Nýtt kvennablað - 01.12.1954, Blaðsíða 4

ErÍMdi flutt á kvennréttindafiindi
22. nóv. 1954, af Guðrúnu Guðlaugsdóttur
HeiðruSu hlustendur!
Þess hefur verið farið á leit við rnig, að ég segi hér
nokkur orð um hað, hver væri æðsta oí helzta skvlda
konunnar, frá mínum hæjardyrum séð. Mér er það
sönn gleði að verða við þessari ósk og enda hótt ég
þykist þ"ss viss fvrir fram, að skoðanir muni verða all
skiptar um þetta málefni, þá er ekki nema e'ott eitt til
'þess að vita, að fram komi ooinberlega raddir eldri
og vngri kvenra um meginskvldur konunrar. siónar-
mið og markmið. Ég fagna hví af alhug að efnt hefur
verið til slíks fundar. sem hessa. og hað er von mín
og tWí. að einmitt hessi fundur verði upnhaf fnálsra
og óháðra umræðna kvenhióðarinnar um hlutverk
hennar og starf í íslenzku híóðfclagi og að hær rnn-
ræður megi leiða tii farsællar samrýmingar ólíkra
sjónarmiða æsku og elli.
Ós:alrlan hevrir maður æskufólk vanmeta vilía og
gerðir hípna eldri og íafnvel halda hví fram. að eldri
kvnslóðin hafi ekki ve”ið Mlilega vanda smum vax-
in í upeldismálum hi'óðarinnar, en hað er tákn allra
tíma, að æskan mikli fvrir sór framtíðina með bví að
líta smáum augum á fort'ð feðranna — enda Vmtt svo
fari yfirleitt að lokum, þe<rar aldur og ár heimsækja
æskumanninn, að hann viðurkenni þá staðTevnd —
það ungur n°mur sér gamall temur eins o.g mábækið
segir. Hvað sem þessu annars líður, þá tel ég mig hafa
ful't leyf; til hess. að Ivsa hví hér vfir. að ég hafi á
liðinni æfi minni öðlast þann reynslutíma. sem hefur
sýnt mér og sannað, hver sé í raun og sannleika æðsta
og heleasta skvlda hverrar konu og mun ég rekja það
nánar hér á eftir.
Sú kynslóð, sem nú lifir og bvggir þetta land. erfði
í raun og veru auðæfi úr hönd fátæktar. Á þessari öld
einni hafa lífsk'arabrevtingar orðið örari og meiri,
heldur en á mörgum öldum samfleytt áður fyrr. Við
sem nú erum að komast á efri ár munum tímana
tvenna. Það er ekki í einu, heldur hókstaflega öllu,
sem nýtt hefur gert gamalt úrelt. Tæknin hefur siglt
hraðhyri inn í hvert starf, menntun þvkir nú iafn
sjálfsögð fyrir konur og karla, enda viðfangsefnin
fjölþættari og frelsi einstaklingsins stórum aukið ut-
an dyra sem innan. Ekki skal ég samt leggia dóm á
það hvort hamingjan sé fylgispakari nútímakonunni
með alla sína menntun og frjálsræði, heldur en hún
2
var ungu konunum á fyrri árum menntunarskorts og
ófrelsis. Þar verður hver að dæma fyrir sig.
Erindi mitt hingað var, eins og ég gat um ii upphafi
máls míns, að segia hvað ég teldi helztu og æðstu
skyldur konunnar. Ég hika ekki við að svara: Það er
móðurskvldan, sem er háleitust og helgust. Næst er
skyldan við eiginmann og heimili.
Ég hef rætt hér um breytilega tíma og brevtt lífs-
kiör, en ekkert, envin tækni, engin menntun, ekkert
frelsi má eða getur umhreytt móðurskyldunni eða
móðurkærleikanum. Móðurskylda er frumskvlda kon-
unnar og frumréttur barnsins. Aður fyrr hvíldu að
vísu meiri rkyldur á konunni. heldur en nú í dag, hún
gætti ekki einungis sinnar frumskyldu, móðurskvld-
unnar. heldur einnig hlutverki prests og skóla. Hún
leiddi harnið fyrsta sporið, eins og hún gerir enn, en
hún ee-ði meira, hún kenndi hví alla iafna að lesa
og sáði fvrstu frækornnm trúar og kristindóms í hug-
arheim hess. Saga hióðarinnar á fvrri tímum. hvort
heldur í l'ósi farsældar ellegar mvrkn örhir.gðar og
fátæktar, ritar skýrum stöfum, að móðursk’ddan var
ávallt hin sama, hvort heldur i lágreistu koti smæl-
ing’ans eða háreistu sloti aðalsmanns. Öndvegismenn
þl’óðar vorrar á öllum tímum telia hver um sig. að
móðirin hafi með umhvggiu sinni og kærleika lagt
undirstöðuna að framtíðarverkefni þeirra. Ahð skul-
um líta um öxl og virða fyrir okkur eftirmæli skálda,
presta og athafnamanna um móður sína.
Matthías Jochumsson, þjóðskáldið fræga, segir:
Því hmfl er ástar og hróSrar dís,
og hvaS e.r engrll úr Paradís
lijá góSri’ og göfugri rnóSur?
Og snillingurinn, örn Arnarson kveður ljúft og
milt:
Flýó' ég til hín, móSir mín,
því mildin hin
grát og glcSi shildi.
Fyrir nokkrum árum var gefin út bók, sem hlaut
nafnið „Móðir mín“. Margir þjóðkunnir menn rita
þar um mæður sínar og allir á einn veg. Fram úr
hverri setningu streymir lotning og ást til móðurinnar,
sem bjó yfir afli brautryðjandans og vísaði veginn til
NÝTT KVENNABLAÐ