2009, Síða 6

6 FréttirVIKUSPEGILL
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JÚNÍ 2009
LAGERSALA LÍN DESIGN
www.lindesign.is/lagersala
Úrval rúmteppa, púða, dúka, rúmfatnaðar ásamt ýmsu öðru.
Sýniseintök og lítillega útlitsgallaðar vörur með allt að
80% afslætti.
Lagersalan er á Malarhöfða 8, í brekkunni fyrir aftan Ingvar
Helgason. Opið í dag, sunnudag, 10–16.
AÐEINS ÞESSA EINU HELGI.
FRÉTTASKÝRING
Eftir Þórð Snæ Júlíusson
thordur@mbl.is
Hollensku lagaprófessorarnir
Adrienne de Moor-van Vugt og
Efgar du Perron skiluðu í byrjun
vikunnar skýrslu til neðri deildar
hollenska þingsins um vöxt Ice-
save-reikninganna þar í landi.
Niðurstaða skýrslunnar er af-
dráttarlaus á þann veg að hol-
lenski seðlabankinn (DNB), sem
hollenska fjármálaeftirlitið heyrir
undir, gat lítið sem ekkert beitt
sér til að stöðva vöxt reikning-
anna. Slíkt hefði verið í andstöðu
við lög og reglugerðir Evrópu-
sambandsins (ESB) og hefði auk
þess nær örugglega orsakað
áhlaup á Landsbankann, ekki
bara í Hollandi, heldur hvar sem
hann starfaði. Í skýrslunni er til-
tekið að eftirlit með og ábyrgð á
starfsemi Landsbankans hefði
hvílt á íslenska Fjármálaeftirlit-
inu (FME). Bankinn sjálfur og
FME báru því fulla ábyrgð á
vextinum og þeim afleiðingum
sem af honum leiddu.
Í skýrslu hinnar óháðu rann-
sóknarnefndar eru staðhæfingar
hollenskra ráðamanna um að
DNB hefði fengið rangar upplýs-
ingar um stöðu Landsbankans og
greiðsluþol íslensku bankanna í
septembermánuði 2008 endur-
teknar. Ennfremur er vitnað í
símtöl, bréfaskriftir, símbréf og
fundi sem eiga að staðfesta þenn-
an skilning.
90 milljarðar lenda á Hollandi
Þegar Icesave-reikningunum í
Hollandi var lokað í október síð-
astliðnum voru viðskiptavinir
þeirra orðnir 114.136 talsins.
Heildarinnistæður voru 1.674
milljónir evra, eða um 300 millj-
arðar króna. Þeim hafði fækkað
töluvert á síðustu dögunum fyrir
fall Landsbankans þegar forsjálir
viðskiptavinir fluttu sparifé sitt
annað. Samkvæmt samkomulagi
sem íslenska ríkið gerði við það
hollenska fyrir skemmstu mun
Tryggingasjóður innstæðueigenda
á Íslandi greiða 71 prósent af
þeirri upphæð. Ef hann getur
ekki greitt upphæðina mun ís-
lenska ríkið greiða það sem upp á
vantar. Restin, um 90 milljarðar
króna, mun falla á hollenska inni-
stæðutryggingakerfið.
Icesave-hamfarirnar í Hollandi
 Skýrsla óháðrar rannsóknarnefndar um vöxt Icesave-reikninganna skilað til hollenska þingsins í vikunni
 Niðurstaða sú að ábyrgðin hafi hvílt hjá Landsbankanum og FME  Hollendingar gátu ekki stöðvað vöxtinn
31. mars 2006 Hollenska seðlabankanum
(DNB) tilkynnt að Landsbankinn hyggist
hefja útlánastarfsemi í Hollandi.
Byrjun árs 2007 Landsbankinn fær leyfi til að
taka við innlánum í Hollandi í gegnum útibú en
nýtir það leyfi ekki fyrr en í maí árið eftir.
