Morgunblaðið - 01.07.2009, Blaðsíða 23
Umræðan 23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. JÚLÍ 2009
HOLTAGÖRÐUM GLÆSIBÆ KRINGLUNNI SMÁRALIND SÍMI 545 1500
Öll helstu merkin í tjöldum: TNF, High Peak, Mountain Equipment og Fjallräven.
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/U
T
I
46
57
3
06
/0
9
High Peak Ancona 4
Rúmgott 4 manna fjölskyldutjald.
Vatnsvörn 3.000 mm. Yfirlímdir saumar.
Dúkur í fortjaldi. 2 inngangar. Hæð 190 cm.
Verð 44.990 kr.
Einnig fáanlegt 5 manna, verð 52.990 kr.
High Peak Como 4
Tvískipt innratjald með fortjaldi á milli.
Stöðugt í vindi. Vatnsvörn 2.000 mm.
Yfirlímdir saumar. Hæð 190 cm.
Verð 29.990 kr.
Einnig fáanlegt 6 manna, verð 39.990 kr.
High Peak Nevada
Sígilt 3 manna kúlutjald með fortjaldi.
Vatnsvörn 2.000 mm. Yfirlímdir saumar.
Hæð 120 cm.
Verð 16.990 kr.
Tjaldaúrvalið er í Tjaldalandi
SUÐURLAN
DSBRAUT
SUÐURLAN
DSBRAUT
GNOÐAR
VOGUR
GLÆSIBÆ
R
T
B
R
1
T
B
R
2 ÁL
F
H
E
IM
A
R
Tjaldaland
Uppsett tjöld
til sýnis
alla virka daga
frá kl. 10-17.
ÉG TÓK upp á því
að telja hjá fjörutíu
mælendum í sjónvarpi
og útvarpi hvernig
þeir bæru fram þágu-
fall fleirtölu með
greini, hvort þeir
segðu skólunum eins
og stafsetningin bend-
ir á, eða skólonum
eins og nærri allir Ís-
lendingar hafa vanist
um aldir. Nærri því allir, segi ég.
Mér hefur nefnilega verið sagt að
það hafi tíðkast, að minnsta kosti
fram á síðustu öld, að ýmsir Vest-
ur-Skaftfellingar notuðu unum-
framburðinn. Svo fræddi mig til
dæmis Magnús Bjarnfreðsson og
gömul vinkona mín Margrét Auð-
unsdóttir hafði sömu sögu að segja.
Og Benedikt frá Hofteigi sagðist
fyrst hafa heyrt þennan unum-
talsmáta hjá barnakennara nokkr-
um úr Mýrdal. En þetta er tæplega
gamalt fyrirbæri i sýslunni; hefð-
bundinn onum-framburður meist-
arans Sigurbjörns biskups úr Með-
allandinu er eindregið vitni um það.
En nú orðið munu vera allmörg
heimili á landinu þar sem fullorðna
fólkið hefur ályktað að samkvæmt
stafsetningunni sé „réttara“ að
hafa unum-framburðinn. Það hefur
vanið sig á hann og haft hann fyrir
börnunum, þó að stundum gleymist
sá góði ásetningur ef skipt er
skapi: Ekki henda buxonum á gólf-
ið.
Útkoman af hlustuninni var
þessi:
23 fréttamenn voru staðfastir í
onum-framburði sínum.
10 virtust sjálfum sér sam-
kvæmir í unum-framburði.
7 voru þeir sem reyndu oft að
hafa stafsetningartalsmátann, -un-
um, en eðlið sagði gjarnan til sín ef
þeir urðu ákafir í tali, til dæmis um
Suðurlandsskjálftann mikla og
minntust þá skelfdir á „sprungur í
vegonum.“
Þetta tómstundagaman mitt vek-
ur óneitanlega til hugsunar um það
hvert verði framhaldið
í framburðarmálum
fjölmiðlamanna. Fara
þeir að laga framburð
sinn fullkomlega eftir
stafsetningunni?
Hætta menn að segja
lángur og laung og
taka upp þann tals-
máta sem Jón Baldvin
og sýslumaðurinn á
Selfossi hafa reyndar
fullkominn vestfirskan
rétt til að bera sér í
munn: langur og löng?
