Skólablaðið - 09.04.1932, Blaðsíða 2

-2-
annað að sjá, en að Menntaskólinn sem stofn-
un, hafi átt aö senda Þessa samúðaryfirlýs-i.
ingu, Ég tek dsani: "---alveg nýtt, að borin
sé fram t’illaga, er felur i sér, að Mennta-
skólinn skuli láta samúð sína í ljósi )
með nokkru kommúnistum", eða "----skóli, sem
kostaður er af ríkinu, hefur ekki nokkra
ástæðu til að fylkja sér undir merki kommún-
ista", "---spuming sem vaknar hjá okk\ir,
hvort við eigum að láta skólann gangast fyr-
ir hættum kjörum verkalýðsins," o.s.frv.
Þetta eru hin aumlegustu hugsanabrengl.
Þegar talað er um Menntaskólann á Þenna hátt^
er ekki hægt að skilja Það öðruvisi en svo, j
að átt sé við alla. rikisstofnunina með
Þessu nafni. Og Það kemur fyrir, að stofn- j
unin sem slik, sendir samúöarskeyti, oft-
astrrer til einstakra manna, en Þau eru Þá
undirrituð af rektor fyrir hönd stofnunar- ;
innar. En i tillögunni, sem áöur var getið,
var ekki komið nálægt Þessu, enda hefði Það
verið óhugsandi. Þar var ekki farið fram á
neitt annað, en að almennur fundur nemanda
$ sem a.m.k. sumir geta talizt til verka-
manna, sendu Þessum bræðrum sínum, sem
órétti höfðu verið beittir, vott samúðar.
Það sern inspectorinn talar um "anda" i
skólanum, "heilbrigt skólalif", að við meg-
um ekki"eyðileggja hið frjálsa og skemmti-
lega skólalif," "----ekki megi láta. minning-
ar skóla'ranna geyma hatur og óvild út af
skiftum skoðvmum,"- allt Þetta kom mér kunn
uglega fyrir sjónir. Þó ekki úr Þessum
skóla. En ég hafði nýlokið við lestur ræðu
eftir Sigurð Guðmundsson, skólastjóra á
Akureyri, og Þar er "andinn" svo likur, að
Þessi grein Birgis virðist aðeins veikt
bergmál, ef báðar ritsmiðarnar eru lesnar
samtimis, meir að segja sömu orðin viðhöfð.
Þessi skólastjóri, sem hefir sýnt sig sem
ósvifnasta og Þrællundaðasta Þý islenzkrar
borgarastéttar til Þess að kæfa frjálsa hugs-|
un i skálum, hefur eignast sér verðugan
lærisvein. Hann heitir Birgir Einarsson,Jón
assonar, fyrv. sýslumanns i Barðastrandar-
sýslu. En tæplega Þarf að óttast, að Þessi
" andi" skólastjorans á Akureyri nái að festa
rætur hér i Menntaskólanum i Rvik.
Sú er von min, að her muni alltaf finn-
ast menn, sem eiga hugsjónir, og Þora að
berjast fyrir Þeim, Þótt Þeir baki sér með !
Þvi "óvild af skiftum skoðunum". Og mér
finnst Þessi hugmynd, að skólinn eigi að
vera friðsælt hreiður, Þar sem fulltrúar
borgarstéttarinnar geti ungað út hverskonar
sálardrepandi skoðunum, alls ekki skcmmtileg.:
Hvar er Þá sá eldmóður, sem gefur æskumanninum
Þrótt umfram eldri menn, ef ekki er heilbrigt,
fyrst og fremst aö hafa skoaðnir á menningar-
málum strax i skóla, og Þá að berjast fyrir
Þeim? Og minningamar sem störf i Þágu mik-
illa hugsjóna, t. d. eins og baráttan fyrir
bættum kjörum fátæklinga, held ég að verði
mönnum dýrmætari arfur frá skólaárum, en
hugsunin um Þær dansæfingar og Þá rósemd,sem
virðist eina hugsjón inspect. scholae.
Birgir segir ennfremur í greininni, að
kommúnistar kalli skólapilta, sem séu á móti
Þeim, auðvaldsborgara og verkalýðskúgara.'
Þetta hef ég aldrei heyrt. En ég hef opinber-
lega kallað Birgi fulltrúa, og Þó lélegan
fulltrúa smáborgarasté11arinnar islenzku, og
hann hefur baxað við að gera sig verðugan
Þeirran nafnbótar. Enn má geta Þess,að snemma
í greininni viðurkennir hann, hvað margir nem-
endur séu háðir kjörum verkalýðsins, en i lok
greinarinnar segir hann, að "okkur (nemöndum)
komi alls ekki við áform og sigrar stjóm-
málaflokká. Hann virðist ekki hafa grun um
samband verklýðsmála og stjórnmála, og er Það
eftir öðru hjá honum.
Ég vil taka Það fram, að Þessi grein á
ekkert skylt við persónulega gremju frá minni
hlið. Persónulega hefur Birgir aldrei gert
Það minnsta á hluta minn, og hann er saanilega
kurteis i framkomu. Og hann er allt of nálægt
Þvi að vera núll, til Þess að vert sé að gera.
mikið veður út af honum. Reynslan er sú, að
hafi hann barizt á móti máli hér i vetur,
hefur Það altaf aflað málinu, sem hann vildi
feigt, fylgis. Hann reyndi að drepa bindind-
ismálið hér i skóla. Það tókst ekki betur en
svo, að nú starfar hér bindindisfélag, með
ca. 1/3 nemanda. Hann hefur talið Það skyldu
sina>að hreyta úr sér ónotum i hvert sinn,sem
hann heyrir kommúnisma nefndan, og Það er
oft hér i skóla. En aldrei hafa fleiri nem-
endur Menntaskólans i Reykjavik verið skipu-
lagsbundnir undir merkjum kanmúnista, en
einmitt nú.
Það er engin tilviljun, að nú skuli bera
meira á stjórnmálaskoðunum, og Þá einkun komm-
únisma, meðal skólanemanda, en vant er. Tim-
arnir, sem við lifum á, eru alvarlegir. I
aðalriti sinu, "Untergang des Abendlandes"
segir hinn spaki maður Oswald Spengler,Þessi
eftirtektarverðu orð:
"Wenn unter dem Eindruck dieses Buches sich
Menschen der neuen Generation der Technik
statt der Lyrik,der Marine statt der Malerei,
der Politik statt der Erkenntniskritik zuwenden,
so tun sie,was ich wUnsche, und man kann ihnen