Morgunblaðið - 08.10.2009, Blaðsíða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 2009
*
M
.v
.1
5
0
þ
ú
su
nd
kr
.i
nn
le
nd
a
ve
rs
lu
n
á
m
án
u
ð
i,
þ
.a
.1
/3
h
já
sa
m
st
ar
fs
að
ilu
m
./
S
já
ná
n
ar
á
w
w
w
.a
u
ka
kr
on
ur
.is
.
N
B
Ih
f.
(L
an
d
sb
an
ki
nn
),
kt
.4
71
0
0
8
-2
0
8
0
.
19 bílaþvottará ári
fyrirAukakrónur
Þú getur þrifið fólksbílinn þinn í hverjum mánuði og sjö sinnum til viðbótar hjá Löðri
fyrir Aukakrónurnar sem safnast þegar þú notar A-kortið þitt – eða fengið þér eitthvað
annað sem þig langar í hjá samstarfsaðilum Aukakróna.
*
AUKAKRÓNUR | landsbankinn.is | 410 4000
Sæktu um A-kort á www.aukakronur.is
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
3
9
3
2
4
FRÉTTASKÝRING
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
AF samtölum við þingmenn úr röð-
um allra flokka á Alþingi má skynja
auknar efasemdir um það að Íslend-
ingar haldi samstarfinu við Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn (AGS) áfram
óbreyttu. Endurskoðun á áætluninni,
sem fara átti fram í febrúar sl., er enn
ólokið og óvissa uppi um hvenær
stjórn AGS tekur málefni Íslands
fyrir.
Óánægja hefur farið vaxandi með
hvernig sjóðnum hefur leynt og ljóst
verið beitt í deilu Íslendinga við Hol-
lendinga og Breta um Icesave-
reikningana og einnig eru þau sjón-
armið uppi að Ísland þurfi ekki leng-
ur á aðstoð sjóðsins að halda til að
auka gjaldeyrisvaraforðann. Leita
eigi á önnur mið með lánafyr-
irgreiðslu og jafnvel styðjast við lán
frá íslensku lífeyrissjóðunum.
Í öllu falli virðist sem þver-
pólitískur vilji sé að myndast fyrir því
að samstarfið við AGS verði tekið til
endurskoðunar. Bent er á m.a. að nú
séu uppi allt aðrar aðstæður en fyrir
ári þegar samstarf til loka ársins
2010 var innsiglað, bæði á erlendum
mörkuðum og hér á landi. Einnig eru
vaxandi efasemdir um þörfina á svo
miklum lánum sem rætt hefur verið
um, 5,2 milljarða dollara, og ekki sé
verjandi að styðja við gengi krón-
unnar með eintómri lántöku. Þá er
vísað til þess að aðkoma sjóðsins hafi
í flestum löndum misheppnast.
Er þessi vilji til breytinga nokkuð
skýr innan stjórnarandstöðuflokk-
anna og einnig „órólegu deild-
arinnar“ í þingflokki Vinstri grænna.
Innan Samfylkingarinnar virðist hins
vegar vera samstaða um að halda
samstarfinu til streitu. Einstaka
þingmenn flokksins hafa verið sparir
á yfirlýsingar en Samfylkingin vill
síður styggja framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, nú þegar um-
sókn um aðild Íslands hefur verið
lögð fram. Til marks um þessa stöðu
hafa jákvæð viðbrögð verið við því
innan allra flokka nema Samfylking-
arinnar að leggja fram sameiginlega
þingsályktunartillögu um endur-
skoðun á samstarfinu við AGS, að
frumkvæði þingmanna Hreyfing-
arinnar. Þá eru bæði Sjálfstæð-
isflokkur og Framsóknarflokkur
hvor um sig með nýja efnahags-
áætlun í smíðum.
