Morgunblaðið - 01.07.2009, Page 12

12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. JÚLÍ 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Magnús Halldórsson
magnush@mbl.is
„ÞVÍ er ekki að leyna að við höfum
miklar áhyggjur af því að verk-
efnaskortur verði mikið vandamál frá
haustmánuðum. Það er raunveruleg
hætta á því að verkefni verði lítil sem
engin fyrir verkfræðistofur í landinu á
síðari hluta ársins ef ekkert verður að
gert,“ segir Magnús Baldursson,
framkvæmdastjóri Félags ráð-
gjafaverkfræðinga.
Samtök iðnaðarins, Samtök at-
vinnulífsins og forsvarsmenn fyr-
irtækja í tækni- og iðngreinum hafa
viðrað áhyggjur sínar við stjórnvöld,
m.a. í viðræðum um stöðugleikasátt-
mála, af því að verkefnastaða fyr-
irtækja með þúsundir starfsmanna
geti snarversnað á næstu mánuðum.
Þetta á ekki síst við um verk-
fræðistofur og aðra þá sem annast
undirbúning framkvæmda, svo sem
skipulagsvinnu fyrir sveitarfélög og
hönnun vega. Á milli 3-4.000 verk- og
tæknifræðingar eru skráðir í stétt-
arfélag og regnhlífarsamtök hér á
landi. Vegagerðin hefur ákveðið að
skera niður útboð á þessu ári, umfram
þau 12 sem þegar hafa farið fram. Þá
ríkir óvissa um framhald verkefna á
vegum sveitarfélaga þar sem fyrir-
sjáanlegt er að þau þurfa að skera nið-
ur og eftir atvikum fresta verkefnum.
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri á
Ísafirði og formaður Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga, segir vinnu
marga sveitarfélaga við aðalskipulag
ljúka á þessu ári. Upphaflega var
áætlað að sveitarfélög myndu ljúka
gerð aðalskipulags á síðasta ári en
mörg þeirra eru enn að vinna að því, í
samstarfi við verkfræðistofur og sjálf-
stætt starfandi sérfræðinga.
Halda þekkingu í landinu
Halldór segir áherslu sveitarfélaga
vera þá að verja grunnþjónustuna, þ.e.
skólastarfið og félagsþjónustu. „Þetta
kann að hljóma einfalt og sjálfsagt
markmið. En í þessu felst að önnur
verkefni, þar á meðal fjárfestingar
vegna t.d. skipulagsvinnu, eru skorin
niður eða þeim frestað. Ég hef heyrt
af áhyggjum margra í þessari gríð-
arlegu mikilvægu starfsstétt sem
tækni- og sérfræðimenntað fólk er
hluti af. Því miður verður nið-
urskurður hins opinbera eflaust sárs-
aukamikill fyrir þennan hóp, en það
verður að búa þannig um hnútana að
þekkingin fari ekki í stórum stíl úr
landi.“
Þorbergur Karlsson, stjórnar-
formaður VSÓ-ráðgjafar, segir hætt-
una á því að „verkefnaskúffan tæmist“
vera fyrir hendi. „Við höfum orðið var-
ir við það að stofnanir og sveitarfélög
hafa verið að loka á það að úthýsa
verkefnum og reynt þá frekar að
vinna þau með eigin starfsmönnum.
Þetta er ekki algilt, en óneitanlega
kemur þetta illa við okkar geira. Það
er nauðsynlegt í þessu samhengi að
framtíðaráform sveitarfélaganna og
hins opinbera, yfir næstu ár, verði
ljós.“
Verkfræðistofur hafa á undan-
förnum mánuðum, allt frá bankahruni,
lagt mikið upp úr því að afla verkefna
erlendis. Sérstaklega hafa stofur horft
til Noregs og Kanada. A.m.k. á annan
tug verkfræðinga eru að störfum í
þessum löndum, samkvæmt upplýs-
ingum frá Verkfræðingafélagi Ís-
lands. Nokkurn tíma getur þó tekið að
komast inn á erlenda markaði og taka
þátt í útboðum vegna verkefna þar.
Byggja þarf upp markaðsþekkingu
áður en hægt er að sinna verkefnum.
Hætta á að skúffan tæmist
Morgunblaðið/Ómar
Byggingar Vaxandi áhyggjur eru vegna erfiðrar stöðu á fasteignamarkaði.