28. febrúar 2008 Landsbankinn skrifar bréf
til DNB og kvartar yfir því að það gangi of
hægt fyrir bankann að fá leyfi til að hefja starf-
semi. Þar segir að DNB hafi engar forsendur
til að neita bankanum um starfsleyfi.
16. maí Háttsettur starfsmaður DNB sendir
frá sér minnisblað þar sem hann bendir á þá
áhættu sem fylgi innlánatöku Landsbankans í
landinu í gegnum útibú. Þar kemur fram að
mikill vafi leiki á stöðugleika íslenska efna-
hagskerfisins og íslenskra fjármálafyrirtækja.
Fjölmörg teikn hafi verið á lofti um að vöxtur
þeirra hefði verið óábyrgur. Niðurstaða hans
var hins vegar sú að samkvæmt reglum Evr-
ópusambandsins (ESB) gæti DNB ekkert gert
til að stöðva starfsemi Icesave-reikninganna í
Hollandi.
23. maí Landsbankinn fær leyfi til að hefja inn-
lánatöku í gegnum Icesave-reikninganna. .
Samkvæmt samkomulaginu myndi hinn ís-
lenski tryggingasjóður innstæðueigenda
tryggja innstæður á Icesave-reikningunum
upp að 20.887 evrur, líkt og tilskipun ESB um
lágmarkstryggingar sagði til um.
29. maí Icesave- reikningar Landsbankans
opnaðir sem útibú í Hollandi. Yfirlýst markmið
stjórnenda Landsbankans var að ná inn 500
milljónum evra í gegnum reikningana fyrir
árslok 2008. Til þess að ná þessu takmarki
buðu Icesave-reikningarnir upp á mun hærri
innlánsvexti en önnur fjármálafyrirtæki á hol-
lenska markaðinum. Því flykktust Hollend-
ingar með sparifé sitt inn á Icesave-reikning-
anna. Alls voru fjórtán þúsund slíkir
reikningar stofnaðir fyrstu vikuna.
7. júní Hollenskur hagfræðiprófessor, Jaap
Koelewijn, skrifar grein í hollenskt dagblað
þar sem hann varar við því að íslenskir bankar
séu að færa sig yfir í innlánasöfnun erlendis
vegna áhrifa lánsfjárkreppunnar á þá. Hann
bendir á að innstæður þeirra sem leggja fé sitt
inn á Icesave-reikningana séu ekki tryggðar af
hollenska innstæðutryggingakerfinu.
9. júní Minnisblað unnið innan DNB. Umfjöll-
unarefni þess er staða útibúa íslensku bank-
anna á erlendri grundu og þau miklu áhrif sem
hin alþjóðlega lánsfjárkreppa hefur á íslensku
bankana. Þar kemur fram að samkvæmt Blo-
omberg séu íslensku bankarnir „áhættusækn-
ustu banka í heiminum.“
3. júlí Hollenski seðlabankinn sendir Fjár-
málaeftirlitinu (FME) bréf þar sem farið er
fram á viðræður vegna áhættusækni íslensku
bankanna og þeirrar áhættu sem fylgir net-
reikningum þeirra.
12. ágúst Stjórn hollenska Seðlabankans
ákveður að bregðast við vexti Icesave-
reikninganna í Hollandi og ákveður að frekari
vöxtur sé ekki ásættanlegur. Á þessum tíma
höfðu verið stofnaðir 85 þúsund reikningar og
innstæður þeirra námu um einum milljarði
evra.
14. ágúst Sendinefnd frá hollenska fjármála-
eftirlitinu, sem heyrir undir DNB, kemur til
Íslands til að funda með FME og forsvars-
mönnum Landsbankans. FME kynnir fyrir
sendinefndinni að ellefu milljarðar króna séu í
hinum íslenska tryggingasjóði innstæðueig-
enda og auk þess séu um sex milljarðar króna
til í tryggingum. Óháða rannsóknarnefndin
vísar í skýrslu þar sem FME segir íslenska
hagkerfið ekki eiga í neinum vandræðum og að
enginn sjáanleg vandræði fylgi örum vexti
bankanna. Þeir gætu vaxið enn frekar. Hol-
lendingarnir fara fram á að Icesave-innlánin
verði stöðvuð en Landsbankinn vill ekki verða
við því. FME varar enn fremur við því að það
gæti leitt til áhlaups á bankann.
