Nýtt kvennablað - 01.10.1952, Blaðsíða 6

Ingibjörg Bergsveinsdóttir var ein úr hópi þess unga
fólks, sem fékk fría skólavist, síðastl. vetur, á vegum
Norræna félagsins.
— Hvernig líkaði þér skólavistin? spurðum við
Ingibjörgu, er við hittum hana að máli. — Ágætlega.
Ég vil byrja á að þakka öllum, er grciddu götu mína
á þeirri leið, að mér auðnaðist að njóta skólavistar á
samnorræna lýðháskólanum í Kungálv.
Sjálfur bærinn, Kungálv, er vinalegur bær. Maður
verður þess var, er gengið er eftir aðalgötunni, sem
liggur í gegnum bæinn. Til vinstri handar rennur
„Götaálv“ breið og lygn til sjávar, en til hægri hand-
ar rís fjallið „Fontain“ skógi vaxið. Á smá hólma
út í miðju fljótinu rísa rústir Búhúskastala, rústir, sem
minna á skilnað og sátt á milli Norðurlanda. Árið
1101 hittuzt þar þrír Norðurlandakonungar til að
semja frið. Við endann á þessari gömlu götu stendur
svo „Nordiska Folkhögskolan“, Samnorræni lýðhá-
skólinn, með hinum 6 Norðurlanda fánum fyrir fram-
an. Honum hefur verið valinn hentugur staðut í svo
norrænum bæ sem Kungálv er. Ekki eru margir, sem
hafa hugmynd um að samnorrænn lýðháskóli sé til.
Skóli þar sem ungt fólk, frá Norðurlöndum safnast
saman til að kynnast hvorl öðru við nám og starf.
Ég vissi ekki hvað lýðháskóli var. Ég hélt að það
væri nokkurs konar framhald af gagnfræðaskóla. Skóli
þar sem maður lærir almenn fræði, sæti skjálfandi á
beinunum í kennslustundunum, reyndi að gægjast í
skrudduna, sem liggur á borðinu í stöðugum ótta að
vera næsti maður, sem kallaður yrði upp að töflunni
til að þylja það, sem bókin segir. En lýðháskóli er
eitthvað annað. Þar ríkir sérstakur andi skilnings,
skoðanafrelsis og öryggis. Þarna eru allt áhugamann-
eskjur, komnar til að læra. Við sitjum í kennslustund-
um, hlustum með stöðugri eftirtekt og áhuga á fyrir-
lestra sem kennararnir flytja. Skrifum niður hjá okk-
ur eftirtektarverð atriði og tölur, og er kennarinn í
lok tímans hefur bent okkur á bækur, sem fjalla um
þetta eða hitt efni eða bækur eftir einn eða annan
4
rithöfund er nóg að gera í hókasafninu. Við viljum
heyra framhald og eftir fyrirlestur um Pár Lager-
kvist, nobelverðlaunaskáldið, eða einhvern annan, eru
bækur hans brátt horfnar úr hillum bókasafnsins. Við
höfum fengið að kynnast ofurlítið verkum hans og
lífi, en viljum kynnast honum meira. Við hlustum
á fyrirlestra um einveldi Dana og yfirráð jæirra yfir
Noregi, fslandi og Færeyjum, og fulllrúa hverrar
þjóðar lýsa ástandinu frá sínu sjónarmiði. Allt er
þetta rætt í góðvild, hlutlaust án pólitískra áhrifa. Við
komum fram með ólíkar skoðanir okkar, sem allar
eru fyllilega teknar til greina. Við heyrum norska
kennarann tala um vandamál hinna mismunandi mál-
lýska í Noregi. Danski kennarinn talar um fjárhags-
legt hjargræði í heiminum, eða hann les úr verkum
Kaj Munks. Finnlands-sænski kennarinn talar um
Álands deiluna, eða hvað er að gerast í heiminum í
dag, og við nemendurnir komum með okkar álit, grein-
ar úr síðustu dagblöðum og annað. Við hlustum á
fyrirlestra skólastjórans um sálfræði. Um hinar mis-
munandi manneskjutegundir. Við þekkjum lýsingar á
okkur sjálfum og skiljum hvorl annað betur en fyrr.
Eða Caren, sænska kennslukonan, lalar um íslenzkar
bókmenntir og kynnir Halldór Kiljan Laxness sem
einn stærsta núlifandi rithöfund Norðurlanda. Ef til
vill talar hún um okkur, fólkið, sem byggir Norður-
löndin, hvernig við lítum á hvort annað. Við tölum
um stoltan Svía og grobbinn Norðmann o.s.frv., en
allt á þetta orsök fyrri tíma. Við eigum ekki að dæma
hvort annað, öll erum við frá hinum norræna stofni
og lík hvort öðru, en hvert fyrir sig höfum við okkar
sérkennileik, sem er einkennandi, og við eigum að
virða en ekki lasta.
Samnorræni lýðháskólinn er sem aðrir lýðháskólar
stofnaður eftir hugmynd Grundtvigs og er til að gefa
ungu fólki kjark. Hann var stofnaður árið 1947 af
nokkrum áhuga mönnum og er nú rekinn með styrk
frá ríkinu. Hann er fyrsti og eini samnorræni lýðhá-
skólinn. Þar safnast á haustin nemendur frá Norður-
löndum. í vetur voru J>ar 36 Svíar, 9 Norðmenn, 8
Danir, 3 Finnlendingar, |>ar af einn Finni. Einn Fær-
eyingur og ég ein frá Islandi. Á hverju ári hefur Is-
land liaft einn fulltrúa. Við komum úr ólíku um-
hverfi, með ólíka '])ekkingu, á aldrinum 16—45 ára,
en við urðum von bráðar sem ein fjölskylda. Allir
voru jafnir, kennararnir voru með í hópnum og sam-
bandið milli okkar var eins einlægt og hægt er að
hugsa sér milli fólks. Hver talaði á sinni tungu, nema
ég og Færeyingurinn, sem lærðum sænsku. Við lás-
um bókmenntir, sem var höfuð efni skólans, á máli
rithöfundanna og komumst að raun um hve mál okkar
NÝTT KVENNABLAÐ