Skólablaðið - 01.12.1935, Blaðsíða 2
fögur og innileg vinátta, sem hélzt allt
til dauöadags. Hann kom Hórazi í sátt viö
Oktavianus, sem fékk miklar nœtur á honum
og sýndi honum Þann heiður aö bjóða honum
aö veröa einkaritari sinn. En Hóraz skor-
aöist kurteislega en fast undan. Þótti
honum, sem Þaö myndi skeröa frjálsrsöi
sitt um of. Kaus hann heldur aö dvelja á
búgaröi Þeim hinum \mdirfagra, sem Maecenas
hafði gefið honirni í Sabxnalandi. Var Þar
fagurt land, frjósamt og friðsælt. Var Þaö
einkijm róin og kyrrðin, sem Þar ríkti, sem
heillaöi hann. Hann kunni ekki viö sig í
Róm, Þótti Þar of ónæðissamt, enda dvaldi
hann lengstum á búgaröinum, Þar orti hann
mest af ljóðum sínum og ljóöabréfum,-
Þangaö heimsóttu hann vinir hans og ást-
meyjar. En frægð hans óx eftir Því sem
hann eltist, A aldarhátiö Rómaborgar fól
Ágústus keisari honum að yrkja hátiðars-
ljóöin, og orti Þá Hóraz Carmen seculare,
mikiö kvæöi og ágætt, sem nú nýlega hefir
veriö Þýtt á íslenzku af sr. Friðrik Friö-
rikssyni.
Heilsa Hórazar tók að bila nokkuð, er
árin færðust yfir hann, og gerðist hann
einkar feitlaginn. Tók hann Þó öllu með
jafnaöargeöi. Gomall varð hann ekki. Hann
dó 27. nóv. árið 8 f. Kr. , 57 ára að aldri,
Maecenas var Þá dáinn skömmu áöur, og hafði
Horaz oftlega óskaö Þess, að hann Þyrfti
ékki aö lifa lengi eftir dauöa Maecenasar,
vinar síns og velunnara,-
Kvæði hans komu út í Þessari röð: 1. bók
satirann8 ca. 35 f. Kr. , 2. bók Þeirra og
Epodurnar áriö 20, Carmen saeculare áriö
17i 4. bók odanna áriö 13 og 2. bók bréf-
anna um sama leyti.
í Satírunum og bréfunum tekur Horaz
upp aftur hina Þjóðemislegu rómversku
skáldsképartegund, sem upptök sín átt hjá
Luciliusi í lok annarar aldar, en Þessi
tegund skaldskapar var Þá næstum útdauö í
Róm. LuciliUG var sjálfur rómverksur ridd-
ari, og í crausti til Þeirrar aöstöðu sinn-
ar talaöi hann frjálslega og opinskatt um
allt og alla, ekki sízt um stjómmál, En
ættsmæö Horazar og valdaleysi olli Því, aö
hann gat tæplega leyft sér slíkt. Satirur
hans eru siðferöislegs efnis. Hann hendir
gaman að löstum samborgara sinna, oft og
einatt meö persónulegum tilvitnunum, en
ræðst sjaldan á nokkurn alÞekktan mann í
ádeiluskyni, oft og einatt er líka alls
engin ádeila í Satirum hans, hann segir Þs
meö glensi og gamni frá atvikum úr eigin
lífi.
1. bók bréfanna er mest raunveruleg bréf
í ljóðum. í 2. bók Þeirre ræðir hann einkum
bókmenntaleg efni, hann ber hinum eldri skáld-
um á brýn skort á viröingu fyrir forminu. En
allsstaöar bendir hann á hinar grísku bók-
menntir sem fyrirmynd sína.
Epodur Horazar eru rHdeilukvæöi, sem
aö miklu leyti fjalla um stjórnmál. Á síöustu
tímum lýðveldisins haföi verið ort feiknin
öll af slíku og aðallega lxkt eftir hinum
nýrri grísku (alexandriskaJskáldskap. Hóraz
tók sér aftur klassiska fyrirmynd, Þar sem
var Archilochos, sem uppi var um 700 f. Kr.
1 ódum sínum sáir Hórrz sömuleiðis hinni
lesbisku ljóöagerö (Alkaios og Sappho um 600
f. Kr. ) í rómverskan jaröveg. Þetta var nýtt
fyrir Þann tíma, En Hóraz er engan veginn
frumlegur, og sennilega eru flest eða öll
beztu kvæöi hans stælingar. Þó er all-erfitt
aö dana um Þetta, Þar sem vér höfum ekki fyr-
irmyndirnar. Þar sem alveg víst er, aö hann
er sjálfur og einn aö verki, er honum hætt
við að veröa dáli'ið stiröur og Þurr, en hiö
ytra form er ávalt afar fágaö Hann er orö-
hagur maöur afar, hann segir Þýða hugsun og
feegilega í enn Þýðeri oröum og Þægilegri.
Persónuleiki Hórazar kemur miklu greini-
legar fram i Satírum hans og bréfunum,
heldur en í Odunum. Hann er ef til vill sá
Rómverji, annar en Cicero, sem vér Þekkjum
bezt. Hóraz var hvorki háfleygur andi né
stórbrotinn. En hann er gagnmenntaöur og
smekkvís ágætismaöur. Hann getur veriö Þurr
nokkuö og vanafastur, en hann er venjulega
aldrei smekklaus eða klunnalegur. Hann var
afar umgangsÞýöur maöur, en bak við tilláts-
semi hans var samt festa og sjálfstraust. Það,
hvernig hann minnist fööur síns (Sat. 1,6)
og er hann segir Maecenasi (Epist. 1,7), að
hann vilji heldur afsala sér öllum ytri gæö-
um lífsins en aö missa frelsið, ber vott um
alvörugefni, sem xxx djúpsett var í lúnderni
hans, Þótt ekki finnist manni Þaö í fljótu
bragði, Því aö Hóraz var augnabliksiins maöur',
hann var mjög bráður,rauk upp, en varð fljótt
góöur aftur. Hann var fullur af glensi og
gamansömum hugmyndum, er hann var í góöu
skapi, en hann var líka stundum önuglir og
haföi al.lt á hornum sér. Hann var nautnamaður
talsveröur, hann hafði gaman af víni og góö-
um mat, enda var Þá munaöaröld meö Rómverjum.
En engu aö síöur haföi hann ávalt opin augun
fyrir göllum sínum. Hann er all-hvikull í
ástamálum,- astmeyjar hans eru margar, og
hann yrkir mikiö til Þeirra, en hann kvænist
aldrei. Og er maður les ástakvæöi hans, finnst