Landsbankinn býðst í staðinn til þess að
grípa til þríþættra aðgerða: a) að draga úr
auglýsingum og annarri markaðssetningu Ice-
save til að auka ekki eftirspurn, b) að hleypa
ekki af stokkunum nýjum tegundum Icesave-
reikninga í byrjun september líkt og stefnt var
að, c) að ein evra yrði lögð inn í hollenska
seðlabankann fyrir hverja evru sem kæmi inn
á Icesave-reikninganna umfram 1.150 millj-
ónir evra í nokkurs konar varasjóð. Ekki er
tekin afstaða til þessa tilboðs.
15. ágúst FME sendir DNB tölvupóst þar sem
lýst er undrun yfir því að vilji sé til að stöðva
innlánatöku Landsbankans í Hollandi. Engin
ástæða sé til þess, enda sé staða Landsbank-
ans heilbrigð. Auk þess sé takmörkun á útlán-
um í andstöðu við Evrópureglur.
19. ágúst Icesave-reikningarnir í Hollandi
orðnir rúmlega 90 þúsund talsins og innstæður
á þeim nema um 1,2 milljörðum evra.
21.-22. ágúst Tölvupóstsamskipti eiga sér stað
milli DNB og Landsbankans. Landsbankinn
leggur fram ýmis gögn, meðal annars „Confi-
dence Crisis Manual“ og „Liquidity Conti-
gency Plan.“ DNB fer fram á að sjá nið-
urstöður álagsprófa Landsbankans.
25. ágúst Nout Wellink, seðlabankastjóri Hol-
lands, tilkynnir Wouter Bos, fjármálaráðherra
land ins áhyggjur sínar af Icesave reikning-
unum.
27. ágúst Forsvarsmenn Landsbankans fara
til Amsterdam á fund Nout Wellink þar sem
hann lýsir yfir miklum áhyggjum sínum af
hröðum vexti Icesave-reikninganna. Wellink
átti einnig í samskiptum við FME þennan
sama dag af sömu ástæðu. Landsbankamenn
endurtaka tilboð sitt um þríþættar aðgerðir.
Engin afstaða tekin til tilboðsins um innlagnir
í hollenska seðlabankann, sem segir þó að til-
lögurnar séu skref í rétta átt. Þær taki þó ekki
á þeim grundvallarvanda sem íslenskt efna-
hagskerfi og íslensku bankarnir standi frammi
fyrir.
Niðurstaða fundanna verður sú að Lands-
bankinn hættir við nýju Icesave-reikningana
og dregur mjög úr auglýsingum. Samþykkt að
halda áfram viðræðum um með hvaða hætti
starfsemi bankans í Hollandi geti haldið
áfram. Meðal annars ákveðið að vinna að því
að flytja Icesave-reikningana inn í dótturfélag,
og þar með undir hollenska innstæðutrygg-
ingakerfið. Ef þetta hefði verið gert þá hefði
Ísland ekki borið neina ábyrgð á Icesave-
innstæðunum í Hollandi.
2. september Hollenski seðlabankastjórinn
hefur samband við FME símleiðis og lýsir yfir
miklum áhyggjum sínum. Hann segir að það
verði að frysta starfsemi bankans í landinu. Ef
eitthvað fari úrskeiðis þá séu hvorki hollenski
seðlabankinn né Íslendingarnir nægilega
undirbúnir til að takast á við það. Svipaðar að-
stæður gætu skapast og þegar hollenski bank-
inn Van der Hoop varð gjaldþrota, en þá
þurftu fjölmargir innstæðueigendur að leita til
hollenska innstæðutryggingakerfisins til að fá
lágmarkstryggingar greiddar.
