Nýtt kvennablað - 01.04.1946, Blaðsíða 12

19. ffini
(Flutt i útvarp 19. júní 19k6).
Kvenréttindafélag íslands heiir eins og undan-
farin ár, fengið aðgang að útvarpinu til að minn-
ast 19. júní,en þann dag fyrir 31 ári, eða árið
1915, fengu konur þessa lands með lögum kosn-
ingarrétt og kjörgengi og hið lengi þráða jafn-
rétti varð að veruleika — að minnsta kosti í orði
kveðnu. Það varð að vísu ekki fyrr en
1918 að konur fengu að fullu kosningarétt miðað
við sama aldurstakmark og karlar. Um allmörg
ár var þessi dagur svo sannkallaður „Kvenna-
dagur”, a. m. k. hér í höfuðstaðnum, með þeim
gleðiblæ og hátíðahöldum sem honum sómdi og
settu sinn sérstaka svip á bæinn, enda var dagur-
inn að nokkru leyti frídagur. Verzlanir og skrif-
stofur lokuðu frá hádegi, bærinn var fánum
skreyttur og konur höfðu mikinn viðbúnað.
Hélzt þetta meðan konur söfnuðu fé til Lands-
spítalans, en dagurinn var jafnframt notaður
til fjáröflunar handa því nauðsynja máli þjóðar-
innar. Konurnar vildu gefa þjóðinni eitthvað
stórt og fagurt til minningar um hið nýfengna
Sjálfstæði sitt, og eins og oft endranær stóðu
líknarmálin hjörtum þeirra næst.
Eftir að Landspítalinn var svo fullgerður lögð-
ust þessi hátíðahöld niður og dagurinn var aftur
virkur dagur starfs og anna.
Kvennréttindafélagið hefur þó ætíð minnst
hans og gert hann að baráttudegi fyrir stefnu-
málum sínum. í hugum okkar allra á 19. júní
líka að halda áfram að vera hátíðisdagur, hann
er vegmerki, sem bendir fram á leið en vekur
okkur jafnframt til umhugsunar og íhygli. Við
stöldrum við. Minnumst forvígiskvenna og
brautryðjandanna, sem ótrauðar lögðu til bar-
daga við hindurvitni og aldagamla hleypidóma,
gagnteknar af uppreisnaranda og frelsis þrá.
Og við gerum upp reikningana við sjálfa okk-
ur. Hvað hefur unnist á? Hversu langt hefur
okkur miðað áfram til fullkomnis jafnréttis? Við
setjum okkur ný takmörk og endurnýjum göm-
ul heit.
Yfir heiminn hafa gengið margar blóðugar
byltingar. Heimsveldi hrynja og harðstjórar tor-
týmast, þjakaðar þjóðir heimta frelsi og kúguð
alþýðan hristi af sér hlekki. Og byltingar lialda
áfram að ske, á sviði tækni, vísinda, félagsmála
og stjórnarfarslega.
En það eru til svo hægfara byltingar að öllurn
almenningi gengur illa að átta sig á hvað er að
ske. Ein slík er jafnréttishreyfingin. Þegar fullur
helmingur mannkynsins, konurnar sem frá
ómunatíð voru ómyndugar og útilokaðar frá af-
skiptum af þjóðiélagsmálum, risu upp hægt og
hægt og gerðu kröfur til fullra mannréttinda,
stjórnarfarslega, réttarlega og atvinnulega, þá
var hafin bylting. Þessi bylting er ekki blóðug,
hún verður ekki unnin með vítisvélum né dráp-
tólum en hún er óstöðvandi eins og hinn síþungi
straumur eflunnar.
Það eru aðeins 40 ár frá því að finnskar kon-
ur, sem fyrstar allra fengu kosningarétt og kjör-
gengi, fengu þau réttindi.
Konur hér á landi fengu þau fyrir 31 ári
eins og áður er sagt. Síðan hafa fleiri og fleiri
ríki bæzt við, og nú seinast eftir að friður komst
á hafa konur í 4 löndum hlotið pólitískt jafn-
rétt: í Frakklandi, Ítalíu, Juguslavíu og Japan.
En það verður að segja söguna eins og hún er,
enn eru nokkur lýðræðisríki álfunnar, sem ekki
telja konur fullgilda borgara. t. d. Sviss, Belgia
og Grikkland.
í lífi þjóða eru 40 ár ekki langur tírni. Það er
því ekki ástæða til svartsyni þótt okkur finnist
róðurinn gangi hægt og bítandi, allra sízt að því
athuguðu, að í flestum löndum er það aðeins
fámennur hópur áhugakvenna; kvennréttinda-
konurnar, sem berjast fyrir málinu. Allur þorr-
inn sýnir afskiptaleysi og tómlæti. Þó hefur þetta
nokkuð breyst í stríðslöndunum, þar, sem kon-
urnar lögðu fram hinn mikla skerf til varnar
fósturjörðinni og komu í stað karlmannanna við
framleiðsluna.
10
NÝTT KVENNABLAÐ