Hættir fólk að segja adlir og tekur
upp framburðinn al-lir í staðinn.
Verður bráðum enginn Gvuðmund-
ur til í mæltu máli, heldur eintómir
Guðmundar? Guð gefi að svo verði
ekki.
Hvernig sem svarið við þessum
spurningum ræðst ættu kennarar,
einkum í grunnskólum, að leggja
meiri áherslu á hefðbundið talað
mál og framsögn nemanda en nú er
gert. Notkun talmáls er margfalt
meiri en ritmáls og mótar mjög
samskipti fóks og menningu þjóð-
arinnar. Það ættu sjónvarps- og út-
varpsmenn líka að hafa í huga.
Sennilega hafa þeir meiri áhrif á
málfar en kennararnir.
Bókstaflegur fram-
burður í fjölmiðlum
Eftir Pál
Bergþórsson
Páll Bergþórsson
» Verður bráðum eng-
inn Gvuðmundur til í
mæltu máli, heldur ein-
tómir Guðmundar? Guð
gefi að svo verði ekki.
Höfundur er veðurfræðingur og rit-
höfundur.
Í MORGUN-
BLAÐINU fimmtu-
daginn 25. júní birtist
yfirlýsing frá hópi fólks
varðandi veitingu stöðu
borgarlistamanns af
hálfu Reykjavík-
urborgar. Er þar lýst
yfir stuðningi við Stein-
unni Sigurðardóttur
hönnuð sem hlotnaðist
þessi heiður.
Í sömu grein eru
áheyrnarfulltrúar BÍL sem sátu
fundinn, þau Áslaug Thorlacius og
Ágúst Guðmundsson, úthrópaðir
sem þröngsýnar smásálir.
Lesendur góðir, þið megið trúa því
að það er ekki öfundsvert verk að
vinna að félagsmálum fyrir jafn
sundurleitan hóp og félagsskapur
Bandalags listamanna er. En ég verð
að segja að yfirlýsing þessi sem birt-
ist í Morgunblaðinu þann 25. júní er
sú mesta lágkúra sem ég hef orðið
vitni að og er ég nú ekki sérlega
klígjugjarn.
Í þessum hópi er bæði fólk sem
unnið hefur að félagsmálum sinna
stétta og eins þeir sem aldrei hafa
komið að slíku starfi.
Það er íslenskur háttur í deilum að
þá er hlutverkunum fórnarlamb, of-
sækjandi og vandlætari kastað á
fyrstu æfingu. Síðan er öll deilan
hrakin áfram með tilliti til þessara
hlutverka. Skipta þá engu máli rök
og staðreyndir, þeim flugum er ein-
faldlegast bandað í burtu.
En dokum aðeins við, á meðal
vandlætaranna eru leikendur sem
ekki hafa of góða samvisku. Má þar
nefna ágætan rektor Listaháskólans,
Hjálmar Ragnarsson. Sá dugnaðar-
forkur vann gegn því að popparar
fengju styrk úr tónskáldasjóði.
Þarna er líka einn kollegi minn
sem nýlega sá ljósið, hefur söðlað yf-
ir í leikhúsbransann og er nú orðinn
gagnrýnandi hjá Ríkisútvarpinu.
Mér er spurn: er hann tilkominn í
hóp vandlætaranna af sömu hvötum
og hann telur sig þess umkominn að
fjalla um leikhús í útvarpi og leggja
þar í rúst vinnu annarra listamanna?
Myndi hann vilja að
leikari eða tannlæknir
hefði þetta sama vald í
Ríkisútvarpinu, að
dæma myndlistar-
sýningu eftir hann út af
borðinu?
Titillinn borg-
arlistamaður var upp-
haflega stofnaður til
handa myndlist-
armönnum. Var það
gert til að koma til móts
við þá og gefa þeim
kost á að lifa af list
sinni þó ekki væri nema
eitt ár í senn, aðrar listgreinar höfðu
sitt athvarf. Í gegnum árin hefur
þessari sporslu frá borginni verið
veitt til annarra listgreina. Titillinn
borgarlistarmaður er þannig orðinn
heiðurnafnbót frekar en hags-
munatitill.