Segja má upp einhliða
En getur Ísland sagt sig einhliða
frá samstarfinu? Samkvæmt upplýs-
ingum blaðsins er ekkert sem kemur
í veg fyrir það, eins og fram kemur í
svörum fulltrúa sjóðsins hér til hliðar.
Það eina sem þarf er einhliða yfirlýs-
ing íslenskra stjórnvalda með sam-
þykki Alþingis. Fyrir þessu eru for-
dæmi í sögu sjóðsins sem og því að
þjóðir óski eftir breytingum eða end-
urskoðun á samstarfinu.
Það þykir hins vegar umdeilanlegt
hvort segja eigi alfarið skilið við AGS.
Með því sé aðeins verið að gera vonda
stöðu enn verri og hætta sé jafnvel á
greiðslufalli hjá ríkinu. Sumir við-
mælenda blaðsins segja það geta
reynst flókið að útskýra þá ákvörðun
fyrir umheiminum. Tekin sé of mikil
áhætta þar sem lánsloforð annarra
þjóða séu háð samstarfinu við sjóðinn,
Ísland hafi heitið því að standa við al-
þjóðlegar skuldbindingar sínar og
Icesave þar á meðal. Einnig sé hætta
á að lánshæfiseinkunnir ríkisins hjá
matsfyrirtækjum hrynji í rusl-
bréfaflokk, lánakjörin hríðversni og
gríðarlega erfitt verði að afla fjár-
mögnunar á erlendum mörkuðum. Er
jafnframt bent á að gjaldeyrishöftin
verði ekki afnumin nema með veru-
legri styrkingu gjaldeyrisforðans.
„Annars er þetta ekkert einfalt mál
hvaða leiðir aðrar á að fara. Ef rætt
er við tíu hagfræðinga um þessi mál
þá koma fram meira en 20 skoðanir,“
sagði einn viðmælenda blaðsins.
Á móti er bent á að Íslendingar
þurfi ekki á greiðslunni að halda.
Hægt sé að afla fjármagns annars
staðar og jafnvel leita til lífeyrissjóð-
anna með fjármögnun.
Í nóvember á síðasta ári var um
það samið að AGS lánaði til Íslands
2.100 milljónir dollara til sjö ára.
Fyrsta greiðslan, um 830 milljónir
dollara, sem var innt af hendi í nóv-
ember sl. en hefur ekki verið notuð
enn, liggur inni á reikningi hjá banda-
ríska seðlabankanum. Önnur greiðsl-
an, um 155 milljónir dollara, átti að
koma í febrúar sl. en hefur ekki verið
greidd þar sem endurskoðun á áætl-
uninni hefur ekki enn farið fram. Vil-
yrði Norðurlandaþjóða fyrir 2.500
milljóna dollara lánum frá í sumar er
einnig háð þessari endurskoðun á
áætluninni, en fyrsta greiðsla af fjór-
um átti að vera komin í hús.
Áfram heldur því óvissan, Icesave-
deilan er óútkljáð og á meðan virðist
AGS ætla að halda að sér höndum.
Endurskoðun á AGS
 Vaxandi vilji fyrir því á Alþingi að endurskoða samstarfið við Alþjóðagjaldeyr-
issjóðinn  Samfylkingin vill ekki styggja ESB með því að hafna samstarfinu
Morgunblaðið/Ingo
Samstarf Íslands við Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn sætir aukinni
gagnrýni. Ísland getur sagt upp
samstarfinu einhliða en deilt er
um afleiðingar þess og mögu-
leika á öðrum lánum.
„ÍSLAND getur
og ætti stöðugt
að vera að endur-
skoða sam-
starfið,“ segir
Franek Rozwa-
dowski, sendi-
fulltrúi
Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins
(AGS) hér á
landi, spurður
hvort Íslendingar geti tekið áætl-
unina um samstarf við sjóðinn til
endurskoðunar. Hann segir áætl-
unina vera sveigjanlega og hana
beri að uppfæra reglulega með tilliti
til nýrra upplýsinga, aðstæðna og
athugunar.
