Nýtt kvennablað - 01.07.1946, Blaðsíða 3

NÝTT
KVENNABLAD
7. árgangur.
5. tölublað Í9k6.
Þegar presfurínn fcom
(Brot úr æskuminningum)
Kristín er eiginlega mjög merkileg kona, sagði
háskólaborgari, en sveitungi hennar, fyrir mörg-
um árum. Hún hefur staðið vcirð, þar sem öðrum
þótti eríitt að standa, verið sveitakona við lítil
efni. En við annir og fábreyttni sveitabústakpar-
ins, liugsað og skrifað eins og nteistararnir. Hún
gefur okkur innsýn í mannssálirnar, svo við ætt-
um raunar, eltir lestur bóka hennar, sem auk
þess eru hreinn skemmtilestur, að skilja hvert
annað betur. — En með hverju ári hefur skáld-
gengi hennar vaxið.
Skáldkonan varð 70 ára 13. júlí s.l.
Samtímis því að óska lienni góðra og langra
líldaga og flytja henni alúðarkveðju, þakkar
blaðið henni þann heiður að mega birta eftir-
farandi smásögu úr endurminningum hennar, er
skáldkonan grípur nú í að skrifa í tómstundum,
en birtar verða í heildarútgáfu ritverka hennar.
Sumarið 1882, þegar ég var 6 ára, kom nýr
prestur í Saurbæ. Hann hét Guðjón Hálfdánar-
son og var bróðir Helga lectors Hálfdánarsonar,
dóttursonur séra Jóns lærða í Möðrufelli.
Þetta sumar gengu mislingar víða um land
og lögðust þungt á. Þá höfðu mislingar ekki
gengið um nær 40 ára hil og á mörgum heimil-
um voru allir undir þeim. Þá tóku margir bænd-
ur í Eyjafirði sig saman um það að láta engan
lara út af heimili sínu um sumarið, sem ætti á
hættu að smitast af veikinni. Vörðust þannig
mörg heimili, sem tóku ráð þetta í tíma. Eldri
menn voru í kaupstaðarferðum, og méssuferðir
og mannfundir féllu niður um nokkurt skeið,
rneðan veikin gekk um garð.
Unt gangnaleytið var brúðkaupsveizla mikil
haldin í sveitinni. Mun það hafa verið fyrsta
samkoman á því hausti. Þótti mönnum gott að
mætast þar á gleðistund, og munu rnargir þar
hafa séð nýja prestinn í fyrsta sinn, og geðjaðist
NÝTT KVENNABLAÐ
víst flestum vel að honum. Hann var glaður og
léttur í máli, þótt aldraður væri. Byrjuðu nú
einnig reglubundnar messur, en þegar fram á
liaustið kom, fréttist að presturinn væri byrjaður
að húsvitja og gengi skörulega eftir kunnáttu
ntanna og athugaði bókaeign heimilanna. Hiigðu
margir gamlir og guðhræddir menn gott til að
honum ætlaði að kippa í kyn til Jóns lærða, afa
síns, urn sálgæzluna, en öðru máli var að gegna
um Jrá, sem lítið höfðu stundað lestur, og voru
J)ví farnir að ryðga í því litla, sem Jteir höfðu
lært í bernsku. Margar sögur voru })á rifjaðar
upp frá J)eim dögum, J)egar prestarnir létu alla
á heimilinu, nema luisbændurna, lesa og spurðu
unga og gamla út úr barnalærdómnum. Það voru
raunalegar sögur um vanrækt börn, sent ekki
kunnu að lesa, svo heitið gæti, en breyttu sann-
leika ritningarinnar í guðlast og vitleysu, og
urðu Jress vegna að hlýða á umvandanir og á-
minningar. Sumir hentu gaman að Jtessum sög-
um, en hver mundi vilja standa í sporum þess-’
ara barna? Það var ekki hægt að gera börnum
og unglingum meira hverft við, en að segja
snöggt og ákveðið: „Nú fer presturinn að koma
í húsvitjun".
Og svo kom dagurinn, snemma vetrar, þegar
fregnin barst inn í baðstofuna heima, að prest-
urinn væri að korna með fylgdarmanni sínum.
Það varð upþi fótur og fit. Menn fleygðu frá sér