10. september Yfir 100 þúsund Icesave-
reikningar hafa verið stofnaðir í Hollandi og
innstæður á þeim nema meira en 1,5 millj-
örðum evra.
22. september Landsbankinn svarar spurn-
ingum hollenska seðlabankans um áhrif gjald-
þrots Lehman Brothers á bankann.
23. september Landsbankinn sendir bréf til
FME og DNB þar sem brugðist er við kröfu
um frystingu. Bankinn hafði leitað liðsinnis
þekktrar lögmannsstofu og komist að þeirri
niðurstöðu að Evrópulög heimiluðu DNB ekki
að bregðast við innlánasöfnun bankans með
frystingu. Bankinn ítrekar fyrra tilboð sitt um
að leggja inn eina evru fyrir hverja sem þeir
taka í innlán yfir 1.150 milljónum evra.
29. september Yfir 130 þúsund Icesave-
reikningar hafa verið stofnaðir í Hollandi og
innstæður á þeim nema meira en 1,7 millj-
örðum evra.
7. október FME tekur yfir Landsbankann og
Icesave-reikningunum er lokað. DNB telur að
Landsbankinn og FME hafi veitt sér rangar
og ófullnægjandi upplýsingar um stöðu bank-
ans.
9. október Fjármálaráðherra Hollands, Wou-
ter Bos, ákveður að tryggja allar innstæður
upp að 100 þúsund evrum og ákvörðunin er
afturvirk að falli Landsbankans. Hann hótar
auk þess að draga íslensk stjórnvöld fyrir
dómstóla og segir við tímaritið Elsevier að „ef í
ljós kemur að rangar upplýsingar hafi verið
veittar er ljóst að framundan eru málaferli við
íslensk stjórnvöld.“
11. október Tilkynnt að samkomulag hafi náðst
milli íslenskra og hollenskra stjórnvalda vegna
Icesave á heimasíðu íslenska forsætisráðu-
neytisins. Samkvæmt því myndu hollensk yfir-
völd lána Íslendingum 1,1 milljarð evra til að
mæta skuldbindingum sínum vegna Icesave.
Lánið átti að vera til tíu ára á 6,7 prósent vöxt-
um og lántakandinn átti að vera íslenska ríkið.
14. október Wouter Bos kemur fram í hol-
lenska sjónvarpinu og segir að íslensk yfirvöld
hafi talið þeim hollensku trú um það á fundum
í ágúst að íslensku bankarnir væru stöðugir og
að þeir væru ekki að falla.
4. desember Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að leiða til lykta samninga við við-
eigandi stjórnvöld vegna innstæðna í útibúum
íslenskra banka á EES-svæðinu, þar með tald-
ar Icesave-innstæður.
11. desember Hollendingar hefja útgreiðslu til
þeirra sem áttu fé inni á Icesave-reikning-
unum.
5. júní Samkomulag næst milli íslensku Ice-
save-samninganefndarinnar annars vegar og
Hollendinga og Breta hinsvegar um að ríkis-
sjóðir landanna tveggja láni íslenska trygg-
ingasjóði innstæðueigenda samtals um 700
milljarða króna í evrum og pundum. Vextir
lánanna eru 5,5 prósent, þau eru til fimmtán
ára. Fyrstu sjö árin þarf ekki að greiða af lán-
inu en eignir gamla Landsbankans eiga þó að
notast til að ganga upp í það á þeim tíma. Síðan
á að greiða lánið í 32 ársfjórðungslegum af-
borgunum. Íslenska ríkið er í ábyrgð fyrir lán-
inu og það skýrist árið 2016 hvort, og þá
hversu mikið, íslenskir skattgreiðendur þurfa
að greiða vegna þess.
16. júní Óháð rannsóknarnefnd skilar inn
skýrslu til neðri deildar hollenska þingsins þar
sem fram kemur að hollenski seðlabankinn gat
lítið sem ekkert beitt sér til að stöðva vöxt Ice-
save-reikninganna þar í landi. Eftirlit með
þeim, og Landsbankanum, heyrði undir FME.