Á Íslandi getur hver sem er tekið
upp starfsheitið „listamaður“ og á
það sérstaklega við um mína stétt,
þannig getur þú, lesandi góður, hald-
ið eina sýningu á Mokka, setið þar
alla þína tíð og safnað tannstein og
kallað þig listamann.
Einhver spyrði: „er það ekki allt í
lagi?“ Jú, það er í sjálfu sér í lagi
enda hafa myndlistarmenn haft lítið
um það að segja og hafa þeir jafn-
fram horft upp á bitlinga, sem að
þeim var rétt, renna til hverra þeirra
sem tilkall gerðu.
Allir þeir sem eru á þessum lista
vandlætaranna eru þess fullkomlega
meðvitaðir hvaða hópi þau tilheyra,
og ég fullyrði að þau eru vakin og
sofin að afmarka þann reit.
Ég vil benda þessu ágæta fólki á
það að hagur þess er tilkominn
vegna starfa þeirra sem unnið hafa
að félagsmálum í gegnum árin. Fólks
sem af ósérhlífni og dugnaði lét sér
annt um starf ykkar og vann heils-
hugar að því að bæta ykkar hlut.
Og gagnvart hverjum? Jú, ríki og
borg, stærsta einstaka vinnuveit-
anda okkar listamanna. Á þeim bæj-
um vilja húsráðendur brúka lista-
menn sem skraut, en aðallega til að
bæta sinn eigin ilm.
Hugmyndin um menningar-
samfélag er ekki sprottin frá vald-
höfum, sú hugmynd er komin frá
okkur sjálfum sem vinnum þessa
vinnu og hún er vörðuð endalausri
baráttu fyrir réttlætingu. Lífið er
ekki þannig að þið getið lagst út af á
kvöldin með franskbrauðsneið í
belgnum og ætlast til þess að hún sé
orðin að vínarbrauði að morgni.
Ég fæ ekki betur skilið af text-
anum í yfirlýsingu vandlætaranna en
að best væri að setja allt heila jukkið
í blender, háæruverðugt skreytt
æðruleysisbæninni, hrista sullið
rækilega saman og drekka það síðan
í gegnum strá, með diet coke.
Er þetta ekki ofboðslega krútt-
legt.
Ef þið ætlið að stunda þær um-
vandanir að úthrópa félaga ykkar
sem þið kölluðuð til ábyrgðar, þá
fyndist mér að þið ættuð sjálf að
bjóða ykkur fram til að vinna að
hagsmunamálum ykkar og nýta ykk-
ur það málfrelsi sem enn hefur ekki
gjaldfallið í þessu landi.
Steinunni hefði verið meiri sómi
sýndur ef borgin hefði virt hana að
verðleikum og veitt henni viður-
kenningu sem hæfir stöðu hennar
sem framúrskarandi hönnuður á
sínu sviði, í stað þess að kasta til bit-
lingi vegna þess döngunarleysis að
hafa ekki þegar stofnað til sambæri-
legrar viðurkenningar fyrir hennar
starfsgrein.
Ef grunsemd mín er rétt að upp-
hlaup þetta sé ættað úr húsum
Listaháskóla Íslands þá harma ég
það. Það er einfaldlega ekki hlutverk
þessarar stofnunar að troða illsakir
gegn einstökum fulltrúum okkar
listamanna, jafnvel þó hugmyndir
þeirra séu húsbændum þar ekki að
skapi. Mér finnst að þetta ágæta
fólk, þau Áslaug og Ágúst, eigi inni
hjá ykkur afsökunarbeiðni.
Athugasemd við
yfirlýsingu listafólks
Eftir Daníel Þorkel
Magnússon » Það er íslenskur
háttur í deilum að þá
er hlutverkunum fórn-
arlamb, ofsækjandi og
vandlætari kastað á
fyrstu æfingu
Daníel Þorkell Magn-
ússon
Höfundur er myndlistarmaður sem
vinnur nú sem trésmiður.