 Stjórnarformaður VSÓ-ráðgjafar segir raunverulega hættu á því að „verkefnaskúffan“ fyrir iðn- og
verkfræðigeirann tæmist  Nauðsynlegt er að efla fasteignamarkaðinn með öllum tiltækum ráðum
Verkfræðistofur sjá fram á erfiða
tíma næstu mánuði vegna fyrir-
sjáanlegs skorts á verkefnum.
Það þarf að koma í veg fyrir að
þekking fari í stórum stíl úr landi,
segir Halldór Halldórsson. Byggingaverkfræði 3 11 24 31 52 64 68 69
Vélaverkfræði 6 14 20 24 36 40 38 38
Rafmagnsverkfræði 4 7 14 17 21 22 25 23
Efnaverkfræði 1 1 3 1 2
Matvælaverkfræði 1 1
Iðnaðar-,kerfis- og
rekstrarverkfræði 6 68 57 63 66 65 78 81
Arkitekt 11 24 35 63 132 141 131 130
Innanhúsarkitekt 8 15 17 30 39 38 39 36
Landslagsarkitekt 1 8 11 8 10 11
Skipulagsarkitekt 1 1 1 1 1 1
Húsgagnaarkitekt 2 2 2 2 2 2 2 2
Byggingatæknifræði 4 12 27 37 62 68 78 78
Dagsetning: okt. nóv. des. jan. feb. mar. apr. maí
2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2009
Fjöldi atvinnulausra eftir stéttum
„Eitt af því sem verður að gera, til
þess að efla fjárfestingu í landinu,
er að koma meira lífi í fast-
eignamarkaðinn,“ segir Þorbergur
Karlsson, stjórnarformaður VSÓ-
ráðgjafar.
Hann segir vandamálin á fast-
eignamarkaðnum vera mikil, eftir
offjárfestingu víða. Hins vegar sé
nauðsynlegt að grípa til aðgerða
sem líklegar eru til þess að efla
tiltrú þeirra sem eiga viðskipti á
fasteignamarkaði. „Ég tel eina
áhrifaríkustu leiðina til þess að
efla efnahag landsins vera að út-
færa nákvæmlega leiðir til þess að
efla fjárfestingu á fasteignamark-
aði. Bein störf er tengjast þeim
markaði skipta þúsundum en það
eru ekki síst óbeinu áhrifin sem
horfa þarf til. Til framtíðar litið
getur það verið mjög alvarlegt
mál, fyrir næstum alla verslun í
landinu, iðnað og sérfræðistörf, ef
fasteignamarkaðurinn lifnar ekki
við. Hann er svo gott sem frosinn í
augnablikinu og erfitt að sjá að
það breytist í bráð,“ segir Þor-
bergur.
Allt frá því í október, þegar
bankakerfið hrundi, hafa atvinnu-
horfur ýmissa stétta er tengjast
sérfræði- og iðngreinum versnað
til muna, eins og sést á tölunum
hér að ofan. Sérstaklega hafa
stéttir sem tengjast fast-
eignamarkaðnum farið illa út úr
því. Arkitektar hvað verst, en í
heild voru um 180 arkitektar at-
vinnulausir í lok maí samkvæmt
tölum frá Vinnumálastofnun.
Líf þarf að komast í fasteignamarkaðinn
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
TÆKNILEGIR erfiðleikar og
uppákomur urðu þess valdandi að
jarðvarmavirkjun HS Orku í
Svartsengi tók meiri orku upp úr
jörðinni á síðasta ári en gert var
ráð fyrir samkvæmt forsendum
starfsleyfis. Þetta varð hins vegar
ekki til þess að orkuverið skilaði
frá sér meira rafmagni en leyfið
gerði ráð fyrir. Þetta segir Jón Júl-
íusson, forstjóri HS Orku. Ekki
hafi því verið um að ræða orkusölu
í leyfisleysi.
26% aukning í orkunotkun
Fyrirtækið hefur fengið frest til
15. júlí til að svara Orkustofnun
(OS) um ástæður þess að orkunotk-
unin jókst miklu meira en áætlanir
gerðu ráð fyrir, eftir stækkun orku-
versins um 30 megavött í byrjun
síðasta árs. Samkvæmt skýrslu
Vatnaskila fyrir árið 2008, sem OS
vísaði til í bréfi sínu, var ráðgert að
uppdæling orku myndi aukast um
3-7% við stækkun virkjunarinnar.
