Nýtt kvennablað - 01.11.1952, Blaðsíða 5
Fyrsia kaupsíaðar*
ferðin mín
Senn eru liðin 80 ár síðan ég fór fyrst í kaupstað,
^argt hefur breytzt á þeim tíma. Þá var engin verzl-
un á Sauðárkróki, nema á sumrin, en þá lágu kaup-
skip á höfninni. Litlir prammar fylgdu skipunum,
v°ru þeir hafðir til að flytja fólkið, sem kom framan
Ur dölunum og héraðinu til þess að verzla.
Á Hofsósi var gömul, dönsk selstöðuverzlun, þar
voru ævagömul verzlunarhús. Mér er í barnsminni,
þegar verið var að tala um einokunina í Hofsósi. Þá
'_ar verzlun í Grafarósi. Var hún stofnuð og rekin af
svonefndu Grafarósfélagi; þar þótti mikið betra vöru-
yerð. Til Grafaróss fór ég mína fyrstu kaupstaðarferð.
Æskuheimili mitt (Ytri-Hofdalir í Skagafirði) var í
þjóðbraut, enda var oft gestkvæmt þar. Oft var það,
þegar menn voru að fara í kaupstaðinn á sumrin að
aðstæður með allan aðflutning, mest megnis allt bygg-
ingarefnið flutt á klökkum eins og í gamla daga. Nú
er húsið komið upp og vonandi á þessi skörulega
kona eftir að búa þar í mörg ár með sínum duglegu
dætrum. Enn eru þrjú fyrir innan fermingu. Einn son
a Monika, en hann er næst yngstur.
Þó ekki sé hægt gð segja að greiðfær sé heimreiðin
að Merkigili, ber oft gesti að garði, því einkennilega
iagurt er þar frammi í fjöllunum. Róma allir gest-
risni og myndarskap þessa afskekkta heimilis.
Síðastliðið haust, á fimmtugs afmæli Moniku, heim-
sottu hana margir sveitungar hennar lil að gleðjast
^eð henni. Elutti þá einn þeirra henni afmæliskveðju,
°g fara síðustu tvö erindin hér á eftir.
Kunningjakona.
Þú hefur okkar sveit til sóma
sigrast á búmanns þraut.
Frá uppkomnúm börnum leggur ljóma
lifsgleði í móSur skaut.
Verkin þín mörgu máli tala
manndóms frá þroskans lind.
Þú ert útvörSur Austurdala,
annarra fyrirmynd.
Gestrisna kona, hlýjum huga
hylli eg þig í kvöld.
Veit aS þú enn munt yfirbuga
útsinnings élin köld.
Ég hrópa’ ei upp ósk, aS himinblíSa
þér hossi á örmum sér.
Lízt mér fegurra aS starfa og stríSa,
stætt meSan nokkrum er.
Magnás Kr. Gíslason.
þeir áðu í móunum, tóku ofan klyfjarnar og lofuðu
hrossunum að grípa niður á meðan þeir fóru heini og
fengu hressingu. Margur þreyttur og svangur vegfar-
andi fékk hvíld og saðningu hjá forcldrum mínum, þó
að viðtökurnar væru fátæklegar eftir nútíma mæli-
kvarða.
Aldrei var þó umferðin um þjóðveginn eins mikil
og 14. maí — vinnuhjúaskildagann. Fólksstraumurinn
var nær því óslitinn allan daginn. Það fór ýmist út
eða suður fólkið, sem var að fara í nýju vistirnar.
Sumir voru svo ríkir, að farangur þeirra komst ekki
á einn hest og sumir svo fátækir, að þeir höfðu ekki
annað meðferðis en lítinn fatapinkil.
Sjaldan urðu breytingar á mínu heimili þann dag.
Þó var það vorið 1872, að vinnumaður kom til okkar,
sem Jón hét og var Guðmundsson. Dóttir lians var
með honum fjögurra ára gömul, hún hét Olína Sig-
ríður og var kölluð Lína. Ég var 7 ára, þegar þetta
gerðist (fædd 4. janúar 1865) og hugsaði gott til að
fá þarna leiksystur, því að ég var lang yngst af 11
systkinum. Okkur samdi líka vel og áttum marga
ánægjustund saman. Þá var siður að veiða fugl og
fisk við Drangey á vorin, og af því að Jón var bráð
duglegur og vanur sjómaður þá datt nú pabba í hug
að senda hann til Drangeyjar. Fuglinn var veiddur
á fleka og smíðaði pabbi þá sjálfur um veturinn,
hann hafði hefilbekkinn frammi í bæjardyrum. Einu
sinni, þegar ég var að leika mér þar í kringum hann,
sagðist hann ætla að heita á mig, ef vel aflaðist á
flekana um vorið, skyldi hann lofa mér með sér út
í Grafarós, einhverntíma, j)egar hann sækti aflann.
Jón fór til Drangeyjar um vorið og ég var svo
heppin að vorið varð afburða gott til sjós og lands;
elzta fólk sagðist varla muna eftir öðrum eins afla.
Rétt fyrir fráfærurnar sagði jiabbi mér að nú ætti
ég að leggja upp í kaupstaðarferðina næsta föstudags-
kvöld. Mér var ekki nýtt um að vaka, því ég byrjaði
að vaka yfir vellinum þá um vorið, en mér gekk illa
að sofa á föstudaginn. Um kvöldið fór fólkið á stekk-
inn til að stía lömbunum frá ánum, en ég var drifin
upp í rúm og sagt að reyna að sofna. Lína var látin
vera heima mér til skemmtunar, en það var nú raunar
ekki lieppilegt. Við fórum að leika okkur og masa, en
úr svefninum varð ekki neitt; ferðahugurinn hefði
líklega hvort sem var haldið vöku fyrir mér.
Þegar fólkið kom heim af stekknum, seint um
kvöldið, var komið inn með þvottavatn og spari-
fötin mín og ætla ég til gamans að lýsa þeim, því
mjög voru þau ólík tízkufötum nútímans. Það var
rauður kjóll úr fínu vaðmáli, mittissvunta úr rauð-
rósóttu lérefti, lítið, stykkjótt bómuRarsjal, rautt og
NÝTT KVENNABLAÐ
3