„Eitt af meginmarkmiðum árs-
fjórðungslegrar endurskoðunar er
að gera einmitt þetta. Lagfæringar
hafa verið gerðar samkvæmt fyrstu
endurskoðuninni og frekari endur-
skoðun mun án nokkurs vafa fara
fram á næstunni,“ segir Rozwa-
dowski.
Auðveldar aðlögunina
Spurður hvort Ísland geti hætt
samstarfinu einhliða segir hann það
vera sjálfsagðan hlut, Ísland sé
frjálst og fullvalda ríki. „Meg-
inspurningin er hins vegar hvort Ís-
land sé betur statt án samstarfsins.
Þetta leiðir hugann að því hvernig
Ísland kýs að aðlagast efnahags-
kreppunni frá því í október 2008.
Fjármögnunin sem fæst með sam-
starfinu við sjóðinn auðveldar þá að-
lögun, þar sem Íslendingum bjóðast
möguleikar sem þeir fengju ekki
annars,“ segir Rozwadowski og
nefnir sem dæmi minni sveiflur á
gengi krónunnar, endurbætur í rík-
isfjármálum og afnám gjaldeyr-
ishafta fyrr en hefði orðið að öðrum
kosti.
Um það hvort Ísland hafi enn þörf
fyrir allt það lánsfjármagn sem
áætlun AGS gerir ráð fyrir segir
sendifulltrúi sjóðsins að erfið staða
landsins sé óbreytt. Þó að náðst hafi
bati á ýmsum sviðum, eins og með
endurreisn bankakerfisins og stöð-
ugra gengi, séu frekari verkefni
framundan.
„Meginspurningin er sem fyrr
segir hvort Ísland vill ennþá notast
við utanaðkomandi fjármögnun til
að draga úr afleiðingum krepp-
unnar,“ segir Franek Rozwadowski.
Dýpri og lengri kreppa
Í fréttum RÚV í gær var haft eftir
talsmanni matsfyrirtækisins
Moody’s að ef Íslendingar höfnuðu
aðstoð AGS yrði erfitt að fá lán frá
öðrum ríkjum og erlendum bönkum.
Efnahagsleg skilyrði yrðu mjög erf-
ið og kreppan yrði líklega bæði
dýpri og lengri.
Er betra að
vera án sam-
starfsins?
Franek
Rozwadowski
Af hverju var leitað samstarfs við
Alþjóða gjaldeyrissjóðinn, AGS?
„AGS er eina stofnunin sem nýtur al-
þjóðlegrar viðurkenningar sem ráð-
gefandi aðili við að hjálpa ríkjum út
úr alvarlegum gjaldeyriskreppum.
Áætlunin, unnin í samvinnu við AGS,
er jafnframt lykill að aðkomu ann-
arra þjóða við lausn gjaldeyris-
kreppa. AGS getur stuðlað að viður-
kenningu á greiðslustöðvun eða
meðferð erlendra skuldbindinga og
þannig opnað alþjóðlega greiðslu-
kerfið á ný fyrir viðkomandi hagkerfi.
Þá getur AGS auðveldað samninga-
viðræður við lánadrottna um skulda-
uppgjör enda ræður afstaða AGS til
slíkra samningsdraga gjarnan úrslit-
um um viðbrögð kröfuhafa.“
Voru aðrir valkostir en samstarf
við AGS kannaðir?
„Aðkoma AGS er yfirleitt lykillinn að
þátttöku annarra þjóða. Í reynd er
áætlunin unnin í samráði við AGS
gjarnan skilyrði sem aðrar þjóðir
setja fyrir því að taka þátt í láns-
fjármögnun.... Íslendingar fengu um
það skýr skilaboð frá helstu ná-
granna- og viðskiptaþjóðum að
þeirra stuðningur yrði liður í áætlun í
samstarfi við AGS.“
Svör tekin af vef stjórnvalda, island.is
S&S