Skólablaðið - 31.01.1932, Blaðsíða 6

-6-
nótta, og sér til raikillar gleði varð hann
Þess var, að dögunum faskkaði óðum.
Og ungi aðkomumaðurinn hélt áfram að
veiða fisk á daginn á bátum kaupmannsins,
og leika á fiðlugarminn sinn Þegar kvölda.
tók. Sumir héldu aó hann væri geggjaður,en
aðrir sögðu að hann væri brot úr listamanni.
- Þeir væru nú si sona öóruvísi en annað fólk
og svo mikið var vist, að leik'ur hans töfr-
aði marga.
Dottir kaupmannsins var ein af Þeim. Pyrstu
kvöldin, Þegar hún heyrði Þessa angurblíðu,
sogandi fiðlutóna berast inn úr rökkrinu,
Þá opnaði hún gluggann hægt og gætilega og
hlustaði, Þögul og hugfangin. Hvílíkir tón-
arl Aldrei haföi hún vitað hvað hrifning
var fyr en nú. Það var eins og sál hennar
fyltist einhverjum sælum harmi og einhverri
bjartri sorg. Og i leiftursýn skildi hún,
hvaða tónar Þetta voru ... æskan var að
kalla....
Þegar leið á sumarið fóru menn að stinga.
saman nefjiim um hitt og Þetta, og sumir gutu
Þá hornauga upp aö kaupmannshúsinu, en aðr-
ir mændu út á fjörðinn, Þar sem bátarnir
voru í róðri. Auðvitað töluðu menn hægt og
gætilega, eins og vera ber, Þegar eitthvað
^átiðlegt er á seiði, og vöruðust mjög, aö
nokkur orðasveimur bærist að. eyrum kaup-
mannsins.
En að Þvi hlaut að draga, sera i aðsigi
var. Brúðkaup Þeirra prófessorsins og dóttur
kaupmannsins skyldi haldið fyrsta sunnudag
í vetri, og daginn fyrir athöfnina var auð-
vitaö allt á. tjá og tundri Þar á heimilinu.
Kaupmaðurinn var i sannkölluðu hátiðaskapi
og lék við hvern sinn fingur. Hann æddi um
eins og brimsúgur fyrir innan búðarborðið,
hneigði sig fyrir hverjum kaupanda og vóg
fátæklingum svo riflega skonrok og grænsápu,
að slikt hafði ekki Þekkst í manna minnum.
Sjálfur prófessorinn i philosophia et cetera
varð svo gagntekinn, að hann fórnaði hinni
daglegu lexíu sinni i Platon hinum griska,
en lét sér nægja að renna augunum yfir nss
nokkrar linur i Spinoza.
Sólveig ein var Þögul og fálát.
En kvöldið var fegurra en nokkuð haföi
áður verið. Ilmur af sölnuðum gróðri og and-
svöl hafgolan nœttust i mjúkskyggðri rökkiir-
móðunni og stigu Þögulan draumadans yfir
sindrandi brimlöðrinu. Og upp til fjalla
vafði heldimm nóttin hvitar gnýpurnar að
brjóstum himinsins.
Fiskimaðurinn ungi lék enn á fiðlu sina |
Þetta kvöld. En nú var leikur hans svo heill-
andi og hjartnæmur, að dóttir kaupmannsins
varð að fara út i kvöldloftið, til Þess að
geta hlustað enn Þá betur. ,...
Og næsta morgun var Þorpið að Þrennu fá-
tækara; tveim ur.gmennum - og einni fiðlu.
En yzt úti við hafsbrún bar hvitt segl við
.heiðan himinn. Það var bátur á útleið....
0.
NOKKUR QRS.
Undanfarið hafa borist mér til eyrna.bit-
uryrði nokkur um sögubrotið "Örlög" eftir H.
Sch. Ummæli Þessi eru flest á einn veg: stein-■
blindir áfellisdómar, sneyddir aXlri sann-
gimi - sprottnir ahnaðhvort af bamalegri
hvatvisi eða ömurlegum útúrsnúningshætti og
afkáraskap. Þykir mér engin Þörf að reita
ræflana af nekt Þessara sieggjudóma - enda
munu feðumir ekki ofhaldnir af klæðum, Þó að
Þessi fósturbörn Þeirra fái haldið tötrum
sinum. En hitt vildi ég gera: benda. á nokkur
atriði i áðurnefndu sögubroti,- atriði, sem
fáir hafa minnst á, kannske af Þvi að Þau
eru jákvæð fyrir hofundinn.
"Sagan heitir "Örlög". Nafnið eitt hefir
fengið sirnia til að hiksta af uppblásinni
vandlætingu. En Þess er engin Þcrf. Samræmið-
milli nafns og söguefnis er ellum ljóst - að
minnsta kosti Þeim, sem hafa heila sjón og
ekki Þjást af strákslegum öfuguggaskap. Sagan
fjallar um örlög tveggja elskenda - og hún
heitir "Örlög". Er nokkuð við Það að athuga?
Sagan er sorgarsaga og mjög "tragisk". Ég
tel henni Það til gildis að öðru jöfnu. I Þvi
sambandi viö ég benda á einkunnarorð hinnar
heimsfrægu sorgarsögu "Carmen": Konan er úlf-
úðin einskær... að eins tvö fögur augnablik
eru í lífi hennar, annað Þegar hún elskar - og
hitt Þegar hún deyr. - Því skyldi H. Sch. ekki
velja Þessi augnablik sem söguefni?
Á einum stað i sögunni "Örlög" eru Þessi
orð; ...Líf mitt var áður sem tært vatn, sem
endurspeglaði litskrúð skóganna, tign fjall-
anna og undraliti regnbogans. Nú er Það sem
úfinn sær..." Er Þetta skáldleg liking eða
djúp speki - eða hvorttveggja? Ég veit Það
ekki. En eitt er víst: Þetta er fallega sagt.
Náttúrulýsingarnar eru að minu áliti góðarj
fjalla kannske heldur mikið um "siðustu geisla
kvöldsólarinnar" og "geisla hinnar upprenn-
andi sólar"- en bera samt vott \am skilning og
insani fyrir náttúrufegurð, og tign hinna miklu
Iafla.