Hins vegar jókst hún um 26% árið
2008, eða fimmtungi meira en gert
var ráð fyrir.
„Þetta er umfram þær forsendur
sem lagðar voru til grundvallar
leyfinu,“ segir Jón. „Við lentum í
ákveðnum vandamálum með jarðsjó
og svo hefur gufupúðinn ekki stað-
ist alveg. Þetta er sambland af
ýmsum þáttum,“ bætir hann við.
Hann segir að fyrrnefnd aukning
sé svokölluð hrávarmataka, það
magn af gufu og jarðsjó sem dælt
sé upp úr jörðinni. Sá massi hafi
aukist umfram áætlanir.
Niðurdæling tafðist á árinu
Þá þarf fyrirtækið einnig að
svara því hvort og þá hvers vegna
affallslón virkjunarinnar séu stærri
en heimilt er samkvæmt leyfi. Jón
segir að niðurdæling hafi tafist
nokkuð á síðasta ári en einnig þurfi
að hafa það í huga að við slíka að-
gerð þurfi menn að þreifa sig
áfram. Ef farið sé of geyst í nið-
urdælingu geti hún orðið til þess að
kæla jarðhitasvæðið sem er verið
að nýta. Hann leggur áherslu á að
fyrrnefnd aukning í orkunotkun sé
nefnd til lengri tíma litið, en OS
telji ástæðu til að fá skýringar á
þessu fráviki á síðasta ári.
OS sendi afrit af bréfi sínu til
Grindavíkurbæjar og Heilbrigð-
iseftirlits Suðurnesja. Jón segir að
unnið sé að greinargerð vegna
þessa og að henni verði skilað tím-
anlega, væntanlega fyrir vikulokin
og fyrirspurnum OS þar svarað lið
fyrir lið.
HS Orka ekki selt raforku án leyfis
 HS Orka hefur frest til 15. júlí að skýra of mikla orkunotkun fyrir Orkustofnun
 Tæknilegir erfiðleikar ollu of mikilli varmatöku, segir Jón Júlíusson forstjóri
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Svartsengi Að sögn forstjórans voru tæknileg viðfangsefni þess valdandi
að orkunotkunin jókst meira árið 2008 en leyfisveiting gerði ráð fyrir.
Fyrirhuguð eigendaskipti að HS
Orku myndu gera Geysi Green
Energy og erlendan samstarfs-
aðila þess, Magma Energy, að ráð-
andi hluthöfum með 66% hlut. Á
fimmtudag voru lögð fyrir bæj-
arráð Reykjanesbæjar drög að
samkomulagi bæjarins um sölu á
34,7 prósent hlut hans til þeirra.
Greiða á þrettán milljarða króna
fyrir hlutinn. Tæpir þrír milljarðar
verða greiddir í reiðufé, sex millj-
arðar króna með skuldabréfi til sjö
ára, auk þess sem Reykjanesbær
fær hlut GGE í HS Veitum.
Magma er einnig talið áhuga-
samt um að kaupa 15,6% hlut
Orkuveitu Reykjavíkur í HS Orku.
HS Orka á leið í hendur erlends fyrirtækis?
STEFÁN B. Sigurðsson, nýr rektor
Háskólans á Akureyri, tók í gær við
lyklavöldum af forvera sínum, Þor-
steini Gunnarssyni.
Stefán tekur formlega til starfa í
dag. Hann var forseti læknadeildar
Háskóla Íslands en sagði upp pró-
fessorsstöðu sinni. „Ég hefði getað
sótt um launalaust leyfi og margir
voru hissa á að ég skyldi segja upp
stöðunni, en mér finnst það tákn-
rænt; ég ætla heilshugar að hella
mér út í þetta starf og ætla ekki að
hafa varahjól fyrir sunnan,“ sagði
Stefán við Morgunblaðið í gær.
Hann á virðulegt forsetabréf, með
innsigli Vigdísar Finnbogadóttur,
frá því hann var skipaður í stöðu pró-
fessors við HÍ. „Það er tákn gamalla
tíma, þegar menn voru æviráðnir,“
sagði hann. „Mér er efst í huga
þakklæti fyrir þessi 15 ár sem ég hef
verið rektor,“ sagði Þorsteinn í gær.
Vill ekki
varahjól
Glaðir Stefán B. Sigurðsson og Þor-
steinn Gunnarsson við athöfnina.
Sagði upp við HÍ